Ngày 29/3, Tổng cục Thống kê thông tin chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Ba giảm 0,23% so với tháng Hai. Theo đó, CPI tăng 1,12% so với tháng 12/2023 và tăng 3,97% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung quý 1, CPI đã tăng 3,77% so với cùng kỳ năm ngoái đồng thời lạm phát cơ bản tăng 2,81%.
Nhu cầu điều tiết giảm
Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê Giá (Tổng cục Thống kê) cho biết chỉ số giá tiêu dùng tháng Ba giảm chủ yếu theo quy luật tiêu dùng. Cụ thể, nhu cầu của người dân đi xuống sau dịp Tết Nguyên đán khiến giá cả hàng hóa và dịch vụ thiết yếu trên thị trường “hạ nhiệt,” đặc biệt là các mặt hàng lương thực, thực phẩm.
Báo cáo của Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra so với tháng Hai, CPI tại khu vực thành thị đã giảm 0,21% và khu vực nông thôn giảm 0,25%. Trong rổ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 7/11 nhóm hàng giảm giá và 4 nhóm hàng tăng giá.
TCTK: Tổng sản phẩm trong nước của quý 1 ước tăng 5,66% so với cùng kỳ
Kinh tế-xã hội trong nước đạt được kết quả tích cực trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn. Theo đó, GDP quý 1 ước tăng 5,66% so cùng kỳ năm 2023 và cao hơn cùng kỳ các năm 2020-2023.
Cụ thể, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,76%, tác động làm CPI chung giảm 0,25 điểm phần trăm. Riêng nhóm lương thực giảm 0,42% do giá gạo trong nước giảm theo giá xuất khẩu cùng với nhu cầu tiêu dùng của người dân giảm mạnh Tết Nguyên đán. Nhóm thực phẩm giảm 1,19%; trong đó giá thịt lợn giảm 2,17%, giá thịt bò giảm 1,3%, giá thịt gia cầm giảm 1,7%, giá thủy sản tươi sống giảm 1,65%, giá quả tươi, chế biến giảm 2,64%. Tuy nhiên, nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 0,19%.
Báo cáo cũng cho hay nhóm giáo dục cũng giảm 0,29% đồng thời tác động làm giảm CPI chung xuống 0,02 điểm phần trăm. Trong số đó, dịch vụ giáo dục giảm 0,34% do một số trường học đã điều chỉnh thấp mức học phí. Nhóm giao thông giảm 0,03% chủ yếu do nhu cầu đi lại của người dân giảm sau dịp Tết Nguyên đán. Nhóm văn hóa-giải trí-du lịch giảm 0,12%; nhóm đồ uống và thuốc lá giảm 0,07%, nhóm may mặc-mũ nón-giày dép giảm 0,06%, nhóm bưu chính-viễn thông giảm 0,01%.
Ở chiều ngược lại, báo cáo chỉ ra nhóm nhà ở-vật liệu xây dựng tiếp tục tăng 0,29% so với tháng Hai, tác động làm tăng CPI chung 0,05 điểm phần trăm. Trong số đó, giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 0,15% và giá dịch vụ sửa chữa nhà ở tăng 0,33%, chủ yếu do giá cát tăng khi thiếu nguồn cung. Thêm vào đó, giá điện sinh hoạt tăng 0,47%, giá nước sinh hoạt tăng 2,1%. Đáng chú ý, nhóm thuốc-dịch vụ y tế đã nhích lên 0,02%. Cụ thể, chỉ số giá thuốc các loại tăng 0,08%, chủ yếu do một số mặt hàng thuốc giảm đau, hạ sốt, chống dị ứng, chống viêm, thuốc dùng cho đường hô hấp tăng.
Giá vàng “leo thang”
Trong tháng Ba cũng chứng kiến giá vàng trong nước biến động mạnh cùng chiều với giá vàng thế giới. Tính đến ngày 25/3, bình quân giá vàng thế giới ở mức 2.139,64 USD/ounce và tăng 5,21% so với tháng Hai.
Bà Oanh cho hay nguyên nhân chủ yếu do các nhà giao dịch kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ sau chiến dịch tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát. Thêm vào đó, căng thẳng địa chính trị kéo dài và kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại thúc đẩy các nhà đầu tư tìm đến vàng như một kênh trú ẩn an toàn.
Trong nước, chỉ số giá vàng tháng Ba tăng 4,59% so với tháng trước và tăng 9,41% so với tháng 12/2023. Như vậy, giá vàng đã tăng 22,71% so với cùng kỳ năm trước và bình quân quý 1, chỉ số giá vàng tăng 18,23%. Bên cạnh đó, chỉ số giá USD tháng này tăng 0,88% so với tháng Hai và tăng 1,81% so với tháng 12/2023, tăng 4,32% so với cùng kỳ năm trước và bình quân quý 1 tăng 3,97%.
Đánh giá chung, bà Oanh chia sẻ trong quý 1, thị trường hàng hóa thế giới có nhiều biến động do ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội của các quốc gia. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tiếp tục gay gắt, xung đột quân sự và những bất ổn gia tăng. Trong bối cảnh đó, nhiều quốc gia tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt, tổng cầu yếu khiến kinh tế thế giới tăng trưởng chậm. Điều này khiến lạm phát có xu hướng hạ nhiệt.
Tuy nhiên, bà Oanh nhấn mạnh diễn biến hiện tại vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguyên nhân do các chuỗi cung ứng bị gián đoạn có thể tạo nên cú sốc cho lạm phát. Cụ thể, lạm phát của Mỹ tháng Hai tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước. Tại cuộc họp tháng 3/2024, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 5,25%-5,5%, mức cao nhất 23 năm qua nhằm đưa lạm phát của Mỹ về mức mục tiêu 2%. Bên cạnh đó, lạm phát của khu vực đồng euro tăng 2,6% so với cùng kỳ năm trước; Pháp tăng 3%; Đức tăng 2,5%; Anh tăng 3,4%. Tại châu Á, lạm phát tháng Hai của Lào tăng 25,35%; Philipine tăng 3,4%; Hàn Quốc tăng 3,1%; Indonesia tăng 2,75%. Tại Việt Nam, lạm phát được kiểm soát ở mức phù hợp để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế và CPI tháng Ba tăng 3,97% so với cùng kỳ năm trước.
Theo bà Oanh, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chủ động, quyết liệt, sát sao chỉ đạo các bộ, ngành triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát lạm phát, các cân đối lớn cơ bản được bảo đảm. Nhiều giải pháp được triển khai đồng bộ, cụ thể như giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối. Bên cạnh việc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, khu vực ngân hàng đã triển khai các gói tín dụng hỗ trợ các ngành, lĩnh vực.
Ngành tài chính cũng thực hiện các chính sách giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ từ 10% xuống 8%, giảm thuế môi trường với nhiên liệu bay; miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, tiền sử dụng đất, hỗ trợ doanh nghiệp. Các cấp quản lý khác cũng triển khai những hành động nhằm tăng cường kết nối logistics thúc đẩy tiêu thụ, xuất khẩu nông lâm thủy sản. Đặc biệt là các hoạt động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản đã được triển khai quyết liệt./.
