Tại phiên thảo luận sáng 21/10 tại hội trường của Quốc hội dự thảo Luật lưu trữ, về phần tổ chức lưu trữ lịch sử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng chỉ nên quy định chỉ tổ chức lưu trữ lịch sử 2 cấp (Trungương và cấp tỉnh) là phù hợp.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc tổ chức cấp lưu trữ lịch sử như trên sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho tập trungnguồn nhân lực, cơ sở vật chất, hiện đại hóa kho tàng, trang thiết bịlàm việc để bảo quản an toàn và tổ chức sử dụng có hiệu quả tài liệu lưutrữ đồng thời đáp ứng yêu cầu tinh gọn bộ máy, giảm cấp trung gian, gópphần thực hiện cải cách hành chính.
Đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng, cần nghiên cứuthêm quy định về việc sắp xếp và chuyển giao lưu trữ tại cấp huyện, cấptỉnh, tránh tình trạng khi luật có hiệu lực thi hành nhưng chuyển giaothực hiện không kịp thời, gây ra tình trạng thất thoát và hư hỏng tàiliệu lịch sử cũng như không giải quyết tốt các vấn đề về việc làm, tàisản...đang được quản lý ở cấp huyện.
Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến đề nghị tổ chức lưu trữlịch sử ở 3 cấp (Trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện) như quy định hiệnhành.
Đại biểu TrầnHồng Thắm (thành phố Cần Thơ) cho rằng, tổ chức lưu trữ ở 2 cấp là chưa phù hợp, vì chưa đảmbảo tính dự báo, tính bền vững của Luật, trong thời gian ngắn sẽ quátải, phát sinh nhiều bất cập mới.
Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh (Đắk Nông)đề nghị cần cân nhắc kỹ, đánh giá đúng những ưu điểm và hạn chế, khôngthể dễ dàng bỏ lưu trữ ở cấp huyện vì thực tiễn tài liệu lưu trữ ở cấpnày rất phong phú và đa dạng. Lưu trữ lịch sử cấp huyện sẽ tạo điều kiệncho người dân dễ dàng tiếp cận để khai thác, nhất là người dân ở địabàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đại biểu NguyễnSỹ Cương (Ninh Thuận) cũng cho rằng, nguồn nộp lưu tại lưu trữ cấp huyệnkhá nhiều và khác nhau, nếu đưa lên cấp tỉnh sẽ quá tải, trong khi lợiích của công tác lưu trữ là phục vụ cho sử dụng, nếu cấp huyện có lưutrữ sẽ giúp ích rất nhiều cho công tác nghiên cứu.
Đồng tình với ý kiến của đại biểu Cương, đại biểu Nguyễn NgọcPhương (Quảng Bình) cho rắng mức độ lưu trữ ở huyện cũng không phải làít, nhu cầu cung cấp để khai thác cũng nhiều, nếu chỉ lưu trữ cấp tỉnhsẽ tỉnh quá tải. Mặt khác, có rất nhiều tài liệu cần lưu trữ ở huyện nên nếu chỉ tính đến đầu tư, giảm biên chế mà không tính đến lượng người bỏcông về tỉnh để khai thác cũng chưa phù hợp. Đại biểu đề nghị cần có lưutrữ ở cấp huyện để tiện lợi cho việc khai thác, tăng thêm lưu trữ, giảmbớt phiền hà cho những người cần khai thác.
Có quan điểm khác với các ý kiến trên, đại biểuDương Trung Quốc (Đồng Nai) cho rằng không nên thành lập cơ quan lưu trữ ở cấphuyện mà nên quy về cấp tỉnh để cái nhìn tổng quát hơn, vừa bảo đảm yếutố hạn chế bộ máy công chức cồng kềnh đồng thời phát huy vai trò chủ yếucủa cấp huyện là phục vụ vấn đề đời sống phát triển đương đại.
