Nhân kỷ niệm 65 năm Ngày thành lập ngành ngoại giao (28/8/1945-28/8/2010), PhóThủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm có bài viết nhan đề "Ngoại giaoViệt Nam - 65 năm đồng hành cùng đất nước."
TTXVN xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc
Ngoại giao Việt Nam 65 năm: một chặng đường vẻ vang
Ngày 28/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Chính phủ lâmthời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa gồm 15 bộ, trong đó có Bộ Ngoại giao. Kể từđó, ngày 28/8 trở thành ngày truyền thống của ngành ngoại giao.
Trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm 65 năm Cách mạng tháng Tám vàQuốc khánh 2/9, chuẩn bị tổ chức Đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội và đang tiếnhành Đại hội Đảng bộ các cấp hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, nhânNgày truyền thống của ngành ngoại giao, chúng ta tự hào ôn lại những chặng đườnglịch sử vẻ vang của ngoại giao Việt Nam.
Sáu mươi lăm năm trước, ngay từ buổi đầu thành lập, ngành ngoại giao đãđược Chủ tịch Hồ Chí Minh, trên cương vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên, trựctiếp chỉ đạo, xây dựng và dìu dắt. Mỗi bước trưởng thành và thành tựu của ngànhngoại giao đồng hành cùng đất nước trên những chặng đường vẻ vang của dân tộc 65năm qua đều in đậm dấu ấn tư tưởng và phong cách ngoại giao Hồ Chí Minh.
Những năm đầu mới thành lập, dù khó khăn và thiếu thốn mọi bề, nhưng ngoạigiao Việt Nam dưới sự lãnh đạo và tham gia trực tiếp của Bác Hồ đã góp phần bảovệ thành công chính quyền cách mạng non trẻ.
Trong bối cảnh đất nước phải đối phó với thù trong giặc ngoài, sách lượcngoại giao “hòa để tiến” đã tranh thủ thời gian cho Cách mạng củng cố lực lượng,chuẩn bị trường kỳ kháng chiến.
Và cũng chính trong giai đoạn vô cùng khó khăn này của cách mạng Việt Nam,ngoại giao đã rút ra được những bài học đầu tiên nhưng vô cùng quý giá bắt nguồntừ tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh.
Đó là bài học về nguyên tắc “đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu,” về chủtrương “thêm bạn, bớt thù,” về phương châm “dĩ bất biến ứng vạn biến,” về sáchlược “lợi dụng mâu thuẫn giữa kẻ thù” để từ đó đặt nền móng cho thắng lợi củacác thời kỳ tiếp nối.
Trong những năm kháng chiến chống thực dân, ngoại giao đã khắc phục mọikhó khăn, vừa đấu tranh phá vỡ thế bao vây, vừa nỗ lực mở rộng quan hệ và tranhthủ sự ủng hộ và chi viện của bạn bè quốc tế cho cuộc kháng chiến chính nghĩacủa nhân dân ta.
Những thắng lợi vang dội trên chiến trường mà đỉnh cao là chiến thắng ĐiệnBiên Phủ chấn động địa cầu đã đưa đến thắng lợi của Việt Nam tại Hội nghị Genevavề Đông Dương năm 1954, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của nền ngoại giaonon trẻ Việt Nam trên trường quốc tế.
Thế giới đã chính thức công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toànvẹn lãnh thổ là những quyền cơ bản của dân tộc Việt Nam. Một nửa đất nước đãđược giải phóng hoàn toàn, tạo cơ sở pháp lý và hậu phương vững chắc cho cuộcđấu tranh thống nhất toàn vẹn nước nhà.
Chín năm kháng chiến trường kỳ đã mang lại cho ngành những bài học quý báuvề vận động ngoại giao, về tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với sựnghiệp chính nghĩa của cách mạng Việt Nam, và đặc biệt, là những bài học về đàmphán đa phương tại một hội nghị quốc tế lớn có liên quan trực tiếp tới vận mệnhdân tộc.
