(Nguồn: legalcheek.com) The guardian.com đưa tin kể từ khi Boris Johnson lên nắm giữ cương vị Thủ tướng Anh, đã xuất hiện những khả năng khó có thể đưa Anh rời khỏi Liên minh châu Âu, EU, (Brexit) vào đúng thời hạn chót 31/10.
Một Brexit không thỏa thuận, hay còn gọi là Brexit “cứng,” hoặc Anh ra đi dựa trên các điều khoản của WTO - cho dù gọi là gì - thì dường như ngày càng nhiều nguy cơ xảy ra đối với Anh vào ngày 31/10. Câu hỏi là khả năng nào có nguy cơ xảy ra với Anh và điều đó có ý nghĩa gì?
Brexit “cứng” có thể xảy ra như thế nào?
Brexit không thỏa thuận là sự ra đi mặc định không có một thỏa thuận Anh rút khỏi EU và việc này tự động diễn ra ngày 31/10.
Một thỏa thuận mới dường như ngày càng khó đạt được trong bối cảnh các điều khoản mà Thủ tướng Johnson và nội các của ông đưa ra đều liên tiếp bị Brussels bác bỏ.
Và các điều khoản này, liên quan hủy bỏ vấn đề “chốt chặn” đối với Ireland và một thỏa thuận hoàn toàn mới cũng sẽ là tham vọng quá lớn cho dù còn 93 ngày nữa mới đến thời hạn chót Anh rời EU.
Điều này có thể bị ngăn chặn?
Dường như đa số nghị sỹ Anh vẫn phản đối sự ra đi không thỏa thuận như họ từng phản đối hồi tháng Ba. Tuy nhiên, không rõ liệu Liên hiệp Anh có thể cản trở được Johnson nếu ông muốn có một kịch bản Brexit như vậy hay không.
[Phải chăng EU đang đánh giá thấp tân Thủ tướng Anh Boris Johnson?]
Và không rõ tình trạng Quốc hội Anh ngừng hoạt động tạm thời có thể xảy ra hay không. Các nghị sỹ cần tạo ra những tình huống cho một cuộc bỏ phiếu bắt buộc song không rõ điều này có thể tiến hành như thế nào.
Tuy nhiên, một lưu tâm đáng chú ý là một số ý kiến ở Westminster coi ý định của chính phủ về Brexit “cứng” vốn đang bị quốc hội cản trở là kịch bản mong muốn của Johnson, cho phép ông kêu gọi một cuộc bầu cử như là một chiến thắng tự xưng của Brexit.
“Không thỏa thuận” có ý nghĩa thực sự gì?
Điều này đơn giản có nghĩa là vào lúc 11 giờ (địa phương) ngày 31/10, Anh sẽ, theo mặc định, trở thành một “nước thứ ba” trong quan hệ với EU, mà không có một kế hoạch hậu Brexit nào được đưa ra và không có giai đoạn chuyển tiếp.
Điều này sẽ loại Anh ra khỏi hàng loạt thỏa thuận, hiệp ước và hiệp định liên quan hàng loạt vấn đề. Khi đó, trước mắt, sau khi ra khỏi EU, Anh sẽ phải trao đổi thương mại với EU dựa trên các điều khoản của WTO, trong đó có các điều khoản về thuế quan đối với hàng nông sản.
Tác động là gì?
Ở mức độ sâu rộng, đây được coi là một hành động liều lĩnh mạo hiểm khi liên quan nhiều yếu tố và khiến nhiều lĩnh vực quan ngại. Ví dụ, xuất khẩu mặt hàng thịt của Anh sang EU sẽ ngay lập tức bị áp thuế 40%, đồng nghĩa với việc gây tổn hại cho doanh thu của nhiều doanh nghiệp.
