Người già tại một trại dưỡng lão ở Cuba. (Nguồn: havanatimes.org) Già hóa dân số là một trong những thách thức kinh tế-xã hội lớn nhất đối với Cuba, xu hướng tăng tỷ lệ người về hưu và giảm sút dân số trong độ tuổi lao động có thể khiến đảo quốc Caribe này thiếu hụt tới 815.000 người trên thị trường lao động trong giai đoạn 2021-2040.
Theo các số liệu thống kê vừa được công bố, trong tổng số 11,2 triệu người dân Cuba, khoảng 20% đã vượt ngưỡng 60 tuổi, trong khi số lượng dân số trong độ tuổi lao động đã sụt giảm từ mức 7,2 triệu người năm 2015 xuống 7,1 triệu người năm 2016, tương đương 65% dân số.
Hiện tại Cuba đang áp dụng tuổi về hưu 60 dành cho nữ và 65 dành cho nam, nhưng là chế độ về hưu không bắt buộc; nói cách khác là khi tới độ tuổi này người lao động có quyền về hưu và hưởng chế độ đãi ngộ này nếu có nhu cầu, còn không vẫn có thể tiếp tục cống hiến.
Theo ước tính dân số chính thức của Cuba do nhật báo Trabajadores (Người lao động) đăng tải, trong giai đoạn 2028-2032, khoảng 180.000 người dân Cuba sẽ bước vào tuổi nghỉ hưu, trong khi chỉ có 120.000 vị thành niên đến tuổi lao động (theo luật Cuba là từ 17 tuổi).
Với 2,2 triệu người già, Cuba hiện đã là một trong những nước có dân số già nhất Mỹ Latinh và nếu các ước tính hiện tại trở thành thực tế, tới năm 2050, Cuba sẽ đứng thứ 9 thế giới về tỷ lệ người già.
[Ngành cigar Cuba vẫn tăng trưởng bất chấp bao vây cấm vận]
Chính phủ Cuba từng nhìn nhận tình trạng này là “một thách thức không thể trì hoãn” và xác định ba nguyên nhân chính là tỷ lệ sinh thấp, tuổi thọ trung bình tăng cao và làn sóng di dân ra nước ngoài. Riêng về tỷ lệ sinh, từ hơn 30 năm nay, chỉ số này của Cuba luôn ở mức dưới 2,1 con/1 phụ nữ - được cho là phù hợp cho việc tiếp nối thế hệ một cách ổn định.
Trabajadores - cơ quan ngôn luận của Tổng liên đoàn lao động Cuba (CTC) nhấn mạnh rằng bối cảnh này buộc Cuba phải “tái cấu trúc” xã hội và môi trường lao động, bao gồm cả việc đánh giá lại lực lượng lao động. Trên thực tế, tình trạng già hóa dân số đã được La Habana cảnh báo nhiều lần trước đây và năm 2014, Chính phủ Cuba đã thành lập một ủy ban có nhiệm vụ khuyến khích sinh đẻ, thúc đẩy việc làm dành cho người cao tuổi...
Hai vấn đề xã hội lớn nhất của tình trạng già hóa dân số hiện tại là công tác chăm sóc người già không còn khả năng làm việc, kéo dài và tận dụng tốt hơn khả năng cũng như kinh nghiệm chuyên môn của nhóm người này.
Lĩnh vực kinh tế hiện được Cuba nhắm tới dành cho những người cao tuổi là dịch vụ - lĩnh vực hiện cung cấp việc làm cho 64% dân số trong độ tuổi lao động của Cuba - với các hoạt động điển hình như thương mại, giao thông, hành chính, y tế, văn hóa, thể thao, khoa học và tài chính./.