Giai đoạn 1954-1975 đã chứng kiến sự trưởng thành mạnh mẽ của ngoại giaoViệt Nam. Dưới ngọn cờ độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội và sự lãnh đạocủa Đảng, ngoại giao lại tự tin cùng cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiến chốngđế quốc ở miền Nam và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Ngoại giao đã phát huy bài học về kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnhthời đại, tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa, bạnbè thế giới và đông đảo kiều bào ta ở nước ngoài hình thành một mặt trận toàncầu giúp đỡ Việt Nam vừa xây dựng đất nước, vừa chiến đấu vì độc lập, thốngnhất.
Ngoại giao đã trở thành một mặt trận quan trọng có ý nghĩa chiến lược,phối hợp chặt chẽ với mặt trận quân sự và chính trị để "vừa đánh, vừa đàm" giànhthắng lợi từng bước, tiến tới ký kết Hiệp định Paris 1973 về chấm dứt chiếntranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam, tạo tiền đề quan trọng cho đại thắng MùaXuân lịch sử năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau chiến tranh, ngoại giao tích cực mở rộng quan hệ đối ngoại, huy độngcác nguồn hợp tác, hỗ trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa và bạn bè quốc tế để táithiết đất nước. Bước vào thời kỳ Đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã sớm xác địnhnhiệm vụ đối ngoại trong thời kỳ mới là tạo dựng môi trường hòa bình, ổn địnhcho mục tiêu phát triển kinh tế.
Ngành ngoại giao đã góp phần phá bao vây, cấm vận và chủ động triển khaiđường lối đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa. Mong muốn “sẵn sàng làmbạn với mọi nước dân chủ” từ ngày đầu lập quốc của Bác đã được ngoại giao triểnkhai thành công trên tinh thần “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy với các nướctrong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển.”
Sau gần 25 năm đổi mới, chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng vềđối ngoại. Từ chỗ bị bao vây về kinh tế, cô lập về chính trị, đến nay Việ Nam cóquan hệ ngoại giao với 179 nước, quan hệ kinh tế-thương mại-đầu tư với 224 quốcgia và vùng lãnh thổ.
Quan hệ với các nước láng giềng, khu vực, các nước lớn và các trung tâmkinh tế - chính trị hàng đầu, các nước bạn bè truyền thống và đối tác tiềm năngngày càng phát triển, đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững hơn.
Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của cộng đồngquốc tế, đã đảm đương tốt cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo anLiên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009 và đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm2010...
Ngoại giao cũng góp phần tích cực quảng bá hình ảnh đất nước, con ngườiViệt Nam, tạo nhiều điều kiện thuận lợi để kiều bào ta ngày càng hướng về Tổquốc, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.
Công tác biên giới lãnh thổ đạt nhiều kết quả quan trọng, trong đó nổi bậtlà việc lần đầu tiên trong lịch sử quan hệ Việt Nam và Trung Quốc, hai bên đãhoàn thành phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền và ký các văn bản pháp lýliên quan.
Ngày nay, thế giới biết đến Việt Nam không chỉ là dân tộc yêu chuộng hòabình, quật cường, anh dũng trong chiến tranh, mà còn là đất nước đổi mới thànhcông, thân thiện, có nhiều tiềm năng, kinh tế phát triển năng động, tích cựctham gia vào các công việc quốc tế vì hòa bình, hợp tác và phát triển.
Trong những thành tựu đáng tự hào đó của cả dân tộc, có sự đóng góp đángkể của ngành ngoại giao trên cơ sở phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địaphương và doanh nghiệp trong việc triển khai có hiệu quả ba trụ cột đối ngoại làngoại giao Chính trị, ngoại giao Kinh tế, ngoại giao Văn hóa, kết hợp với côngtác người Việt Nam ở nước ngoài.
Bên cạnh những thành tựu về đối ngoại, không thể không nhắc đến những kếtquả của công tác xây dựng ngành 65 năm qua. Từ 20 cán bộ trong những ngày đầuthành lập, ngày nay ngoại giao đã trở thành lực lượng đối ngoại chủ lực của đấtnước với hơn 2.366 cán bộ, nhân viên ngoại giao vững vàng về bản lĩnh chínhtrị-tư tưởng, trung thành với Đảng, với Tổ quốc; được đào tạo bài bản về chuyênmôn, nghiệp vụ.
