Tại phiên họp chiều 28/9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII, đa số các ý kiến đề nghị nghiên cứu dự án Luật về Chủ tịch nước.
Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cho rằng Luật Chủ tịch nước là rất cần thiết vì hiện nay, vai trò, chức năng của Chủ tịch nước được quy định tại chương 7 Hiến pháp là rất khó thực hiện. Các điều từ 101-108 trong Hiến pháp về Chủ tịch nước cần được thể chế hóa, luật hóa.
Làm rõ hơn, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng-An ninh Nguyễn Kim Khoa khẳng định muốn xây dựng được Luật Quân đội nhân dân Việt Nam và sửa đổi Luật Công an nhân dân tới đây thì phải giải quyết được vấn đề Chủ tịch nước thống lĩnh lực lượng vũ trang thế nào. Nếu Luật Chủ tịch nước xây dựng sau hai Luật này thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn, phải điều chỉnh nhiều.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị cơ quan liên quan chuẩn bị văn bản để đưa vào kỳ họp tới.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị đưa vào Chương trình dự án Luật Dân tộc, sửa đổi Luật Thi đua-Khen thưởng. Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp tục đưa các dự án Luật tổ chức Quốc hội (sửa đổi), Luật hoạt động giám sát của Quốc hội (sửa đổi), Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân vào Chương trình. Cũng còn có những ý kiến khác nhau về vấn đề không phân chia Chương trình khóa XIII thành Chương trình chính thức và Chương trình chuẩn bị.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lo ngại nếu không có sự phân chia này thì việc bổ sung sẽ gặp nhiều khó khăn, có thể rơi vào tình trạng phó mặc, không ai chuẩn bị, do vậy, nếu không phân chia thì phải có quy định rõ ràng để đảm bảo sự phối hợp chắc chắn.
Để có thể thực hiện hiệu quả Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, Chính phủ đề nghị trong thành phần của Ban soạn thảo có đại diện của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban có liên quan của Quốc hội. Vấn đề này còn có những ý kiến khác nhau. Quan điểm của Ủy ban Pháp luật cho rằng Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội không thể tham gia vào thành phần Ban soạn thảo vì đã được quy định nhiệm vụ thẩm tra dự án luật, để đảm bảo tính độc lập, khách quan của hoạt động soạn thảo và hoạt động thẩm tra, bảo đảm chất lượng của dự án luật trình Quốc hội xem xét quyết định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Ủy ban Pháp luật phối hợp với Bộ Tư pháp hoàn chỉnh Chương trình để báo cáo Bộ Chính trị.
Cũng tại phiên họp, các ý kiến đều thống nhất cần phải làm rõ tính khả thi và chất lượng dự án luật, pháp lệnh đã ban hành đi vào cuộc sống ở mức độ nào. Các dự án luật phải tập trung thể chế hóa được các văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ XI.
Ưu tiên đưa vào Chương trình những dự án cần thiết phải ban hành thuộc Chương trình chưa được Quốc hội khóa XII thông qua và chỉ đưa vào các dự án đã thuyết minh rõ ràng, kiên quyết không đưa những dự án chưa đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Các đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng việc đưa các dự án luật, pháp lệnh vào Chương trình phải tính đến thời gian của nhiệm kỳ, khả năng của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, tránh dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan nhằm bảo đảm đúng tiến độ và chất lượng của dự án.
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, đề nghị của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII (2011-2016) gồm 115 dự án (3 Bộ luật, 104 luật, 1 nghị quyết của Quốc hội, 6 pháp lệnh và 1 nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội).
Trong tổng số 115 dự án này có 20 dự án được chuyển từ Chương trình chính thức khóa XII sang; 51 dự án là luật, pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều và luật sửa đổi; 21 dự án đã được đưa vào Chương trình chính thức năm 2011 và 31 dự án đã được đưa vào Chương trình chính thức năm 2012 nhiệm kỳ khóa XIII.
Các dự án được phân thành 6 lĩnh vực theo các tiêu chí được xác định trong Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị. Có 11 dự án thuộc lĩnh vực tổ chức và hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị; 8 dự án luật trong lĩnh vực quyền con người, quyền tự do dân chủ của công dân; 34 dự án thuộc lĩnh vực dân sự, kinh tế; 40 dự án liên quan đến lĩnh vực giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, y tế, văn hóa, thông tin, thể thao, dân tộc, tôn giáo, dân số, gia đình, trẻ em và chính sách xã hội; 21 dự án trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh, trật tự an toàn xã hội và 1 dự án luật trong lĩnh vực pháp luật về hội nhập quốc tế là Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế.
