Từ thực tiễn của Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi sự hợp tác của APEC về tăng cường năng lực hệ thống thuế nhằm khuyến khích sản xuất, kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh, công bằng, đồng thời ngăn chặn vấn nạn về chuyển giá, “tránh” nộp thuế,… của một số nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, Thủ tướng cũng đề nghị các Quan chức cao cấp (SOM) nghiên cứu việc thành lập một Quỹ hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp SME tăng cường kết nối với các tập đoàn, công ty đa quốc gia, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Để thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh, sáng tạo của doanh nghiệp nhỏ và vừa, phía Việt Nam đề xuất, APEC cần hợp tác thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận thị trường, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị; Thuận lợi hóa môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (thông qua tiếp cận công nghệ, trình độ quản lý tiên tiến, đào tạo, tư vấn và kết nối kinh doanh); Đẩy mạnh tinh thần kinh doanh APEC trong kỷ nguyên số, thúc đẩy doanh nghiệp khởi nghiệp và tăng cường đạo đức kinh doanh; Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững và thân thiện để thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo, đề cao vai trò lãnh đạo của phụ nữ.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam - Nguyễn Chí Dũng, thế giới đang tiến tới nền kinh tế số, với vai trò của tri thức và công nghệ. Những mô hình phát triển cũ dựa trên khai thác nguồn tài nguyên trở nên kém hiệu quả, không ổn định và thiếu bền vững. Do đó, mô hình mới hình thành, với những động lực dựa trên sự đổi mới sáng tạo, năng suất lao động và chất lượng sản phẩm không ngừng nâng cao.

“Với những bước tiến mạnh mẽ trong công nghệ kỹ thuật số, sự biến đổi không ngừng của kinh tế thế giới, những cơ hội và điều kiện phát triển mới cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đang đặt ra yêu cầu đối với các cơ quan hỗ trợ phải theo kịp xu thế của thời đại, tạo ra môi trường thuận lợi và áp dụng các phương pháp hỗ trợ hợp lý để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phát triển các doanh nghiệp SME,” ông nói.

Thêm vào đó, Nghị quyết số 19-2017/NQ- CP và 35/NQ-CP, 36a/NQ-CP của Chính phủ khẳng định quyết tâm cải thiện môi trường cạnh tranh kinh doanh, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa có điều kiện tiếp thu và phát triển hệ thống công nghệ sản xuất mới.

Kế hoạch, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tập trung thúc đẩy phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, trong đó chú trọng hoàn thiện mạng truyền thông di động 4G vào năm 2018 đồng thời xây dựng những chính sách tiếp cận, nghiên cứu và phát triển mạng 5G, đáp ứng yêu cầu Internet kết nối vạn vật trong thời gian gần nhất.

Tuy nhiên chuyên gia kinh tế trong nước cũng khá thận trọng và chỉ ra những thách thức trong việc phát triển kinh tế số cũng như phát triển các thành phố thông minh tại Việt Nam, như nhận thức của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng, cơ chế chính sách, nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế.

Phần lớn doanh nghiệp tư nhân có trình độ công nghệ chậm đổi mới, do đó năng suất, chất lượng sản phẩm có sức cạnh tranh thấp. Tình trạng chung, các doanh nghiệp phát triển khá manh mún, thiếu bền vững. Một phần nguyên nhân xuất phát từ năng lực tài chính hạn hẹp, do khả năng tiếp cận nguồn vốn thấp.

Thêm vào đó, trình độ quản trị và tay nghề người lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa nhìn chung còn thấp, khả năng hội nhập kinh tế quốc tế không cao.

Thông qua các cơ chế có sự tham gia của doanh nghiệp trong APEC, các Hội nghị Thượng đỉnh doanh nghiệp APEC (CEO Summit), Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC) đã tạo ra các kênh đối thoại hai chiều giữa doanh nghiệp với các nhà Lănh đạo các nền kinh tế thành viên.

Từ đó, doanh nghiệp có những cơ hội đóng góp vào việc khởi xướng ý tưởng, hình thành chính sách và các biện pháp nhằm thúc đẩy thương mại, đầu tư và tăng trưởng của khu vực.

Ngoài ra, chương trình cấp thẻ đi lại cho doanh nhân APEC (ABTC) được triển khai từ năm 1997, với 19 thành viên tham gia chương trình, hiện còn Mỹ và Canada đang trong quá trình xem xét khả năng cấp thẻ ABTC, đã tạo thuận lợi cho các doanh nhân đi lại, làm việc và hợp tác trong khu. Hiện có hơn 200.000 doanh nhân đã được cấp thẻ ABTC, trong đó doanh nhân Việt Nam được cấp 40.000 thẻ (tính đến tháng 9/2016).

Bên cạnh đó, “cơ chế một cửa” APEC (năm 2007) đã giúp chỉ số môi trường kinh doanh của cả khối cải thiện 14,6% trên mọi lĩnh vực (giai đoạn 2010 - 2015), riêng, điều kiện thành lập doanh nghiệp, tiếp cận tín dụng, cấp phép kinh doanh... chi phí giao dịch thương mại giảm 5% (giai đoạn 2007 - 2010), giúp tiết kiệm 58,7 tỷ USD. Ngoài ra, số thủ tục thành lập công ty cũng giảm hơn 20% (giai đoạn 2009 - 2013) hay thời gian cấp phép xây dựng đã giảm từ 169 ngày xuống 134 ngày (giai đoạn 2011 - 2015).

Để thúc đẩy năng lực cạnh tranh của khối SME, việc thành lập Trung tâm Phát triển Công nghệ thông tin và Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa của khu vực sẽ trở thành mối liên kết giữa các doanh nghiệp với các cơ quan chức năng trong các nền kinh tế thành viên APEC. Theo đó, Trung tâm Hỗ trợ sẽ cung cấp các thông tin về chính sách, kinh nghiệm và tư vấn về các giải pháp công nghệ thông tin. Điều này sẽ giúp cải thiện khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của các doanh nghiệp SME trong APEC.

Cam kết chung từ Hội nghị, các Bộ trưởng thống nhất củng cố vấn đề đạo đức trong kinh doanh, giải phóng doanh nghiệp SME khỏi những chi phí từ tham nhũng, để tăng cường khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.

Hội nghị kêu gọi các nền kinh tế APEC thực hiện các Quy tắc đạo đức theo Hướng dẫn của các Bộ trưởng và các Nhà lãnh đạo APEC. Thêm vào đó, APEC sẽ tiếp tục xây dựng những Hướng dẫn của khu vực về các mối liên hệ trung gian đạo đức giữa các bên thứ ba trong ngành thiết bị y tế. Đây là công cụ hỗ trợ hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động trong lĩnh vực thiết bị y tế, như các nhà phân phối, bán buôn và đại lý.