Tổ chức bộ máy của ngành ngoại giao ở cả trong và ngoài nước không ngừngđược củng cố và hoàn thiện. Từ chỗ chỉ có bốn phòng chức năng trong những ngàyđầu thành lập, hiện nay Bộ Ngoại giao đã có 35 cục, vụ, viện chức năng, một sốđơn vị đã được thành lập mới, nâng cấp, kiện toàn tổ chức để đáp ứng yêu cầucông tác mới (như Ủy ban biên giới quốc gia, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ởnước ngoài, Học viện Ngoại giao, Viện Nghiên cứu chiến lược...).
Hệ thống Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã phát triển lên 93 cơquan ở khắp các châu lục. Mạng lưới cơ quan ngoại vụ địa phương đã là 33 sở, 30phòng và bộ phận thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh trên khắp cả nước, đảm nhiệm ngàycàng hiệu quả vai trò "cánh tay nối dài" của ngành ngoại giao ở các địa phương.Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu chiến lược không ngừng được nâng caochất lượng nhằm đáp ứng tốt các nhiệm vụ ngoại giao toàn diện trong bối cảnhmới.
Những thành tựu đối ngoại quan trọng mà ngành đã đạt được trong chặngđường lịch sử 65 năm qua đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và đánh giá cao.Ngành vinh dự và tự hào được trao tặng Huân chương Sao Vàng năm 1995 và Huânchương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 65 năm thành lập ngành.
Ngoại giao tiếp tục nỗ lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Trong bối cảnh an ninh và phát triển của đất nước ngày càng gắn bó chặtchẽ với môi trường quốc tế, chúng ta cần bám sát tình hình trong nước và đánhgiá khách quan bối cảnh quốc tế để xác định được tầm nhìn chiến lược của Ngoạigiao Việt Nam trong thời kỳ mới.
Ở trong nước, đất nước ta về cơ bản đã ra khỏi tình trạng kém phát triển,chính trị-xã hội ổn định, khối đại đoàn kết dân tộc được mở rộng, an ninh-quốcphòng được giữ vững, quan hệ đối ngoại tiếp tục mở rộng và đi vào chiều sâu.
Giai đoạn 2010-2015 sẽ là một giai đoạn có ý nghĩa trọng đại của đất nước,toàn Đảng, toàn dân bước vào triển khai thực hiện Cương lĩnh bổ sung về xây dựngđất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nghị quyết Đại hội đại biểutoàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011-2020, tiếp tụcđẩy mạnh công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, chủđộng và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế, phấn đấu thực hiện mục tiêu tổngquát đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại;chính trị xã hội ổn định, đồng thuận, dân chủ, kỷ cương; đời sống vật chất vàtinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt; độc lập, chủ quyền, thống nhất vàtoàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếptục được nâng lên; tạo tiền đề vững chắc để phát triển cao hơn trong giai đoạntiếp theo.
Trong khi đó, trên thế giới, hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thếlớn; toàn cầu hóa tiếp tục gia tăng; châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có ASEAN,tiếp tục phát triển năng động, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong đời sốngchính trị và kinh tế quốc tế. Đây là những cơ hội để đưa quan hệ quốc tế của tađi vào chiều sâu, ổn định và bền vững; tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để phụcvụ phát triển kinh tế.
Bên cạnh những cơ hội, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều thách thức.Chất lượng phát triển kinh tế-xã hội và sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao;nguy cơ tụt hậu còn lớn, các thế lực chống đối, thù địch và cơ hội chính trị vẫntăng cường hoạt động. Các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu,an ninh tài chính, an ninh năng lượng và lương thực ngày càng nổi lên rõ rệt.
Tình hình mới đòi hỏi ngoại giao phải chủ động và sáng tạo hơn, nhạy bénvà hiệu quả hơn, phối hợp chặt chẽ với các ngành quốc phòng, an ninh, kinh tế,tư tưởng văn hóa... để tạo ra sức mạnh tổng hợp, giữ vững môi trường hòa bình,ổn định, thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.
Trong bối cảnh đó và quán triệt sâu sắc phương châm "dĩ bất biến, ứng vạnbiến," ngành ngoại giao cần “lấy việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định đểphát triển kinh tế-xã hội là lợi ích cao nhất của Tổ quốc” và “lấy phục vụ lợiích đất nước làm mục tiêu cao nhất.”
