Trong một bài trả lời phỏng vấn dành cho tờ As, Laureano Ruiz, huấn luyện viên từ những năm 70 đã gieo những hạt giống đầu tiên cho lối chơi hiện nay của câu lạc bộ Barcelona, khẳng định ông thích Marcelo Bielsa nhưng người thay thế tự nhiên của Pep Guardiola là Xavi Hernandez.
Don Laureano, ai là người xuất sắc nhất trong số 26.000 cầu thủ mà ông đã dẫn dắt trong 60 năm qua ?
Laureano Ruiz: Không nghi ngờ gì, đó là Johan Cruyff.
Ông đến với Barcelona như thế nào?
Laureano Ruiz: Đó là năm 1972. Trước đó tôi đã huấn luyện Racing ở hạng Nhất. Do chúng tôi thắng Barca trong trận chung kết giải thiếu niên, họ đã đưa tôi về. Tôi muốn mình trưởng thành với tư cách là một huấn luyện viên và đó là một bến đỗ tốt. Lúc đó, chúng tôi tự học là chính vì cho đến những năm 50 chưa có bóng đá trẻ và trước đó nữa thì những cậu bé 13 tuổi chỉ có thể chơi bóng trên đường phố.
Ông làm việc cùng với những ai thời đó?
Laureano Ruiz: Oriol Tort chịu trách nhiệm đội thiếu niên, Olive, đội trẻ, tôi phụ trách phần còn lại, còn Alcoy huấn luyện Barcelona Atletico, lúc đó là một câu lạc bộ trực thuộc. Khi tôi đến, mỗi đội là một thế giới riêng và mỗi một huấn luyện viên truyền đạt tư tưởng riêng của mình. Đầu tiên tôi xây dựng mô hình cho các đội bóng trẻ, sau đó áp dụng cho tất cả các đội thuộc bóng đá cơ sở.
Tư duy bóng đá trước đây được tổng kết trong một tấm biển ở bộ phận thư ký kỹ thuật trên đó ghi dòng chữ “nếu anh mang theo một thanh niên cao dưới 1,80 mét đến xin tập thì hãy quay về”.
Đúng thế. Lúc đó đội bóng toàn những người khỏe mạnh và chạy liên lục. Nhưng bóng đá phải được học với trái bóng ở chân chứ không chỉ chạy thục mạng. Tôi bắt đầu huấn luyện với trái bóng. Một hôm, Rinus Michels đến xem buổi tập. Chúng tôi đang chơi một trận đấu đấu nhỏ và ông ta hỏi tôi: chúng đang làm gì thế ? Tôi trả lời: “Đang tập điều khiển trái bóng và nâng cao thể lực. Những vấn đề kỹ thuật hãy để tôi lo liệu bởi vì nếu các cầu thủ không biết chuyền bóng thì chạy chẳng có ích gì. Thời đó, người ta nói hãy để cho các chàng trai chơi bóng ít thôi thì vào trận đấu chúng mới đói chơi.
Tài năng bóng đá là do học hỏi hay sinh ra cùng với nó?
Laureano Ruiz: Không ai sinh ra mà biết ngay. Chỉ có 10% cầu thủ trưởng thành nhờ tài năng. Cruyff đã là một cầu thủ vĩ đại, ông ấy sống bên cạnh một sân bóng đá và luôn ở đó hàng ngày. Nếu ông ấy sinh ra trong một môi trường âm nhạc, ông ấy sẽ trở thành một nhạc sỹ vĩ đại.
Còn 90% là do làm việc?
Laureano Ruiz: 90% các cầu thủ ở hạng Nhất có cùng chất lượng với 60% ở hạng Hai, 30% ở hạng Hai B và 10% ở hạng Ba. Trong bóng đá không cần một đặc tính đặc biệt, như bóng rổ cần người cao lớn, đấm bốc cần người dũng cảm và có cánh tay dài. Trong bóng đá, người ta có thể béo như Puskas, thấp bé như Messi, chỉ chơi mỗi chân trái như Maradona hoặc thành công mà không phải là một siêu vận động viên như Xavi và Iniesta. Bóng đá là một môn thể thao dân chủ.
