Nhândịp này, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã trả lời phóng viên đitheo đoàn về kết quả và những đóng góp của Việt Nam vào thành công củaHội nghị.
- Xin Bộ trưởng cho biết trọng tâm và kết quả của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 20 và cũng làHội nghị Cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2012 của Campuchia đãdiễn ra tại Phnom Penh, Campuchia từ ngày 3-4/4/2012. Dịp này, Lãnhđạo các nước ASEAN cũng đã gặp Đại diện của Đại hội đồng liên nghị việnASEAN (AIPA), Thanh niên và các tổ chức xã hội dân sự.
Dưới chủ đề“ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh”, Lãnh đạo các nước ASEAN đã tậptrung bàn về phương hướng triển khai các ưu tiên và trọng tâm hợp táccủa ASEAN trong năm 2012, nhất là tăng cường đoàn kết, đẩy mạnh hợp tác,xây dựng Cộng đồng ASEAN, tăng cường liên kết và kết nối, tăng cườngquan hệ đối ngoại cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tếquan tâm ...
Sau hai ngày làm việc tích cực, Cấp cao ASEAN-20 đã đạt được những kết quả quan trọng sau:
Thứnhất, Lãnh đạo các nước ASEAN đạt nhất trí cao về việc tăng cường đoànkết và quyết tâm đẩy mạnh việc hiện thực hóa Lộ trình xây dựng Cộng đồngASEAN trên cả ba trụ cột là: chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xãhội, song song với tăng cường kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triểnnhằm xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết, vững mạnh, liên kết chặt chẽvà phát triển bền vững vào năm 2015. Để thực hiện mục tiêu trên, Lãnhđạo các nước ASEAN đã chỉ đạo cần phải đẩy nhanh tiến độ đạt được cácchỉ tiêu đã đề ra, phát huy vai trò của các cơ quan điều phối và giámsát triển khai các thỏa thuận của ASEAN ở cả cấp độ khu vực và quốc gia.
Thứ hai, Hội nghị tiếp tục đề cao vai trò trung tâm và nhữngđóng góp quan trọng của ASEAN trong việc tăng cường hợp tác và địnhhướng cấu trúc khu vực; theo đó ASEAN tiếp tục khuyến khích các Đối táctham gia hợp tác xây dựng và đóng góp tích cực vào các mục tiêu chung làhòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực, thiết thực hỗ trợ ASEAN xâydựng Cộng đồng, cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặtra. ASEAN sẽ tiếp tục cùng các đối tác làm sâu sắc hơn các khuôn khổ, cơchế hợp tác như ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn khuvực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)… đồng thời, ASEAN sẽ tăng cường tham vấn, phối hợp lập trường tại cácdiễn đàn đa phương rộng lớn hơn như Liên hợp quốc, G20, APEC, ASEM…, qua đó nângcao hơn nữa vai trò, vị thế và đóng góp có trách nhiệm của Hiệp hội vàocông việc chung của cộng đồng quốc tế và khu vực.
Thứ ba, Hộinghị đánh giá cao những nỗ lực và đóng góp của ASEAN trong việc thúc đẩyhòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực, trong đó có việc xây dựng cácchuẩn mực ứng xử và triển khai thực hiện các cam kết đã được quy địnhtrong các văn kiện như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệpước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xửcủa các bên ở Biển Đông (DOC).
Các Nhà Lãnh đạo ASEAN cũng nhất trí cầntăng cường hợp tác trong ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác nhằmứng phó hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống như biếnđổi khí hậu, thiên tai, an ninh năng lượng, lương thực, an ninh hànghải, tội phạm xuyên quốc gia…, vì hòa bình, an ninh, ổn định và pháttriển ở khu vực.
Hội nghị bày tỏ ủng hộ những tiến triển gần đâyở Myanmar, hoan nghênh kết quả bầu cử bổ sung ngày 1/4/2012; yêu cầu sớmdỡ bỏ cấm vận đối với Myanmar…
Về tình hình Bán đảo Triều tiên,Hội nghị khẳng định lại lập trường của ASEAN ủng hộ Bán đảo Triều Tiênhòa bình, ổn định và không có vũ khí hạt nhân, kêu gọi các bên liên quankiềm chế và sớm nối lại đàm phán 6 bên.
