Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở giáo dục đại học, kiểm định chất lượng giáo dục, thiết chế Hội đồng trường… là những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm thảo luận tại Hội trường chiều 14/11.
Quy định quyền tự chủ cho các đại học còn quá khắt khe
Đây là ý kiến của đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) và cũng là ý kiến của nhiều đại biểu khác. Dẫn lời một giáo sư đã đóng góp cho Luật giáo dục đại học là “nghe có vẻ thoáng nhưng quy định cụ thể lại không như vậy,” đại biểu nêu dẫn chứng: Chương IV dự thảo Luật về hoạt động đào tạo có 6 điều thì có tới 5 điều quy định thẩm quyền cho Bộ trưởng quy định, từ mở ngành, chuyên ngành đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh và tổ chức tuyển sinh, chương trình, giáo trình đến tổ chức và quản lý đào tạo, văn bằng giáo dục đại học.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn tham gia quá sâu vào chương trình đào tạo, quy chế thi, cấp văn bằng, nhân sự… như Điều 62 dự thảo Luật là không cần thiết.
“Nên quy định về tự chủ, tự chịu trách nhiệm ngay trong luật này, cùng với đó, nên quy định về hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm trong việc tự chủ, tự chịu trách nhiệm” – đại biểu Hồ Thị Thủy kiến nghị.
Còn các đại biểu Lê Văn Học, Nguyễn Văn Tuyết, Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh), Phạm Thị Trung (Kon Tum) thì cho rằng quyền tự chủ là vấn đề trọng tâm, cần thiết, Luật cần quy định chi tiết hơn về lộ trình thực hiện quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học và việc kiểm tra, giám sát cũng như chế tài xử lý vi phạm và các điều kiện để bảo đảm thực hiện được quyền tự chủ này.
Các đại biểu cũng cho rằng, trước mắt chỉ nên giao cho cơ sơ đủ năng lực, đồng thời ban hành quy định về tiêu chí nào, tiêu chuẩn nào thì được giao quyền tự chủ và tự chủ ở mức nào. Không chờ đến khi Luật ra đời mới làm mà phải vận dụng nền pháp lý đang có để thực hiện từng bước, từng phần giao quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục đại học.
Tăng cường kiểm định chất lượng
Các đại biểu cho rằng tăng quyền tự chủ nhưng phải tăng cường kiểm định chất lượng giáo dục, không chỉ sử dụng quyền lực kiểm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo mà cần có sự tham gia của cả các tổ chức, hiệp hội ngành nghề chuyên môn.
Đại đa số các đại biểu đề xuất việc kiểm định chất lượng đối với các cơ sở giáo dục đại học là điều bắt buộc nhằm giúp các trường nâng cao chất lượng.
Nhiều đại biểu cũng đề nghị cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục phải là đơn vị độc lập với cơ quan quản lý nhà nước. Luật cần bổ sung cơ chế chế tài đối với những hành vi vi phạm về kiểm định chất lượng giáo dục đốivới cơ sở giáo dục đại học và cả những tổ chức thực hiện việc kiểm định để đảm bảo công bằng giữa các cơ sở giáo dục.
Có ý kiến cho rằng kiểm định chất lượng giáo dục thực tiễn chỉ có độc lập và phi lợi nhuận mới có hiệu quả, do vậy cần thành lập các tổ chức kiểm định độc lập ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Hội đồng trường - không nên thành lập ồ ạt
Đóng góp cho nội dung về Hội đồng trường, đại biểu Lê Văn Học (Lâm Đồng) nhận định quy định về Hội đồng trường như trước đây không có tác dụng nhiều, cái gì cũng xin phép nhà nước. Nếu thực hiện tăng quyền tự chủ thì phải có Hội đồng để thực hiện giám sát toàn bộ hoạt động của Nhà trường.
Đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Bà Rịa-Vũng Tàu) cho rằng Luật chưa quy định cụ thể về cơ cấu, thành phần, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu hoạt động của Hội đồng trường, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm thành viên Hội đồng trường, mối quan hệ giữa Hội đồng trường, hiệu trưởng và các tổ chức khác.
Nhiều đại biểu cũng đồng tình không nên quy định Giám đốc hoặc Hiệu trưởng kiêm Chủ tịch Hội đồng trường vì liên quan đến hoạt động giám sát của Hội đồng trường.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định sau phiên họp, dự án Luật sẽ tiếp tục được thảo luận kỹ, tiếp thu tối đa các ý kiến để có thể thông qua tại kỳ họp sau. Quốc hội giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức hội nghị đại biểu chuyên trách mời thành viên của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng tổ chức hội nghị vào đầu 2012 để tiếp tục lấy ý kiến và tổ chức các hội thảo lắng nghe thêm ý kiến của các chuyên gia và nhà giáo.
Trước đó, vào đầu buổi chiều, các đại biểu đã nghe báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội về phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012, nghe và biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012. Với 82,4% đại biểu tán thành, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012../.