Trong thời gian tới, ngành cần xác định việc phục vụ phát triển kinh tế-xãhội là nhiệm vụ trung tâm, đồng thời đảm bảo an ninh là mục tiêu quan trọngthường trực. Mục tiêu nâng cao vị thế quốc tế có ý nghĩa quan trọng và lâu dài,nhất là khi đất nước đang hội nhập sâu rộng.
Để thực hiện các mục tiêu đó, cần tiếp tục đẩy mạnh nền ngoại giao toàndiện dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý thống nhất của Nhà nước, huy động sựtham gia sâu rộng của các ngành, các cấp, các địa phương, dưới nhiều hình thức,biện pháp, hướng tới nhiều đối tác, trên nhiều địa bàn, phù hợp với lợi ích anninh và phát triển của đất nước; kết hợp chặt chẽ giữa ngoại giao Nhà nước vớiđối ngoại Đảng và đối ngoại nhân dân, dựa trên ba trụ cột ngoại giao chính trị,ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, kết hợp với công tác người Việt Nam ởnước ngoài, đặt các lĩnh vực này trong mối quan hệ tổng hòa, tác động qua lại,đan xen lẫn nhau, với những bước đi mạnh mẽ và vững chắc.
Ngoại giao chính trị cần không ngừng phát triển các mối quan hệ hữu nghịhợp tác với các nước láng giềng, các khu vực, coi trọng quan hệ với các nướclớn; chủ động đưa quan hệ với tất cả các đối tác đi vào chiều sâu, ổn định vàbền vững, tăng cường xây dựng và củng cố lòng tin trong quan hệ đối ngoại; kiênđịnh mục tiêu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia; tham gia chủ động,tích cực và có trách nhiệm vào các tổ chức và diễn đàn quốc tế.
Ngoại giao kinh tế cần tham gia làm tốt công tác dự báo, tham mưu cho Đảngvà Nhà nước điều hành nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế đối ngoại. Đồng thời, cầnchủ động, tích cực tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài phục vụ sự nghiệpcông nghiệp hóa-hiện đại hoá đất nước; góp phần giúp tạo ra một vị trí phù hợpcủa ta trong chuỗi cung ứng toàn cầu; ưu tiên mở rộng thị trường xuất khẩu, thuhút du khách và nguồn vốn bên ngoài; tiếp thu kỹ thuật công nghệ và kinh nghiệmquản lý tiên tiến; bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp trong quan hệkinh tế quốc tế...
Ngoại giao văn hóa cần kết hợp chặt chẽ với ngoại giao chính trị và ngoạigiao kinh tế, giữ gìn và phát huy hiệu quả bản sắc văn hóa dân tộc nhằm quảng báhình ảnh quốc gia, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, qua đó gópphần phát triển các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác bền chặt với các nước; nângcao hiệu quả của công tác tuyên truyền và thông tin đối ngoại trong tình hìnhmới...
Công tác người Việt Nam ở nước ngoài cần bám sát các định hướng và chỉ đạotại Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị, giúp đỡ và tạo điều kiện cho bà con kiều bàophát triển, hội nhập tốt ở nước sở tại, và luôn hướng về Tổ quốc, huy động hiệuquả nguồn lực của kiều bào để góp phần thúc đẩy phát triển đất nước; làm cầu nốigóp phần củng cố và tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam với cácnước.
Để đáp ứng tốt yêu cầu công tác đối ngoại ngày càng cao, ngành ngoại giaocần không ngừng chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao chính quy, hiện đại,đoàn kết, có bản lĩnh chính trị vững vàng theo Chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởngHồ Chí Minh, trung thành với Đảng, với dân tộc; giỏi về chuyên môn, chủ động,sáng tạo, có khả năng phân tích, dự báo, tham mưu kịp thời, có hiệu quả cho Đảngvà Nhà nước trong hoạch định chính sách và triển khai các hoạt động đối ngoại.
Truyền thống vẻ vang của ngành ngoại giao 65 năm qua tiếp thêm niềm tin vàsức mạnh cho thế hệ cán bộ hôm nay trên những chặng đường mới. Tiếp nối truyềnthống vẻ vang của các thế hệ đi trước và với trách nhiệm trước Đảng, trước nhândân, ngành ngoại giao nguyện quyết tâm phấn đấu lập nhiều thành tựu to lớn hơnnữa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.