Về Biển Đông, Hội nghịnhấn mạnh việc bảo đảm hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông, trongđó có an ninh và an toàn hàng hải; các bên liên quan cần giải quyết cáctranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệtCông ước Liên hợp quốc về luật biển 1982 (UNCLOS); bảo đảm tôn trọng và thực hiệnđầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm xây dựngmột bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Kết thúc Hội nghị, Lãnhđạo các nước ASEAN đã thông qua các Tuyên bố chung gồm: Tuyên bố PhnomPenh “ASEAN: một Cộng đồng, một Vận mệnh”, Nghị sự Phnom Penh về xâydựng Cộng đồng ASEAN, Tuyên bố ASEAN không ma túy vào năm 2015. Chủ tịchHội nghị cũng đã ra Tuyên bố Chủ tịch về các kết quả quan trọng của Cấpcao lần này.
- Xin Bộ trưởng cho biết sự tham gia và đóng góp của Việt Nam vào thành công của Hội nghị Cấp cao lần này?
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Đoàn Cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị lầnnày do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu. Tiếp tục phương châm"chủ động, tích cực và có trách nhiệm," Đoàn ta đã có những đóng gópquan trọng ở cả Hội nghị Cấp cao và các Hội nghị cấp Bộ trưởng, trên cáctrọng tâm ưu tiên của ASEAN và khu vực, cũng như vào việc tăng cườngđoàn kết ASEAN. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có phát biểu vàđề xuất quan trọng về những vấn đề trọng tâm của Hội nghị.
Nhân dịp Hộinghị, Thủ tướng cũng đã gặp Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Hun Sen, Chủ tịch ASEAN 2012 và đã tiếp xúc với Lãnh đạo nhiều nước ASEANnhằm tăng cường quan hệ song phương và trao đổi về các vấn đề của Hộinghị.
Theo đó, chúng ta đã có những đóng góp tích cực vào việcthúc đẩy sự nhất trí trong ASEAN về xây dựng Cộng đồng ASEAN trên ba trụcột là chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội; đề cao “văn hóathực thi” nhằm triển khai hiệu quả Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào2015 , Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN, nhất là các dự án trọng điểmvề kết nối hạ tầng, gắn với các chương trình thu hẹp khoảng cách pháttriển, tăng cường hợp tác tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mekong, nhằmhướng tới xây dựng ASEAN thành một thị trường chung và không gian sảnxuất thống nhất, phát triển bền vững và đồng đều, trong đó cần hợp táchiệu quả về sản xuất nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực trongASEAN.
Cùng với các nước ASEAN, chúng ta nhấn mạnh ASEAN cầnphát huy hiệu quả các công cụ và cơ chế hợp tác chính trị-an ninh ở khuvực như TAC, SEANWFZ, DOC, ARF, ADMM+... nhằm góp phần thúc đẩy hòabình, an ninh và hợp tác phát triển ở khu vực; ủng hộ việc tăng cườngphối hợp lập trường của ASEAN tại các diễn đàn quốc tế; đề nghị thể chếhóa sự tham gia của ASEAN tại G-20; tiếp tục làm sâu sắc, xây dựng nộihàm và định hướng trong quan hệ với các đối tác lớn đi đôi với phát huyvai trò chủ đạo của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.
VềBiển Đông, chúng ta nhấn mạnh ASEAN cần đoàn kết, chủ động thúc đẩy hòabình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông; giải quyếttranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất làCông ước Luật biển 1982; tôn trọng và thực hiện đầy đủ DOC ; đồng thời,ASEAN cần khẩn trương hoàn tất xây dựng các thành tố của bộ quy tắc COC,làm cơ sở khởi động tham vẫn giữa ASEAN và Trung Quốc về COC. Mặtkhác, ASEAN cần tiếp tục tăng cường hợp tác về các vấn đề trên biển, nhưan ninh và an toàn cho các tuyến đường hàng hải, cứu hộ, cứu nạn trênbiển, phòng chống cướp biển, các tội phạm trên biển... trên cơ sở luậtpháp quốc tế và UNCLOS 1982.
Về Mekong, chúng ta nhấn mạnh sựcần thiết của việc khai thác, sử dụng nguồn nước Mekong một cách hợp lývà bền vững vì lợi ích của cư dân và sự phát triển bền vững của cácnước ven sông, nhất là các nước hạ nguồn; đề nghị các nước thuộc lưu vựcsông Mekong phối hợp nghiên cứu một cách khoa học, tổng thể và hệthống về các tác động đến môi trường và nguồn nước trong việc khai thác,sử dụng nguồn nước Mekong.
Trong quá trình Hội nghị, Đoàn ViệtNam cũng đã có những đóng góp tích cực và quan trọng vào công tác soạnthảo các văn kiện của Hội nghị để các văn kiện này phản ánh được cáctrọng tâm ưu tiên của ASEAN và khu vực, đặc biệt là về đoàn kết, xâydựng Cộng đồng ASEAN và bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tácphát triển ở khu vực.
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng./.