Quy định quyền tự chủ cho các đại học còn quá khắt khe
Đây là ý kiến của đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) và cũng là ý kiến của nhiều đại biểu khác. Dẫn lời một giáo sư đã đóng góp cho Luật giáo dục đại học là “nghe có vẻ thoáng nhưng quy định cụ thể lại không như vậy,” đại biểu nêu dẫn chứng: Chương IV dự thảo Luật về hoạt động đào tạo có 6 điều thì có tới 5 điều quy định thẩm quyền cho Bộ trưởng quy định, từ mở ngành, chuyên ngành đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh và tổ chức tuyển sinh, chương trình, giáo trình đến tổ chức và quản lý đào tạo, văn bằng giáo dục đại học.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn tham gia quá sâu vào chương trình đào tạo, quy chế thi, cấp văn bằng, nhân sự… như Điều 62 dự thảo Luật là không cần thiết.
“Nên quy định về tự chủ, tự chịu trách nhiệm ngay trong luật này, cùng với đó, nên quy định về hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm trong việc tự chủ, tự chịu trách nhiệm” – đại biểu Hồ Thị Thủy kiến nghị.
Còn các đại biểu Lê Văn Học, Nguyễn Văn Tuyết, Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh), Phạm Thị Trung (Kon Tum) thì cho rằng quyền tự chủ là vấn đề trọng tâm, cần thiết, Luật cần quy định chi tiết hơn về lộ trình thực hiện quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học và việc kiểm tra, giám sát cũng như chế tài xử lý vi phạm và các điều kiện để bảo đảm thực hiện được quyền tự chủ này.
Các đại biểu cũng cho rằng, trước mắt chỉ nên giao cho cơ sơ đủ năng lực, đồng thời ban hành quy định về tiêu chí nào, tiêu chuẩn nào thì được giao quyền tự chủ và tự chủ ở mức nào. Không chờ đến khi Luật ra đời mới làm mà phải vận dụng nền pháp lý đang có để thực hiện từng bước, từng phần giao quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục đại học.
Tăng cường kiểm định chất lượng
Các đại biểu cho rằng tăng quyền tự chủ nhưng phải tăng cường kiểm định chất lượng giáo dục, không chỉ sử dụng quyền lực kiểm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo mà cần có sự tham gia của cả các tổ chức, hiệp hội ngành nghề chuyên môn.
Đại đa số các đại biểu đề xuất việc kiểm định chất lượng đối với các cơ sở giáo dục đại học là điều bắt buộc nhằm giúp các trường nâng cao chất lượng.
Nhiều đại biểu cũng đề nghị cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục phải là đơn vị độc lập với cơ quan quản lý nhà nước. Luật cần bổ sung cơ chế chế tài đối với những hành vi vi phạm về kiểm định chất lượng giáo dục đốivới cơ sở giáo dục đại học và cả những tổ chức thực hiện việc kiểm định để đảm bảo công bằng giữa các cơ sở giáo dục.
Có ý kiến cho rằng kiểm định chất lượng giáo dục thực tiễn chỉ có độc lập và phi lợi nhuận mới có hiệu quả, do vậy cần thành lập các tổ chức kiểm định độc lập ở cả 3 miền Bắc, Trung, Nam.
Hội đồng trường - không nên thành lập ồ ạt
Đóng góp cho nội dung về Hội đồng trường, đại biểu Lê Văn Học (Lâm Đồng) nhận định quy định về Hội đồng trường như trước đây không có tác dụng nhiều, cái gì cũng xin phép nhà nước. Nếu thực hiện tăng quyền tự chủ thì phải có Hội đồng để thực hiện giám sát toàn bộ hoạt động của Nhà trường.
Đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Bà Rịa-Vũng Tàu) cho rằng Luật chưa quy định cụ thể về cơ cấu, thành phần, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu hoạt động của Hội đồng trường, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm thành viên Hội đồng trường, mối quan hệ giữa Hội đồng trường, hiệu trưởng và các tổ chức khác.
Nhiều đại biểu cũng đồng tình không nên quy định Giám đốc hoặc Hiệu trưởng kiêm Chủ tịch Hội đồng trường vì liên quan đến hoạt động giám sát của Hội đồng trường.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định sau phiên họp, dự án Luật sẽ tiếp tục được thảo luận kỹ, tiếp thu tối đa các ý kiến để có thể thông qua tại kỳ họp sau. Quốc hội giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức hội nghị đại biểu chuyên trách mời thành viên của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng tổ chức hội nghị vào đầu 2012 để tiếp tục lấy ý kiến và tổ chức các hội thảo lắng nghe thêm ý kiến của các chuyên gia và nhà giáo.
Trước đó, vào đầu buổi chiều, các đại biểu đã nghe báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội về phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012, nghe và biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012. Với 82,4% đại biểu tán thành, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2012../.
Chu Thanh Vân (TTXVN/Vietnam+)
