
Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh (1927-2013)
[Thượng tướng Nguyễn Nam Khánh từ trần ở tuổi 86] Ôngsinh tháng 2/1927 tại xã Bình Phú Tây (nay là xã Tây Phú) huyện TâySơn, tỉnh Bình Định trong một gia đình nông dân. Là con lớn nhất tronggia đình có 5 anh em trai, học hết sơ học ở quê, ông xuống Quy Nhơn họctiểu học và tiếp tục học trung học, vừa học vừa làm. Ông thamgia cách mạng tháng 7/1945. Tháng 5/1946, ông trở thành đảng viên ĐảngCộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam). Và từ một chiến sĩông đã trở thành cán bộ Trung đội, Đại đội, Tiểu đoàn rồi Trung đoàntrong kháng chiến chống Pháp trên chiến trường Liên Khu 5. Tháng3/1956, ông được cử đi đào tạo tại Học viện Quân sự Bắc Kinh, TrungQuốc. Sau bốn năm học, trở về nước, ông được Bộ Quốc phòng bổ nhiệm làmLữ đoàn trưởng Lữ đoàn nhảy dù, sau đó làm Sư đoàn trưởng Sư đoàn 304(Liên khu 5) chuẩn bị về Nam chiến đấu. Năm 1964, ông được cử làmPhó Chính ủy Sư đoàn 304 và cùng Ban lãnh đạo đưa Sư đoàn chủ lực nàyhành quân vượt Trường Sơn kịp có mặt tại chiến trường Tây Nguyên để thamgia trận đánh Ia-Drang, trận thắng đầu tiên của quân đội ta trước quânxâm lược Mỹ tại chiến trường miền Nam. Sau đó, ông là Chính ủy Sư đoàn 3(Sao vàng), Chủ nhiệm Chính trị rồi Phó chính ủy Quân khu 5, Khu ủyviên Khu 5. Ông đã có nhiều đóng góp to lớn trong trận chiến ácliệt ở chiến trường Bình Định năm xưa. Đó là trận đánh cuối cùng trongchiến dịch Mùa Xuân 1975- tiến công đường 19 trong phạm vi hai huyệnBình Khê và An Khê để thực hiện chiến lược chia cắt quân địch giữa đồngbằng và Tây Nguyên. Đường 19 không chỉ là đường tiếp liệu, tiếp vận củađịch mà còn là con đường rút lui nhanh nhất của chúng xuống đồng bằngKhu 5 khi Tây Nguyên bị thất thủ. Do vậy, Mỹ-Ngụy đã khẳng định phải bảovệ đường 19 trong bất cứ tình thế nào… Nhận thức về con đườngchiến lược này, ông đã trực tiếp chỉ đạo Sư đoàn 3 (Sao Vàng) lên phươngán và chuẩn bị chiến đấu hết sức khẩn trương dưới sự đánh phá ác liệtcủa Mỹ và lực lượng Việt Nam Cộng Hòa. Lúc đó, ông là Phó Chính ủy Quân khu 5 được phân công chỉđạo Sư đoàn 3 đảm đương trọng trách này. Trong 5 ngày tấn công,Sư đoàn 3 do ông chỉ đạo đã đánh thiệt hại nặng Trung đoàn 47, Sư đoàn22 và Liên đoàn Bảo an 927, diệt 310 tên địch, bắt sống 52 tên, thu200 súng, trong đó có 2 khẩu pháo 105 mi-li mét; làm chủ đoạn đường dàihàng chục km, chia cắt chiến lược hiểm hóc giữa Tây Nguyên với đồngbằng Khu 5. Đây là tiếng súng mở màn chiến dịch Mùa Xuân 1975 trên chiếntrường Khu 5… Sau ngày Toàn thắng, ông được điều ra lại Thủ đôHà Nội và từ năm 1979 đến năm 1996, suốt 17 năm liền ông là Ủy viênTrung ương Đảng các khóa V, VI, VII, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị,Bí thư Đảng ủy cơ quan Tổng cục Chính trị, là một trong những vị lãnhđạo có uy tín lớn của quân đội. Năm 1977, ông được phong quân hàm Thiếutướng; Trung tướng năm 1984 và Thượng tướng năm 1988. Năm 1997, ở tuổi70 ông được nghỉ công tác. Trở về cuộc sống đời thường, ông khôngthể nào quên những tấm lòng kiên trung, xả thân vì nghĩa lớn của nhữngchiến sĩ cách mạng, tấm lòng của nhiều người dân vì che chở bộ đội màngã xuống để có ngày độc lập hôm nay. Một vị tướng về với đời thườngnhưng hằng ngày vẫn bận rộn với nhiều công việc như viết hồi ký, viếtsách, viết báo, nói chuyện truyền thống của quân đội, truyền đạt kinhnghiệm cho lớp trẻ, với ông đã là bộ đội Cụ Hồ thì không có chuyện vềhưu, còn sức thì còn lao động… Do có nhiều thành tích đối với sựnghiệp cách mạng của Đảng và Quân đội, ông đã được Đảng, Nhà nước tặngthưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Quân công hạng Nhất,Huân chương Chiến thắng hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứunước hạng Nhất, Huy hiệu 65 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quýkhác./.