Xét về số lượng, số các dự án được Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình khóa XIII ít hơn số các dự án mà Chính phủ đã đề nghị đưa vào Chương trình khóa XII và có tính khả thi.
Thẩm tra Chương trình, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, Ủy ban này cho rằng trước mắt không ban hành Luật ban hành quyết định hành chính vì hiện ta đã có nhiều luật, pháp lệnh quy định về thẩm quyền, thủ tục ban hành quyết định hành chính. Hơn nữa, Chính phủ đã có Nghị định về kiểm soát thủ tục hành chính và cũng đang chỉ đạo thực hiện chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính theo Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ, trong đó có đơn giản hóa thủ tục ban hành quyết định hành chính.
Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị không quy định thành luật đối với dự án Luật xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân như đề nghị của Chính phủ. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng tại Điều 390 của Bộ luật tố tụng dân sự đã quy định Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định thủ tục, thẩm quyền xử phạt, mức tiền phạt các hành vi cản trở hoạt động tố tụng dân sự. Do đó, nên đưa vào Chương trình dự án Pháp lệnh.
Đồng tình với ý kiến trên, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trần Văn Tú đề nghị chuyển thành pháp lệnh xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân. Còn Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lại cho rằng không cần có pháp lệnh này nữa mà chỉ nên đưa vào thành một chương vì đã có Luật xử lý vi phạm hành chính.
Theo ông Phan Trung Lý, tính đến nay, Ủy ban Pháp luật đã nhận được đề nghị về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII gồm 133 dự án, trong đó có 123 dự án luật, 1 dự thảo nghị quyết của Quốc hội và 8 dự án pháp lệnh, 1 dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phân tích, đánh giá và căn cứ vào yêu cầu đặt ra đối với công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII, Ủy ban này kiến nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của khóa này gồm 126 dự án, trong đó có 116 dự án luật, 10 dự án pháp lệnh, nghị quyết, rút 7 dự án so với đề nghị của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trong đó, Chính phủ có 3 dự án: Luật ban hành quyết định hành chính, Luật đăng ký giao dịch bảo đảm, Nghị quyết về các hình thức lưu niệm, tưởng niệm danh nhân; đại biểu Quốc hội có 4 dự án: Luật trưng cầu ý dân, Luật về hội, Luật bảo vệ quyền riêng tư, Luật nhà văn./.
Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan cho rằng Luật Chủ tịch nước là rất cần thiết vì hiện nay, vai trò, chức năng của Chủ tịch nước được quy định tại chương 7 Hiến pháp là rất khó thực hiện. Các điều từ 101-108 trong Hiến pháp về Chủ tịch nước cần được thể chế hóa, luật hóa.
Làm rõ hơn, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng-An ninh Nguyễn Kim Khoa khẳng định muốn xây dựng được Luật Quân đội nhân dân Việt Nam và sửa đổi Luật Công an nhân dân tới đây thì phải giải quyết được vấn đề Chủ tịch nước thống lĩnh lực lượng vũ trang thế nào. Nếu Luật Chủ tịch nước xây dựng sau hai Luật này thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn, phải điều chỉnh nhiều.
Về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị cơ quan liên quan chuẩn bị văn bản để đưa vào kỳ họp tới.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị đưa vào Chương trình dự án Luật Dân tộc, sửa đổi Luật Thi đua-Khen thưởng. Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp tục đưa các dự án Luật tổ chức Quốc hội (sửa đổi), Luật hoạt động giám sát của Quốc hội (sửa đổi), Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân vào Chương trình. Cũng còn có những ý kiến khác nhau về vấn đề không phân chia Chương trình khóa XIII thành Chương trình chính thức và Chương trình chuẩn bị.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lo ngại nếu không có sự phân chia này thì việc bổ sung sẽ gặp nhiều khó khăn, có thể rơi vào tình trạng phó mặc, không ai chuẩn bị, do vậy, nếu không phân chia thì phải có quy định rõ ràng để đảm bảo sự phối hợp chắc chắn.
Để có thể thực hiện hiệu quả Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, Chính phủ đề nghị trong thành phần của Ban soạn thảo có đại diện của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban có liên quan của Quốc hội. Vấn đề này còn có những ý kiến khác nhau. Quan điểm của Ủy ban Pháp luật cho rằng Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội không thể tham gia vào thành phần Ban soạn thảo vì đã được quy định nhiệm vụ thẩm tra dự án luật, để đảm bảo tính độc lập, khách quan của hoạt động soạn thảo và hoạt động thẩm tra, bảo đảm chất lượng của dự án luật trình Quốc hội xem xét quyết định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Ủy ban Pháp luật phối hợp với Bộ Tư pháp hoàn chỉnh Chương trình để báo cáo Bộ Chính trị.