TTXVN xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc
Ngoại giao Việt Nam 65 năm: một chặng đường vẻ vang
Ngày 28/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập Chính phủ lâmthời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa gồm 15 bộ, trong đó có Bộ Ngoại giao. Kể từđó, ngày 28/8 trở thành ngày truyền thống của ngành ngoại giao.
Trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm 65 năm Cách mạng tháng Tám vàQuốc khánh 2/9, chuẩn bị tổ chức Đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội và đang tiếnhành Đại hội Đảng bộ các cấp hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, nhânNgày truyền thống của ngành ngoại giao, chúng ta tự hào ôn lại những chặng đườnglịch sử vẻ vang của ngoại giao Việt Nam.
Sáu mươi lăm năm trước, ngay từ buổi đầu thành lập, ngành ngoại giao đãđược Chủ tịch Hồ Chí Minh, trên cương vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên, trựctiếp chỉ đạo, xây dựng và dìu dắt. Mỗi bước trưởng thành và thành tựu của ngànhngoại giao đồng hành cùng đất nước trên những chặng đường vẻ vang của dân tộc 65năm qua đều in đậm dấu ấn tư tưởng và phong cách ngoại giao Hồ Chí Minh.
Những năm đầu mới thành lập, dù khó khăn và thiếu thốn mọi bề, nhưng ngoạigiao Việt Nam dưới sự lãnh đạo và tham gia trực tiếp của Bác Hồ đã góp phần bảovệ thành công chính quyền cách mạng non trẻ.
Trong bối cảnh đất nước phải đối phó với thù trong giặc ngoài, sách lượcngoại giao “hòa để tiến” đã tranh thủ thời gian cho Cách mạng củng cố lực lượng,chuẩn bị trường kỳ kháng chiến.
Và cũng chính trong giai đoạn vô cùng khó khăn này của cách mạng Việt Nam,ngoại giao đã rút ra được những bài học đầu tiên nhưng vô cùng quý giá bắt nguồntừ tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh.
Đó là bài học về nguyên tắc “đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu,” về chủtrương “thêm bạn, bớt thù,” về phương châm “dĩ bất biến ứng vạn biến,” về sáchlược “lợi dụng mâu thuẫn giữa kẻ thù” để từ đó đặt nền móng cho thắng lợi củacác thời kỳ tiếp nối.
Trong những năm kháng chiến chống thực dân, ngoại giao đã khắc phục mọikhó khăn, vừa đấu tranh phá vỡ thế bao vây, vừa nỗ lực mở rộng quan hệ và tranhthủ sự ủng hộ và chi viện của bạn bè quốc tế cho cuộc kháng chiến chính nghĩacủa nhân dân ta.
Những thắng lợi vang dội trên chiến trường mà đỉnh cao là chiến thắng ĐiệnBiên Phủ chấn động địa cầu đã đưa đến thắng lợi của Việt Nam tại Hội nghị Genevavề Đông Dương năm 1954, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của nền ngoại giaonon trẻ Việt Nam trên trường quốc tế.
Thế giới đã chính thức công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toànvẹn lãnh thổ là những quyền cơ bản của dân tộc Việt Nam. Một nửa đất nước đãđược giải phóng hoàn toàn, tạo cơ sở pháp lý và hậu phương vững chắc cho cuộcđấu tranh thống nhất toàn vẹn nước nhà.
Chín năm kháng chiến trường kỳ đã mang lại cho ngành những bài học quý báuvề vận động ngoại giao, về tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế đối với sựnghiệp chính nghĩa của cách mạng Việt Nam, và đặc biệt, là những bài học về đàmphán đa phương tại một hội nghị quốc tế lớn có liên quan trực tiếp tới vận mệnhdân tộc.
Giai đoạn 1954-1975 đã chứng kiến sự trưởng thành mạnh mẽ của ngoại giaoViệt Nam. Dưới ngọn cờ độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội và sự lãnh đạocủa Đảng, ngoại giao lại tự tin cùng cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiến chốngđế quốc ở miền Nam và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Ngoại giao đã phát huy bài học về kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnhthời đại, tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa, bạnbè thế giới và đông đảo kiều bào ta ở nước ngoài hình thành một mặt trận toàncầu giúp đỡ Việt Nam vừa xây dựng đất nước, vừa chiến đấu vì độc lập, thốngnhất.
