Ảnh chỉ có tính minh họa. (Ảnh: Xuân Tư/TTXVN) Theo kết quả điều tra, lấy mẫu phân tích của cơ quan chuyên môn tỉnh Lào Cai, bước đầu có thể nhận định khí thải từ Nhà máy luyện kim màu Lào Cai của Công ty cổ phần Tứ Đỉnh là nguyên nhân chính làm chết hàng chục ha dứa và nhiều cây cối, hoa màu khác của người dân ở xã Bản Lầu, huyện Mường Khương.
Theo báo cáo nhanh của tổ công tác được lãnh đạo tỉnh Lào Cai phân công điều tra về vụ việc, Dự án đầu tư xây dựng nhà máy luyện kim mầu được Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cho Công ty cổ phần VIDIFI Lào Cai và theo giấy chứng nhận đầu tư số 12.121.000.123 ngày 22/12/2008, đến năm 2015 được thay đổi tư cách pháp nhân sang Công ty cổ phần Tứ Đỉnh. Công suất từ tháng 10/2016 là sản xuất ra các sản phẩm đồng tấm tinh luyện (99,95%) 10.000 tấn/năm; axit H2SO4 (98%) 35.000 tấn/năm.
Sau khi được chuyển nhượng, Công ty cổ phần Tứ Đỉnh đã lắp đặt thay thế một dây chuyền lò quay hỏa luyện công suất 75.000 tấn/năm (tương đương 250 tấn/ngày) và đang lắp đặt một dây chuyền lò đứng hỏa luyện đồng công suất 126.000 tấn/năm nhưng chưa hoạt động. Sản phẩm hiện nay vẫn là sten đồng hàm lượng Cu ≥ 32%.
Tại thời điểm kiểm tra, các hạng mục sản xuất ra đồng kim loại và axit H2SO4 chưa đầu tư đúng theo tiến độ trong giấy chứng nhận đầu tư. Vì vậy, lượng khí SO2 chưa được thu hồi để sản xuất ra axit H2SO4 mà phải xử lý bằng hệ thống phun sữa vôi để trung hòa. Nói cách khác, tại thời điểm kiểm tra, Nhà máy luyện kim loại mầu này chưa có hệ thống thu hồi khí thải (chủ yếu là SO2).
Ngoài ra, qua kiểm tra của tổ công tác cũng cho thấy hệ thống lò quay hỏa luyện công suất 75.000 tấn/năm gồm một thiết bị làm mát nhập khẩu từ Trung Quốc sản xuất, có tờ khai Hải quan nhập khẩu và hóa đơn thương mại kèm theo nhưng không có Giấy chứng nhận xuất xứ và chứng nhận chất lượng. Phía Công ty cho biết đây là thiết bị phi tiêu chuẩn do Trung Quốc chế tạo, các thiết bị còn lại do trong nước sản xuất.
Đối với dây chuyền lò đứng hỏa luyện công suất 126.000 tấn/năm, các thiết bị do Trung Quốc sản xuất, chưa có giấy chứng nhận xuất xứ và chứng nhận chất lượng. Toàn bộ dây chuyền, công nghệ trên chưa được thẩm tra về công nghệ. Các công trình do Công ty cổ phần Tứ Đỉnh tiếp nhận và xây dựng thay thế dây chuyền cũ (theo Giấy chứng nhận điều chỉnh lần 2) cũng chưa được cấp phép xây dựng mới.
Qua kiểm tra thực tế cũng cho thấy hệ thống xử lý khí thải của nhà máy luyện kim màu này còn có một số vị trí bị hở, hệ thống cấp và phun sữa vôi cũng chưa đáp ứng yêu cầu nên lượng khí thải SO2 không được xử lý triệt để phát tán vào môi trường không khí. Theo nhận định của tổ công tác, nếu gặp điều kiện thời tiết có mây mù, ẩm ướt hoặc trời mưa thì khí SO2 sẽ tác dụng với nước và hơi nước tạo thành dung dịch axit H2SO4 gây tác động xấu cho cây cối, hoa màu.
Tại buổi làm việc với tổ công tác ngày 27/3, ông Lê Ngọc Hưng - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo sau khi kết thúc thời gian kiểm tra, yêu cầu Công ty cổ phần Tứ Đỉnh tạm dừng ngay hoạt động của Nhà máy luyện kim màu Lào Cai đến khi Công ty hoàn thiện đầy đủ thủ tục, hồ sơ pháp lý liên quan của dự án (báo cáo đánh giá tác động môi trường, dây chuyền công nghệ, giấy chứng nhận đầu tư, thiết kế cơ sở tổng thể, giấy phép xây dựng của dự án...) và hệ thống xử lý môi trường được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, xác nhận hoàn thành.
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phải triển khai lắp đặt hệ thống quan trắc khí thải, nước thải tự động theo quy định; triển khai đầu tư hoàn thiện đồng bộ các dây chuyền sản xuất (sản xuất ra đồng kim loại và axit H2SO4) và đặc biệt là hệ thống xử lý môi trường; tiếp tục nghiên cứu di chuyển toàn bộ nhà máy hoặc một số dây chuyền sản xuất của nhà máy không đảm bảo về môi trường đến vị trí mới phù hợp với ngành nghề, khu công nghiệp của tỉnh./.