Về các nội dung khác của dự thảo Luật lưu trữ, các đại biểu cơ bản đồng tình với nhữngtiếp thu, chỉnh lý, bổ sung của cơ quan soạn thảo trong quá trình hoànthiện. Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật tiếp tục quyđịnh về Phông lưu trữ quốc gia Việt Nam bao gồm Phông lưu trữ Đảng Cộngsản Việt Nam và Phông lưu trữ Nhà nước Việt Nam.
Quy định Phông lưu trữĐảng Cộng sản Việt Nam và Phông lưu trữ Nhà nước Việt Nam chỉ nhằm phânbiệt nơi nộp lưu và bảo quản tài liệu lưu trữ lịch sử của các cơ quan,tổ chức nhưng về nghiệp vụ lưu trữ và việc quản lý về lưu trữ được thựchiện theo một cơ chế quản lý thống nhất về lưu trữ. Về vấn đề này, đạibiểu Trần Hồng Thắm (Cần Thơ) cho rằng, hai phông lưu trữ được lưugiữ một nơi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn thiện cơ sở vậtchất, phòng ngừa thất thoát tài liệu, bộ máy quản lý tài liệu được tinhgọn.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cần có những quy định chặt chẽ hơnnhằm đảm bảo tính bảo mật thông tin đối với phông lưu trữ Đảng Cộng sảnViệt Nam. Đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) cho rằng, không nên phân chia vànhấn mạnh lưu trữ của Đảng Cộng sản Việt Nam bên cạnh phông lưu trữ củaNhà nước Việt Nam mà chỉ coi lưu trữ của Đảng Cộng sản Việt Nam như lưutrữ của các ngành đặc biệt như quân đội nhân dân và công an nhân dân.
Nhiều đại biểu cũng cho rằng, dự thảo Luật có 45 điều nhưng có tới15 điều giao cho Chính phủ và Bộ Nội vụ quy định chi tiết, sẽ phải mấtthời gian khá dài mới đi vào được cuộc sống. Để khắc phục tình trạngluật khung, luật ống, cần quy định chi tiết ngay trong luật nhiều quyđịnh./.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc tổ chức cấp lưu trữ lịch sử như trên sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho tập trungnguồn nhân lực, cơ sở vật chất, hiện đại hóa kho tàng, trang thiết bịlàm việc để bảo quản an toàn và tổ chức sử dụng có hiệu quả tài liệu lưutrữ đồng thời đáp ứng yêu cầu tinh gọn bộ máy, giảm cấp trung gian, gópphần thực hiện cải cách hành chính.
Đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng, cần nghiên cứuthêm quy định về việc sắp xếp và chuyển giao lưu trữ tại cấp huyện, cấptỉnh, tránh tình trạng khi luật có hiệu lực thi hành nhưng chuyển giaothực hiện không kịp thời, gây ra tình trạng thất thoát và hư hỏng tàiliệu lịch sử cũng như không giải quyết tốt các vấn đề về việc làm, tàisản...đang được quản lý ở cấp huyện.
Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến đề nghị tổ chức lưu trữlịch sử ở 3 cấp (Trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện) như quy định hiệnhành.
Đại biểu TrầnHồng Thắm (thành phố Cần Thơ) cho rằng, tổ chức lưu trữ ở 2 cấp là chưa phù hợp, vì chưa đảmbảo tính dự báo, tính bền vững của Luật, trong thời gian ngắn sẽ quátải, phát sinh nhiều bất cập mới.
Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh (Đắk Nông)đề nghị cần cân nhắc kỹ, đánh giá đúng những ưu điểm và hạn chế, khôngthể dễ dàng bỏ lưu trữ ở cấp huyện vì thực tiễn tài liệu lưu trữ ở cấpnày rất phong phú và đa dạng. Lưu trữ lịch sử cấp huyện sẽ tạo điều kiệncho người dân dễ dàng tiếp cận để khai thác, nhất là người dân ở địabàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đại biểu NguyễnSỹ Cương (Ninh Thuận) cũng cho rằng, nguồn nộp lưu tại lưu trữ cấp huyệnkhá nhiều và khác nhau, nếu đưa lên cấp tỉnh sẽ quá tải, trong khi lợiích của công tác lưu trữ là phục vụ cho sử dụng, nếu cấp huyện có lưutrữ sẽ giúp ích rất nhiều cho công tác nghiên cứu.
Đồng tình với ý kiến của đại biểu Cương, đại biểu Nguyễn NgọcPhương (Quảng Bình) cho rắng mức độ lưu trữ ở huyện cũng không phải làít, nhu cầu cung cấp để khai thác cũng nhiều, nếu chỉ lưu trữ cấp tỉnhsẽ tỉnh quá tải. Mặt khác, có rất nhiều tài liệu cần lưu trữ ở huyện nên nếu chỉ tính đến đầu tư, giảm biên chế mà không tính đến lượng người bỏcông về tỉnh để khai thác cũng chưa phù hợp. Đại biểu đề nghị cần có lưutrữ ở cấp huyện để tiện lợi cho việc khai thác, tăng thêm lưu trữ, giảmbớt phiền hà cho những người cần khai thác.
Có quan điểm khác với các ý kiến trên, đại biểuDương Trung Quốc (Đồng Nai) cho rằng không nên thành lập cơ quan lưu trữ ở cấphuyện mà nên quy về cấp tỉnh để cái nhìn tổng quát hơn, vừa bảo đảm yếutố hạn chế bộ máy công chức cồng kềnh đồng thời phát huy vai trò chủ yếucủa cấp huyện là phục vụ vấn đề đời sống phát triển đương đại.
Về các nội dung khác của dự thảo Luật lưu trữ, các đại biểu cơ bản đồng tình với nhữngtiếp thu, chỉnh lý, bổ sung của cơ quan soạn thảo trong quá trình hoànthiện. Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật tiếp tục quyđịnh về Phông lưu trữ quốc gia Việt Nam bao gồm Phông lưu trữ Đảng Cộngsản Việt Nam và Phông lưu trữ Nhà nước Việt Nam.
Quy định Phông lưu trữĐảng Cộng sản Việt Nam và Phông lưu trữ Nhà nước Việt Nam chỉ nhằm phânbiệt nơi nộp lưu và bảo quản tài liệu lưu trữ lịch sử của các cơ quan,tổ chức nhưng về nghiệp vụ lưu trữ và việc quản lý về lưu trữ được thựchiện theo một cơ chế quản lý thống nhất về lưu trữ. Về vấn đề này, đạibiểu Trần Hồng Thắm (Cần Thơ) cho rằng, hai phông lưu trữ được lưugiữ một nơi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn thiện cơ sở vậtchất, phòng ngừa thất thoát tài liệu, bộ máy quản lý tài liệu được tinhgọn.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cần có những quy định chặt chẽ hơnnhằm đảm bảo tính bảo mật thông tin đối với phông lưu trữ Đảng Cộng sảnViệt Nam. Đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) cho rằng, không nên phân chia vànhấn mạnh lưu trữ của Đảng Cộng sản Việt Nam bên cạnh phông lưu trữ củaNhà nước Việt Nam mà chỉ coi lưu trữ của Đảng Cộng sản Việt Nam như lưutrữ của các ngành đặc biệt như quân đội nhân dân và công an nhân dân.
Nhiều đại biểu cũng cho rằng, dự thảo Luật có 45 điều nhưng có tới15 điều giao cho Chính phủ và Bộ Nội vụ quy định chi tiết, sẽ phải mấtthời gian khá dài mới đi vào được cuộc sống. Để khắc phục tình trạngluật khung, luật ống, cần quy định chi tiết ngay trong luật nhiều quyđịnh./.
(TTXVN/Vietnam+)