Xe ôtô thuộc dòng Opel của PSA đỗ tại nhà máy Ellesmere Port, Tây Bắc nước Anh. (Nguồn: AFP/TTXVN) Hàng hóa bị ách tắc ở các trạm kiểm duyệt biên giới - điều mà nhiều tổ chức doanh nghiệp đã cảnh báo - sẽ nhanh chóng biến thành hàng dài, gây ra những tác động lan tỏa đối với những doanh nghiệp phụ thuộc vào sự vận chuyển hàng hóa nhanh chóng.
Có những biện pháp giảm thiểu tác động nào được đưa ra?
Chính phủ London đã bắt đầu đối phó với khả năng xảy ra Brexit không thỏa thuận trước thời hạn chót ban đầu của Brexit vào hồi tháng Ba khi thông qua một đạo luật quy định nhiều vấn đề khác nhau.
Mặc dù có những ý kiến nói rằng chính phủ vẫn chưa có động thái gì nhiều cho khả năng Brexit “cứng” vào tháng 10, song việc lên kế hoạch cho viễn cảnh này đã được đẩy mạnh dưới sự lãnh đạo của Johnson.
Ví dụ, Bộ trưởng Tài chính Anh Sajid Javid lên kế hoạch cho các khoản tài chính hỗ trợ cho kịch bản rời EU không thỏa thuận vào tháng 10 tới.
Điều này có ý nghĩa gì đối với biên giới Ireland?
Điều này sẽ dẫn đến một số loại hình kiểm soát biên giới cho dù chính phủ Anh khẳng định sẽ không áp đặt bất kỳ loại cấu trúc biên giới nào.
Chính phủ Ireland đã không ngừng tuyên bố không thể trở thành một phần của thị trường chung EU và cho phép sự trao đổi hàng hóa không bị kiểm soát qua cái mà sau này trở thành một biên giới hải quan, tiêu chuẩn và quy định.
Mặc dù Ireland không muốn có một kiểu hạ tầng nào đó ở đường biên giới song một số hình thức kiểm tra biên giới mới sẽ được triển khai.
Các kế hoạch của chính phủ sẽ bị tác động như thế nào?
Đây là câu hỏi mà chính quyền Johnson chưa đưa ra câu trả lời, nhất là trong bối cảnh nhiều nhiều chính sách cắt giảm thuế và chi tiêu công đã được công bố.
Số tiền bị cắt giảm này sẽ được bù đắp lại bằng việc sử dụng khoản tiền ước tính 26 tỷ bảng trong quỹ “khoảng trống tài chính” - một khoản vay thêm được phép sử dụng trong những giới hạn hiện hành.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính Anh nhận định số tiền này sẽ “bốc hơi” do tác động mà Brexit “cứng” xảy ra.
Trong chiến dịch tranh cử, Boris Johnson tuyên bố chính phủ có thể dùng hóa đơn ly dị trị giá 39 tỷ bảng để bù đắp cho thâm hụt ngân sách do cắt giảm thuế này.
Tuy nhiên, đây lại là một kế hoạch không đáng tin cậy do số tiền 39 tỷ bảng này được chi trả dàn trải theo từng năm. Một số khoản trong đó có thể không được hoàn lại, và nếu không hoàn trả những khoản thanh toán khác sẽ hủy hoại nghiêm trọng tín nhiệm tài chính của Anh.
Liệu điều đó có nghĩa Brexit cuối cùng kết thúc?
Câu trả lời là không. Một trong điều hấp dẫn lớn nhất về Brexit “cứng” đối với cử tri ủng hộ nó là ý tưởng “làm cho xong việc,” chấp nhận bất kỳ tác động nào và chuyển sang những ưu tiên khác.
Tuy nhiên, đây lại là ý tưởng không hay ho chút nào. Anh có thể không trao đổi thương mại thường xuyên dựa trên các điều khoản của WTO và sẽ cần đạt được một thỏa thuận thương mại lâu dài với EU, cũng liên quan những vấn đề trước kia như chi phí “ly hôn” và những dàn xếp vấn đề biên giới Ireland.
Điều khác biệt chính là tất cả những điều này cần phải xảy ra càng nhanh càng tốt mà không có bước đệm cho giai đoạn chuyển tiếp đến cuối năm 2020./.