Tôi ngạc nhiên vì ông ưu tiên lao động hơn tài năng!
Laureano Ruiz: Tôi không ưu tiên, tôi đánh giá. Năm 1983, tôi bắt đầu tổ chức các đợt tập huấn mùa hè cho các cầu thủ trẻ và thường mời các cầu thủ lớn đến chia sẻ kinh nghiệm. Chúng tôi đặt cho họ câu hỏi: hồi trẻ, các anh tập bóng đá bao nhiêu tiếng trong một ngày ? Kubala bảo tám, Cruyff nói sáu và Laudrup năm tiếng. Anh có biết Maradona và Messi trả lời như thế nào không ? Đó là cả ngày. Tài năng do luyện tập mà nên.
Ông giải thích như thế nào về thành công quốc tế của mô hình mà ông đã xây dựng nên tại Barca từ những năm 70?
Laureano Ruiz: Bóng đá thực sự bắt đầu từ năm 1930 vì 70 năm trước đó nó thực ra là môn rugby. Ricardo Zamora kể với tôi khi ông ấy lên chơi cho đội Espanol, lúc 17 tuổi, khi định thực hiện một cú đá phạt ông cầm trái bóng trên tay và bỗng nhiên có một tiền đạo cắm cõng ông chạy và lao vào trong cầu môn. Và bàn thắng được tính vì cõng cũng có giá trị. Sau này, các quy chế mới của bóng đá đã làm giảm nhiều yếu tố thể lực.
Mặc dù vậy, phải đến 35 năm sau, mô hình bóng đá kỹ thuật mới chiến thắng
Laureano Ruiz: Mô hình đó thành công khi các thế hệ thực hiện nó đã trưởng thành. Xavi đã có một thập kỷ giành các danh hiệu. Và Tây Ban Nha cần phải sửa chữa một sai lầm ban đầu: Anh và Đức luôn mạnh mẽ hơn và Tây Ban Nha đã cố thắng họ cũng bằng sức mạnh... Nhưng Luis Aragon đã ngả về mô hình sử dụng kỹ thuật và sự khéo léo; và Del Bosque đã khẳng định mô hình đó.
Đội bóng nào tạo cảm hứng cho mô hình chơi bóng mà ông xây dựng?
Laureano Ruiz: Hungria và Honvef và Brazil những năm 58, 70 và 82...
Còn Barcelona hiện nay?
Laureano Ruiz: Về tấn công Barca hiện nay hay như những đội bóng nói trên, còn phòng thủ thì hay hơn. Khi Guardiola về lãnh trách nhiệm, anh ấy đã nói: Chúng ta càng phòng thủ tốt thì càng tấn công tốt hơn. Barca tấn công với rất nhiều cầu thủ, nhưng khi mất bóng, họ lập tức vây quanh đối thủ. Đây là đội bóng ghi nhiều bàn thắng nhất từ việc cướp được bóng trên sân đối phương.
Bielsa có thể thay thế Pep?
Laureano Ruiz: Tôi thích Bielsea, nhưng kế nhiệm nên là người nhà để duy trì và phát triển mô hình. Xavi là sự thay thế tự nhiên.
Huấn luyện viên cần áp sơ đồ chiến thuật của mình hay thích nghi với tính chất của các cầu thủ ?
Laureano Ruiz: Một huấn luyện viên giỏi cần áp đặt sơ đồ của mình qua công việc. Sau đó mới tính đến các mốt thời thượng. Đầu tiên là WM, sau đó là 4-2-4, 4-4-2 và bây giờ là 4-3-3...
Chúng ta sẽ vô địch World Cup một lần nữa?
Laureano Ruiz: Không phải lúc nào các đội bóng hay nhất cũng vô địch World Cúp. Có những đội tuyển được nhớ tới vì lối chơi chứ không phải bảng thành tích, như Brazil năm 50, Hunggria năm 54, Hà Lan năm 74 và Brazil năm 82.