Ngoại giao đã trở thành một mặt trận quan trọng có ý nghĩa chiến lược,phối hợp chặt chẽ với mặt trận quân sự và chính trị để "vừa đánh, vừa đàm" giànhthắng lợi từng bước, tiến tới ký kết Hiệp định Paris 1973 về chấm dứt chiếntranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam, tạo tiền đề quan trọng cho đại thắng MùaXuân lịch sử năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau chiến tranh, ngoại giao tích cực mở rộng quan hệ đối ngoại, huy độngcác nguồn hợp tác, hỗ trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa và bạn bè quốc tế để táithiết đất nước. Bước vào thời kỳ Đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã sớm xác địnhnhiệm vụ đối ngoại trong thời kỳ mới là tạo dựng môi trường hòa bình, ổn địnhcho mục tiêu phát triển kinh tế.
Ngành ngoại giao đã góp phần phá bao vây, cấm vận và chủ động triển khaiđường lối đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa. Mong muốn “sẵn sàng làmbạn với mọi nước dân chủ” từ ngày đầu lập quốc của Bác đã được ngoại giao triểnkhai thành công trên tinh thần “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy với các nướctrong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển.”
Sau gần 25 năm đổi mới, chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng vềđối ngoại. Từ chỗ bị bao vây về kinh tế, cô lập về chính trị, đến nay Việ Nam cóquan hệ ngoại giao với 179 nước, quan hệ kinh tế-thương mại-đầu tư với 224 quốcgia và vùng lãnh thổ.
Quan hệ với các nước láng giềng, khu vực, các nước lớn và các trung tâmkinh tế - chính trị hàng đầu, các nước bạn bè truyền thống và đối tác tiềm năngngày càng phát triển, đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững hơn.
Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của cộng đồngquốc tế, đã đảm đương tốt cương vị Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo anLiên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009 và đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm2010...
Ngoại giao cũng góp phần tích cực quảng bá hình ảnh đất nước, con ngườiViệt Nam, tạo nhiều điều kiện thuận lợi để kiều bào ta ngày càng hướng về Tổquốc, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.
Công tác biên giới lãnh thổ đạt nhiều kết quả quan trọng, trong đó nổi bậtlà việc lần đầu tiên trong lịch sử quan hệ Việt Nam và Trung Quốc, hai bên đãhoàn thành phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền và ký các văn bản pháp lýliên quan.
Ngày nay, thế giới biết đến Việt Nam không chỉ là dân tộc yêu chuộng hòabình, quật cường, anh dũng trong chiến tranh, mà còn là đất nước đổi mới thànhcông, thân thiện, có nhiều tiềm năng, kinh tế phát triển năng động, tích cựctham gia vào các công việc quốc tế vì hòa bình, hợp tác và phát triển.
Trong những thành tựu đáng tự hào đó của cả dân tộc, có sự đóng góp đángkể của ngành ngoại giao trên cơ sở phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địaphương và doanh nghiệp trong việc triển khai có hiệu quả ba trụ cột đối ngoại làngoại giao Chính trị, ngoại giao Kinh tế, ngoại giao Văn hóa, kết hợp với côngtác người Việt Nam ở nước ngoài.
Bên cạnh những thành tựu về đối ngoại, không thể không nhắc đến những kếtquả của công tác xây dựng ngành 65 năm qua. Từ 20 cán bộ trong những ngày đầuthành lập, ngày nay ngoại giao đã trở thành lực lượng đối ngoại chủ lực của đấtnước với hơn 2.366 cán bộ, nhân viên ngoại giao vững vàng về bản lĩnh chínhtrị-tư tưởng, trung thành với Đảng, với Tổ quốc; được đào tạo bài bản về chuyênmôn, nghiệp vụ.
Tổ chức bộ máy của ngành ngoại giao ở cả trong và ngoài nước không ngừngđược củng cố và hoàn thiện. Từ chỗ chỉ có bốn phòng chức năng trong những ngàyđầu thành lập, hiện nay Bộ Ngoại giao đã có 35 cục, vụ, viện chức năng, một sốđơn vị đã được thành lập mới, nâng cấp, kiện toàn tổ chức để đáp ứng yêu cầucông tác mới (như Ủy ban biên giới quốc gia, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ởnước ngoài, Học viện Ngoại giao, Viện Nghiên cứu chiến lược...).
