Hội nghị mùa Xuân năm 2024 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), một hội nghị thường niên nhằm thảo luận về những thách thức mà nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt, đang diễn ra tại thủ đô Washington DC của Mỹ từ ngày 15-20/4/2024.
Sự kiện quy tụ các bộ trưởng tài chính, thống đốc ngân hàng trung ương, các nhà lập pháp, giám đốc điều hành khu vực tư nhân và đông đảo học giả từ các nước thành viên IMF và WB.
Trọng tâm của Hội nghị mùa Xuân năm nay là tập trung thảo luận các vấn đề đang được toàn cầu quan tâm, bao gồm triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới, giảm nghèo, hợp tác quốc tế và ổn định hệ thống tài chính.
Kinh tế thế giới phục hồi đáng kể, song dự báo ảm đạm trong trung hạn
Theo báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới (WEO) được công bố ngày 16/4, IMF đã nâng triển vọng kinh tế toàn cầu trong năm nay, đồng thời duy trì dự báo ảm đạm trong trung hạn.
IMF kỳ vọng nền kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng 3,2% trong năm 2024, tăng 0,1 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi tháng 1, trong khi tăng trưởng năm 2025 được dự báo sẽ đạt mức 3,2%.
IMF cũng dự kiến các nền kinh tế phát triển sẽ tăng trưởng 1,7% vào năm 2024, tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 1, trong khi thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển được kỳ vọng sẽ tăng trưởng 4,2% trong năm nay, tăng 0,1% điểm phần trăm từ dự báo gần nhất.
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong 5 năm tới được dự báo chỉ ở mức 3,1%, mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.
Bức tranh kinh tế toàn cầu năm 2024 cũng được IMF chỉ ra những điểm sáng khác, trong đó kỳ vọng tăng trưởng kinh tế Mỹ được nâng lên mức 2,7% từ mức 2,1% dự báo hồi tháng 1.
IMF cũng nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Brazil năm 2024 lên mức 2,2% và kinh tế Ấn Độ lên 6,8%.
Ngoài ra, triển vọng kinh tế Nga bất ngờ được tăng lên 3,2%, từ mức dự báo trước đó là 2,6%, chủ yếu nhờ doanh thu xuất khẩu dầu mỏ tiếp tục tăng mạnh giữa lúc giá dầu thế giới tăng cao.
Lạm phát được dự báo giảm từ 5,9% năm nay xuống còn 4,5% trong năm tới, nhờ lãi suất tăng ở nhiều nước trên thế giới. IMF kỳ vọng lạm phát sẽ giảm, cho phép các ngân hàng trung ương sớm cắt giảm lãi suất.
Nhà kinh tế trưởng Pierre-Olivier Gourinchas của IMF nhận định mặc dù có nhiều dự báo ảm đạm, nhưng nền kinh tế toàn cầu đã thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc, với tốc độ tăng trưởng ổn định, lạm phát giảm, và hầu hết các chỉ số đều cho thấy một cuộc "hạ cánh mềm" trong năm 2024.
Còn nhiều thách thức
Bất chấp những diễn biến đáng hoan nghênh, nhà kinh tế trưởng Pierre-Olivier Gourinchas của IMF lưu ý rằng kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều thách thức và cần có những hành động quyết đoán.
Theo ông Gourinchas, mặc dù xu hướng lạm phát đang đáng khích lệ nhưng vẫn chưa đạt đến mức mục tiêu, trong khi điều đáng lo ngại là tiến trình hướng tới mục tiêu lạm phát đã phần nào bị đình trệ kể từ đầu năm.
Nhà kinh tế trưởng của IMF cũng lưu ý triển vọng tăng trưởng trong trung hạn đang bị tổn hại do sự phân mảnh địa kinh tế ngày càng gia tăng và sự gia tăng các biện pháp chính sách hạn chế thương mại và công nghiệp.
Trong khi đó, khả năng leo thang xung đột ở Trung Đông sau hành động quân sự của Iran đối với Israel có thể có “tác động mạnh mẽ” đến hạn chế tăng trưởng, làm tăng giá dầu và làm chậm đà lạm phát, khiến các ngân hàng trung ương phải tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ.
IMF cũng xác định những rủi ro có thể làm chệch hướng các kịch bản mà tổ chức này đưa ra, do bối cảnh địa chính trị thế giới phức tạp và không ổn định.
Các cuộc tấn công của phiến quân Houthi ở Biển Đỏ tiếp tục làm chệch hướng một số tuyến giao thông hàng hải, trong khi xung đột bùng phát ở Trung Đông có thể khiến giá dầu tăng vọt và làm phức tạp thêm các nỗ lực chống lạm phát.