Thưa ông, bóng đá là gì?
Laureano Ruiz: Là lừa đối phương, chơi ngay khi trái bóng lăn và biết di chuyển đúng chỗ./.
Don Laureano, ai là người xuất sắc nhất trong số 26.000 cầu thủ mà ông đã dẫn dắt trong 60 năm qua ?
Laureano Ruiz: Không nghi ngờ gì, đó là Johan Cruyff.
Ông đến với Barcelona như thế nào?
Laureano Ruiz: Đó là năm 1972. Trước đó tôi đã huấn luyện Racing ở hạng Nhất. Do chúng tôi thắng Barca trong trận chung kết giải thiếu niên, họ đã đưa tôi về. Tôi muốn mình trưởng thành với tư cách là một huấn luyện viên và đó là một bến đỗ tốt. Lúc đó, chúng tôi tự học là chính vì cho đến những năm 50 chưa có bóng đá trẻ và trước đó nữa thì những cậu bé 13 tuổi chỉ có thể chơi bóng trên đường phố.
Ông làm việc cùng với những ai thời đó?
Laureano Ruiz: Oriol Tort chịu trách nhiệm đội thiếu niên, Olive, đội trẻ, tôi phụ trách phần còn lại, còn Alcoy huấn luyện Barcelona Atletico, lúc đó là một câu lạc bộ trực thuộc. Khi tôi đến, mỗi đội là một thế giới riêng và mỗi một huấn luyện viên truyền đạt tư tưởng riêng của mình. Đầu tiên tôi xây dựng mô hình cho các đội bóng trẻ, sau đó áp dụng cho tất cả các đội thuộc bóng đá cơ sở.
Tư duy bóng đá trước đây được tổng kết trong một tấm biển ở bộ phận thư ký kỹ thuật trên đó ghi dòng chữ “nếu anh mang theo một thanh niên cao dưới 1,80 mét đến xin tập thì hãy quay về”.
Đúng thế. Lúc đó đội bóng toàn những người khỏe mạnh và chạy liên lục. Nhưng bóng đá phải được học với trái bóng ở chân chứ không chỉ chạy thục mạng. Tôi bắt đầu huấn luyện với trái bóng. Một hôm, Rinus Michels đến xem buổi tập. Chúng tôi đang chơi một trận đấu đấu nhỏ và ông ta hỏi tôi: chúng đang làm gì thế ? Tôi trả lời: “Đang tập điều khiển trái bóng và nâng cao thể lực. Những vấn đề kỹ thuật hãy để tôi lo liệu bởi vì nếu các cầu thủ không biết chuyền bóng thì chạy chẳng có ích gì. Thời đó, người ta nói hãy để cho các chàng trai chơi bóng ít thôi thì vào trận đấu chúng mới đói chơi.
Tài năng bóng đá là do học hỏi hay sinh ra cùng với nó?
Laureano Ruiz: Không ai sinh ra mà biết ngay. Chỉ có 10% cầu thủ trưởng thành nhờ tài năng. Cruyff đã là một cầu thủ vĩ đại, ông ấy sống bên cạnh một sân bóng đá và luôn ở đó hàng ngày. Nếu ông ấy sinh ra trong một môi trường âm nhạc, ông ấy sẽ trở thành một nhạc sỹ vĩ đại.
Còn 90% là do làm việc?
Laureano Ruiz: 90% các cầu thủ ở hạng Nhất có cùng chất lượng với 60% ở hạng Hai, 30% ở hạng Hai B và 10% ở hạng Ba. Trong bóng đá không cần một đặc tính đặc biệt, như bóng rổ cần người cao lớn, đấm bốc cần người dũng cảm và có cánh tay dài. Trong bóng đá, người ta có thể béo như Puskas, thấp bé như Messi, chỉ chơi mỗi chân trái như Maradona hoặc thành công mà không phải là một siêu vận động viên như Xavi và Iniesta. Bóng đá là một môn thể thao dân chủ.
Tôi ngạc nhiên vì ông ưu tiên lao động hơn tài năng!