Hệ thống Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã phát triển lên 93 cơquan ở khắp các châu lục. Mạng lưới cơ quan ngoại vụ địa phương đã là 33 sở, 30phòng và bộ phận thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh trên khắp cả nước, đảm nhiệm ngàycàng hiệu quả vai trò "cánh tay nối dài" của ngành ngoại giao ở các địa phương.Công tác đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu chiến lược không ngừng được nâng caochất lượng nhằm đáp ứng tốt các nhiệm vụ ngoại giao toàn diện trong bối cảnhmới.
Những thành tựu đối ngoại quan trọng mà ngành đã đạt được trong chặngđường lịch sử 65 năm qua đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và đánh giá cao.Ngành vinh dự và tự hào được trao tặng Huân chương Sao Vàng năm 1995 và Huânchương Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 65 năm thành lập ngành.
Ngoại giao tiếp tục nỗ lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Trong bối cảnh an ninh và phát triển của đất nước ngày càng gắn bó chặtchẽ với môi trường quốc tế, chúng ta cần bám sát tình hình trong nước và đánhgiá khách quan bối cảnh quốc tế để xác định được tầm nhìn chiến lược của Ngoạigiao Việt Nam trong thời kỳ mới.
Ở trong nước, đất nước ta về cơ bản đã ra khỏi tình trạng kém phát triển,chính trị-xã hội ổn định, khối đại đoàn kết dân tộc được mở rộng, an ninh-quốcphòng được giữ vững, quan hệ đối ngoại tiếp tục mở rộng và đi vào chiều sâu.
Giai đoạn 2010-2015 sẽ là một giai đoạn có ý nghĩa trọng đại của đất nước,toàn Đảng, toàn dân bước vào triển khai thực hiện Cương lĩnh bổ sung về xây dựngđất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nghị quyết Đại hội đại biểutoàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011-2020, tiếp tụcđẩy mạnh công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, chủđộng và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế, phấn đấu thực hiện mục tiêu tổngquát đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại;chính trị xã hội ổn định, đồng thuận, dân chủ, kỷ cương; đời sống vật chất vàtinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt; độc lập, chủ quyền, thống nhất vàtoàn vẹn lãnh thổ được giữ vững; vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếptục được nâng lên; tạo tiền đề vững chắc để phát triển cao hơn trong giai đoạntiếp theo.
Trong khi đó, trên thế giới, hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thếlớn; toàn cầu hóa tiếp tục gia tăng; châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có ASEAN,tiếp tục phát triển năng động, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong đời sốngchính trị và kinh tế quốc tế. Đây là những cơ hội để đưa quan hệ quốc tế của tađi vào chiều sâu, ổn định và bền vững; tranh thủ các nguồn lực bên ngoài để phụcvụ phát triển kinh tế.
Bên cạnh những cơ hội, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều thách thức.Chất lượng phát triển kinh tế-xã hội và sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao;nguy cơ tụt hậu còn lớn, các thế lực chống đối, thù địch và cơ hội chính trị vẫntăng cường hoạt động. Các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu,an ninh tài chính, an ninh năng lượng và lương thực ngày càng nổi lên rõ rệt.
Tình hình mới đòi hỏi ngoại giao phải chủ động và sáng tạo hơn, nhạy bénvà hiệu quả hơn, phối hợp chặt chẽ với các ngành quốc phòng, an ninh, kinh tế,tư tưởng văn hóa... để tạo ra sức mạnh tổng hợp, giữ vững môi trường hòa bình,ổn định, thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.
Trong bối cảnh đó và quán triệt sâu sắc phương châm "dĩ bất biến, ứng vạnbiến," ngành ngoại giao cần “lấy việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định đểphát triển kinh tế-xã hội là lợi ích cao nhất của Tổ quốc” và “lấy phục vụ lợiích đất nước làm mục tiêu cao nhất.”
