Chính quyền Mỹ ngày 6/9 đã khuyến cáo Niger nên tiến hành bắt giữ các quan chức cấp cao của Libya được cho là chạy trốn sang nước này đêm 5/9.
Các quan chức Niger cũng đã thông báo cho đại sứ quán Mỹ về việc một đoàn xe quân sự đã băng qua sa mạc từ Libya sang nước láng giềng phía Nam, trên đó có chở “khoảng hơn một chục quan chức hoặc hơn” trong chế độ của Đại tá Muammar Gaddafi. Tuy nhiên, không có chỉ dẫn nào cho thấy trong đó có ông Gaddafi hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cho hay.
“Chúng tôi cực lực khuyến cáo các quan chức Niger hãy tiến hãnh bắt giữ những thành viên của chế độ Gaddafi, tịch thu bất kỳ thứ vũ khí nào được tìm thấy, đồng thời đảm bảo rằng mọi tài sản quốc gia, tiền bạc, trang sức... cần phải được hoàn trả cho người dân Libya,” bà Nuland nói thêm.
Bà Nuland cũng nói rằng Mỹ khuyến cáo Niger nên bắt tay với chính phủ lâm thời ở Libya để đưa những kẻ trốn chạy ra trước vành móng ngựa.
“Tất cả các quan chức trong chính quyền cũ ở Libya đều bị áp đặt lệnh cấm đi ra nước ngoài của Liên hợp quốc, đó là lý do tại sao chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với chính quyền Niger,” bà Nuland cho biết, đồng thời nói thêm rằng hai chính phủ “đã có những cuộc đối thoại thân thiện về những điều mà hai bên cần sự hỗ trợ của nhau.”
Năm 2009, Mỹ từng đình chỉ mọi hoạt động hỗ trợ nhân đạo ở Niger sau khi cựu Tổng thống nước này Mamadou Tandja thay đổi hiến pháp để tiếp tục lãnh đạo đất nước. Nhưng sau đó, Mỹ đã nối lại các hoạt động cứu trợ từ khi ông Tandja bị lực lượng quân đội lật đổ và được thay thế thông qua cuộc tổng tuyển cử.
Cách đây hai ngày, các quan chức Niger đã cho biết, chỉ huy lực lương an ninh của ông Gaddafi là ông Mansour Dhao đã chạy trốn sang nước láng giềng trên một đoàn xe quân sự, mà các quan chức an ninh Mỹ tin rằng đoàn xe băng qua sa mạc ấy cũng chở theo nhiều quan chức cấp cao khác trong chính quyền Gaddafi.
Tuy nhiên, đến nay chưa có nguồn tin nào xác nhận rằng ông Gaddafi cùng các thành viên trong gia đình cũng chạy sang Niger. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta thì cho biết Gaddafi “đang chạy trốn,” nhưng không biết đích xác nhà lãnh đạo bị lật đổ này đang ở đâu.
Trước đấy, Reuters đã dẫn các nguồn tin quân sự nói rằng một đoàn xe bọc thép gồm khoảng 200-250 chiếc đã đến thị trấn sa mạc Agadez dưới sự hộ tống của một số thành viên quân nội Niger. Các quan chức Mỹ cho biết chính quyền Gaddafi có mối quan hệ chặt chẽ với bộ tộc Tuareg tại Niger, và một số thành viên của bộ tộc này đã tới Libya để chiến đấu cho Gaddafi.
Một nguồn tin quân sự Pháp thì cho biết không có khả năng ông Gaddafi cùng con trai Saif al-Islam gia nhập đoàn xe để tới nước láng giềng Burkina Faso.
Trong khi đó, bà Nuland cho hay vài ngày qua, các quan chức ngoại giao Mỹ đã có cuộc gặp gỡ chính thức với tất cả các chính quyền các nước láng giềng với Libya để thỏa thuận về việc bắt giữ ông Gaddafi giao nộp cho tòa án quốc tế./.