Cũng tại phiên họp, các ý kiến đều thống nhất cần phải làm rõ tính khả thi và chất lượng dự án luật, pháp lệnh đã ban hành đi vào cuộc sống ở mức độ nào. Các dự án luật phải tập trung thể chế hóa được các văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ XI.
Ưu tiên đưa vào Chương trình những dự án cần thiết phải ban hành thuộc Chương trình chưa được Quốc hội khóa XII thông qua và chỉ đưa vào các dự án đã thuyết minh rõ ràng, kiên quyết không đưa những dự án chưa đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Các đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng việc đưa các dự án luật, pháp lệnh vào Chương trình phải tính đến thời gian của nhiệm kỳ, khả năng của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, tránh dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan nhằm bảo đảm đúng tiến độ và chất lượng của dự án.
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, đề nghị của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII (2011-2016) gồm 115 dự án (3 Bộ luật, 104 luật, 1 nghị quyết của Quốc hội, 6 pháp lệnh và 1 nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội).
Trong tổng số 115 dự án này có 20 dự án được chuyển từ Chương trình chính thức khóa XII sang; 51 dự án là luật, pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều và luật sửa đổi; 21 dự án đã được đưa vào Chương trình chính thức năm 2011 và 31 dự án đã được đưa vào Chương trình chính thức năm 2012 nhiệm kỳ khóa XIII.
Các dự án được phân thành 6 lĩnh vực theo các tiêu chí được xác định trong Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị. Có 11 dự án thuộc lĩnh vực tổ chức và hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị; 8 dự án luật trong lĩnh vực quyền con người, quyền tự do dân chủ của công dân; 34 dự án thuộc lĩnh vực dân sự, kinh tế; 40 dự án liên quan đến lĩnh vực giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, y tế, văn hóa, thông tin, thể thao, dân tộc, tôn giáo, dân số, gia đình, trẻ em và chính sách xã hội; 21 dự án trong lĩnh vực quốc phòng-an ninh, trật tự an toàn xã hội và 1 dự án luật trong lĩnh vực pháp luật về hội nhập quốc tế là Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế.
Xét về số lượng, số các dự án được Chính phủ đề nghị đưa vào Chương trình khóa XIII ít hơn số các dự án mà Chính phủ đã đề nghị đưa vào Chương trình khóa XII và có tính khả thi.
Thẩm tra Chương trình, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, Ủy ban này cho rằng trước mắt không ban hành Luật ban hành quyết định hành chính vì hiện ta đã có nhiều luật, pháp lệnh quy định về thẩm quyền, thủ tục ban hành quyết định hành chính. Hơn nữa, Chính phủ đã có Nghị định về kiểm soát thủ tục hành chính và cũng đang chỉ đạo thực hiện chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính theo Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ, trong đó có đơn giản hóa thủ tục ban hành quyết định hành chính.
Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị không quy định thành luật đối với dự án Luật xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân như đề nghị của Chính phủ. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng tại Điều 390 của Bộ luật tố tụng dân sự đã quy định Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định thủ tục, thẩm quyền xử phạt, mức tiền phạt các hành vi cản trở hoạt động tố tụng dân sự. Do đó, nên đưa vào Chương trình dự án Pháp lệnh.
Đồng tình với ý kiến trên, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trần Văn Tú đề nghị chuyển thành pháp lệnh xử lý hành chính các hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Tòa án nhân dân. Còn Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu lại cho rằng không cần có pháp lệnh này nữa mà chỉ nên đưa vào thành một chương vì đã có Luật xử lý vi phạm hành chính.
Theo ông Phan Trung Lý, tính đến nay, Ủy ban Pháp luật đã nhận được đề nghị về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII gồm 133 dự án, trong đó có 123 dự án luật, 1 dự thảo nghị quyết của Quốc hội và 8 dự án pháp lệnh, 1 dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phân tích, đánh giá và căn cứ vào yêu cầu đặt ra đối với công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII, Ủy ban này kiến nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của khóa này gồm 126 dự án, trong đó có 116 dự án luật, 10 dự án pháp lệnh, nghị quyết, rút 7 dự án so với đề nghị của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trong đó, Chính phủ có 3 dự án: Luật ban hành quyết định hành chính, Luật đăng ký giao dịch bảo đảm, Nghị quyết về các hình thức lưu niệm, tưởng niệm danh nhân; đại biểu Quốc hội có 4 dự án: Luật trưng cầu ý dân, Luật về hội, Luật bảo vệ quyền riêng tư, Luật nhà văn./.
Chu Thanh Vân (TTXVN/Vietnam+)