Báo cáo WEO của IMF thậm chí mô tả một "kịch bản bất lợi," trong đó căng thẳng leo thang ở Trung Đông sẽ dẫn đến giá dầu tăng 15% và chi phí vận chuyển cao hơn sẽ khiến lạm phát toàn cầu tăng khoảng 0,7%.
Một thách thức khác được IMF nêu ra là những nước có thu nhập thấp đang gặp phải tình trạng ngược lại với các nước giàu, với dự báo tăng trưởng được điều chỉnh giảm và lạm phát trung bình “cao hơn dự kiến.”
Tình trạng lạm phát này được thúc đẩy bởi sự tăng giá của thực phẩm, phân bón hoặc năng lượng và trong một số trường hợp trở nên trầm trọng hơn do sự mất giá của đồng nội tệ.
IMF lo ngại các nước nghèo nhất vẫn chưa thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng do đại dịch và chi phí sinh hoạt gia tăng gây ra.
Ưu tiên ổn định hệ thống tài chính
Theo báo cáo WEO, IMF đánh giá sự khác biệt về tốc độ giảm phát giữa những nền kinh tế lớn cũng có thể gây ra biến động tiền tệ, khiến các ngành tài chính chịu áp lực.
Lãi suất cao có thể có tác động hạ nhiệt lớn hơn dự kiến khi các khoản thế chấp có lãi suất cố định được thiết lập lại và những hộ gia đình phải đối mặt với khoản nợ cao, gây ra căng thẳng tài chính.
IMF khuyến nghị các nhà hoạch định chính sách nên ưu tiên những biện pháp giúp duy trì hoặc thậm chí nâng cao khả năng phục hồi của nền kinh tế toàn cầu.
Ưu tiên đầu tiên là xây dựng lại vùng đệm tài chính, lưu ý rằng các kế hoạch tài chính cho đến nay vẫn chưa đủ và có thể bị trật bánh hơn nữa do số lượng cuộc bầu cử kỷ lục trong năm 2024.
Cùng với đó, trong báo cáo Giám sát tài chính được công bố ngày 17/4, IMF đánh giá triển vọng tăng trưởng chậm lại và lãi suất vẫn ở mức cao sẽ tiếp tục hạn chế không gian tài chính ở hầu hết các nền kinh tế.
IMF cho biết triển vọng kinh tế toàn cầu đã được cải thiện trong 6 tháng qua, nhưng nhiều quốc gia vẫn đang phải vật lộn với nợ cao và thâm hụt tài chính do lãi suất cao và triển vọng tăng trưởng trung hạn mờ mịt.
Các nền kinh tế phát triển, ngoại trừ Mỹ, vẫn chi tiêu nhiều hơn 3% so với trước đại dịch COVID-19, trong khi các nền kinh tế thị trường mới nổi, ngoại trừ Trung Quốc, đang chi tiêu nhiều hơn 2%.
Trong khi đó, nợ công toàn cầu đã tăng lên tới 93% GDP vào năm 2023, cao hơn khoảng 9% so với mức trước đại dịch. Sự gia tăng nợ được dẫn đầu bởi Mỹ và Trung Quốc, nơi nợ tăng lần lượt hơn 2% và 6%.
IMF khuyến cáo các nước nên dỡ bỏ một số biện pháp hỗ trợ được đưa ra trong thời kỳ đại dịch và xây dựng lại vùng đệm tài chính.
IMF cho rằng các chính phủ nên ngay lập tức loại bỏ những di sản của chính sách tài chính thời kỳ khủng hoảng như trợ cấp năng lượng, và theo đuổi các cải cách để hạn chế chi tiêu gia tăng trong khi bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất.
Tổ chức này cảnh báo, nếu không có những nỗ lực dứt khoát để giảm thâm hụt, nợ công sẽ tiếp tục gia tăng ở nhiều quốc gia, với nợ công toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức 99% GDP vào năm 2029.
Hội nghị mùa Xuân 2024 vẫn đang tiếp tục diễn ra và nhiều nhà kinh tế kỳ vọng hội nghị sẽ giúp đưa ra những giải pháp có thể giải quyết được các thách thức mà nền kinh tế toàn cầu đang phải đối mặt, giữ vững sự phục hồi và phát triển ổn định./.
Quan chức IMF: Việt Nam có nhiều cơ hội phát triển từ số hóa và chuyển đổi xanh
Giám đốc khu vực của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết trong trung hạn, IMF kỳ vọng Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội từ số hóa và chuyển đổi xanh, và dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam khoảng 6,5%.