Trong thời gian tới, ngành cần xác định việc phục vụ phát triển kinh tế-xãhội là nhiệm vụ trung tâm, đồng thời đảm bảo an ninh là mục tiêu quan trọngthường trực. Mục tiêu nâng cao vị thế quốc tế có ý nghĩa quan trọng và lâu dài,nhất là khi đất nước đang hội nhập sâu rộng.
Để thực hiện các mục tiêu đó, cần tiếp tục đẩy mạnh nền ngoại giao toàndiện dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý thống nhất của Nhà nước, huy động sựtham gia sâu rộng của các ngành, các cấp, các địa phương, dưới nhiều hình thức,biện pháp, hướng tới nhiều đối tác, trên nhiều địa bàn, phù hợp với lợi ích anninh và phát triển của đất nước; kết hợp chặt chẽ giữa ngoại giao Nhà nước vớiđối ngoại Đảng và đối ngoại nhân dân, dựa trên ba trụ cột ngoại giao chính trị,ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, kết hợp với công tác người Việt Nam ởnước ngoài, đặt các lĩnh vực này trong mối quan hệ tổng hòa, tác động qua lại,đan xen lẫn nhau, với những bước đi mạnh mẽ và vững chắc.
Ngoại giao chính trị cần không ngừng phát triển các mối quan hệ hữu nghịhợp tác với các nước láng giềng, các khu vực, coi trọng quan hệ với các nướclớn; chủ động đưa quan hệ với tất cả các đối tác đi vào chiều sâu, ổn định vàbền vững, tăng cường xây dựng và củng cố lòng tin trong quan hệ đối ngoại; kiênđịnh mục tiêu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia; tham gia chủ động,tích cực và có trách nhiệm vào các tổ chức và diễn đàn quốc tế.
Ngoại giao kinh tế cần tham gia làm tốt công tác dự báo, tham mưu cho Đảngvà Nhà nước điều hành nền kinh tế, đặc biệt là kinh tế đối ngoại. Đồng thời, cầnchủ động, tích cực tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài phục vụ sự nghiệpcông nghiệp hóa-hiện đại hoá đất nước; góp phần giúp tạo ra một vị trí phù hợpcủa ta trong chuỗi cung ứng toàn cầu; ưu tiên mở rộng thị trường xuất khẩu, thuhút du khách và nguồn vốn bên ngoài; tiếp thu kỹ thuật công nghệ và kinh nghiệmquản lý tiên tiến; bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp trong quan hệkinh tế quốc tế...
Ngoại giao văn hóa cần kết hợp chặt chẽ với ngoại giao chính trị và ngoạigiao kinh tế, giữ gìn và phát huy hiệu quả bản sắc văn hóa dân tộc nhằm quảng báhình ảnh quốc gia, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, qua đó gópphần phát triển các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác bền chặt với các nước; nângcao hiệu quả của công tác tuyên truyền và thông tin đối ngoại trong tình hìnhmới...
Công tác người Việt Nam ở nước ngoài cần bám sát các định hướng và chỉ đạotại Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị, giúp đỡ và tạo điều kiện cho bà con kiều bàophát triển, hội nhập tốt ở nước sở tại, và luôn hướng về Tổ quốc, huy động hiệuquả nguồn lực của kiều bào để góp phần thúc đẩy phát triển đất nước; làm cầu nốigóp phần củng cố và tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam với cácnước.
Để đáp ứng tốt yêu cầu công tác đối ngoại ngày càng cao, ngành ngoại giaocần không ngừng chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao chính quy, hiện đại,đoàn kết, có bản lĩnh chính trị vững vàng theo Chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởngHồ Chí Minh, trung thành với Đảng, với dân tộc; giỏi về chuyên môn, chủ động,sáng tạo, có khả năng phân tích, dự báo, tham mưu kịp thời, có hiệu quả cho Đảngvà Nhà nước trong hoạch định chính sách và triển khai các hoạt động đối ngoại.
Truyền thống vẻ vang của ngành ngoại giao 65 năm qua tiếp thêm niềm tin vàsức mạnh cho thế hệ cán bộ hôm nay trên những chặng đường mới. Tiếp nối truyềnthống vẻ vang của các thế hệ đi trước và với trách nhiệm trước Đảng, trước nhândân, ngành ngoại giao nguyện quyết tâm phấn đấu lập nhiều thành tựu to lớn hơnnữa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.
(TTXVN/Vietnam+)