Laureano Ruiz: Tôi không ưu tiên, tôi đánh giá. Năm 1983, tôi bắt đầu tổ chức các đợt tập huấn mùa hè cho các cầu thủ trẻ và thường mời các cầu thủ lớn đến chia sẻ kinh nghiệm. Chúng tôi đặt cho họ câu hỏi: hồi trẻ, các anh tập bóng đá bao nhiêu tiếng trong một ngày ? Kubala bảo tám, Cruyff nói sáu và Laudrup năm tiếng. Anh có biết Maradona và Messi trả lời như thế nào không ? Đó là cả ngày. Tài năng do luyện tập mà nên.
Ông giải thích như thế nào về thành công quốc tế của mô hình mà ông đã xây dựng nên tại Barca từ những năm 70?
Laureano Ruiz: Bóng đá thực sự bắt đầu từ năm 1930 vì 70 năm trước đó nó thực ra là môn rugby. Ricardo Zamora kể với tôi khi ông ấy lên chơi cho đội Espanol, lúc 17 tuổi, khi định thực hiện một cú đá phạt ông cầm trái bóng trên tay và bỗng nhiên có một tiền đạo cắm cõng ông chạy và lao vào trong cầu môn. Và bàn thắng được tính vì cõng cũng có giá trị. Sau này, các quy chế mới của bóng đá đã làm giảm nhiều yếu tố thể lực.
Mặc dù vậy, phải đến 35 năm sau, mô hình bóng đá kỹ thuật mới chiến thắng
Laureano Ruiz: Mô hình đó thành công khi các thế hệ thực hiện nó đã trưởng thành. Xavi đã có một thập kỷ giành các danh hiệu. Và Tây Ban Nha cần phải sửa chữa một sai lầm ban đầu: Anh và Đức luôn mạnh mẽ hơn và Tây Ban Nha đã cố thắng họ cũng bằng sức mạnh... Nhưng Luis Aragon đã ngả về mô hình sử dụng kỹ thuật và sự khéo léo; và Del Bosque đã khẳng định mô hình đó.
Đội bóng nào tạo cảm hứng cho mô hình chơi bóng mà ông xây dựng?
Laureano Ruiz: Hungria và Honvef và Brazil những năm 58, 70 và 82...
Còn Barcelona hiện nay?
Laureano Ruiz: Về tấn công Barca hiện nay hay như những đội bóng nói trên, còn phòng thủ thì hay hơn. Khi Guardiola về lãnh trách nhiệm, anh ấy đã nói: Chúng ta càng phòng thủ tốt thì càng tấn công tốt hơn. Barca tấn công với rất nhiều cầu thủ, nhưng khi mất bóng, họ lập tức vây quanh đối thủ. Đây là đội bóng ghi nhiều bàn thắng nhất từ việc cướp được bóng trên sân đối phương.
Bielsa có thể thay thế Pep?
Laureano Ruiz: Tôi thích Bielsea, nhưng kế nhiệm nên là người nhà để duy trì và phát triển mô hình. Xavi là sự thay thế tự nhiên.
Huấn luyện viên cần áp sơ đồ chiến thuật của mình hay thích nghi với tính chất của các cầu thủ ?
Laureano Ruiz: Một huấn luyện viên giỏi cần áp đặt sơ đồ của mình qua công việc. Sau đó mới tính đến các mốt thời thượng. Đầu tiên là WM, sau đó là 4-2-4, 4-4-2 và bây giờ là 4-3-3...
Chúng ta sẽ vô địch World Cup một lần nữa?
Laureano Ruiz: Không phải lúc nào các đội bóng hay nhất cũng vô địch World Cúp. Có những đội tuyển được nhớ tới vì lối chơi chứ không phải bảng thành tích, như Brazil năm 50, Hunggria năm 54, Hà Lan năm 74 và Brazil năm 82.
Thưa ông, bóng đá là gì?
Laureano Ruiz: Là lừa đối phương, chơi ngay khi trái bóng lăn và biết di chuyển đúng chỗ./.
Bảo Vân Nhi (Vietnam+)
