Du lịch luôn được đánh giá là một trong những lĩnh vực mũi nhọn đóng góp vào tăng trưởng và tạo việc làm cho nền kinh tế toàn cầu nói chung và các nền kinh tế thành viên Diễn đàn kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) nói riêng.

Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng, là một thách thức lớn đối với toàn cầu, ảnh hưởng không nhỏ tới nhiều mặt đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa…. Và du lịch không nằm ngoài tác động của vòng xoáy này, thậm chí xét trên một số khía cạnh, đây còn là một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Làm thế nào để vừa khai thác được thế mạnh du lịch để thúc đẩy các giá trị gia tăng của mỗi nền kinh tế thành viên vừa đảm bảo yếu tố phát triển bền vững trong bối cảnh phải ứng phó với biến đổi khí hậu là vấn đề quan tâm lớn của APEC trong những năm gần đây. Đây cũng là một chủ đề quan trọng trong Năm APEC Việt Nam 2017. Nhiều cuộc hội thảo, hội nghị bàn tròn, đối thoại cấp cao…. đã được diễn ra giữa các nhà hoạch định chính sách du lịch trong khu vực. Việt Nam với tư cách là nước chủ nhà APEC 2017 đã đưa ra nhiều sáng kiến cho vấn đề này và được các nước thành viên đánh giá cao.

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện, du lịch luôn là một ưu tiên hợp tác của APEC ngay sau khi Diễn đàn này được thành lập vào năm 1989.

Hợp tác du lịch trong APEC chính thức được khởi đầu từ năm 1991 cùng sự hình thành của Nhóm Công tác Du lịch APEC (TWG). TWG có nhiệm vụ xây dựng chiến lược chung về du lịch thông qua việc phối hợp 4 mục tiêu chính sách về du lịch của APEC vào chiến lược du lịch của từng nền kinh tế và phát triển công nghiệp du lịch trong toàn khu vực hợp thành Hiến chương về du lịch của APEC, bao gồm: dỡ bỏ rào cản đối với thương mại và đầu tư trong ngành du lịch; tăng cường việc đi lại của du khách, nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ du lịch; quản lý bền vững các tác động và hiệu quả của du lịch; tăng cường nhận thức và hiểu biết về du lịch như là một phương tiện phát triển kinh tế xã hội.

TWG đã nghiên cứu các trở ngại trong du lịch nhằm dỡ bỏ các rào cản thương mại và đầu tư trong ngành dịch vụ; xây dựng dự án Thông lệ thực hành tốt nhất và ý tưởng về an toàn, an ninh đối với các nền kinh tế APEC nhằm chống khủng bố trong lĩnh vực du lịch và thành lập Trung tâm quốc tế APEC về du lịch bền vững.

Năm 2000, Hội nghị Bộ trưởng Du lịch APEC lần thứ nhất tổ chức tại Hàn Quốc đã thông qua Hiến chương Du lịch APEC, một văn kiện quan trọng mang tính định hướng và tạo nền tảng cho hợp tác du lịch APEC.

Hội nghị Bộ trưởng Du lịch APEC họp 2 năm/lần, mỗi Hội nghị đều ra Tuyên bố thể hiện quyết tâm của các nhà lãnh đạo du lịch APEC nhằm đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế quan trọng, là công cụ tăng cường giao lưu văn hóa, thúc đẩy hợp tác, mang lại những hiệu quả đáng kể cho mục tiêu giảm nghèo và tăng trưởng toàn diện, giúp gia tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương và cải thiện phúc lợi xã hội.

APEC đã triển khai nhiều hoạt động liên quan đến phát triển bền vững, trong đó tập trung vào việc phát triển du lịch có trách nhiệm và xây dựng môi trường bền vững cho cạnh tranh du lịch là một trong những định hướng quan trọng trong Chiến lược phát triển du lịch APEC.

APEC hiện đang ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn và thân thiện đối với du khách trong và ngoài khu vực. Lượng khách ra vào khu vực ngày càng gia tăng, du lịch đóng góp lớn vào giá trị nền kinh tế và tạo việc làm trong khu vực.

Du lịch APEC đang tự tin hướng đến mục tiêu đón khoảng 800 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2025.

Tổ chức Du lịch thế giới nhận định, du lịch vừa là tác nhân, vừa là nạn nhân của biến đổi khí hậu. Vốn là một ngành kinh tế nhạy cảm với các điều kiện môi trường tự nhiên, du lịch chịu ảnh hưởng lớn bởi tác động của biến đổi khí hậu. Theo phân tích, biến đổi khí hậu sẽ tác động trực tiếp đến 3 nhóm đối tượng chủ yếu bao gồm: tài nguyên du lịch; hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch và hoạt động lữ hành.

Tài nguyên du lịch được xem là yếu tố nền tảng cơ bản cho hoạt động phát triển du lịch. Mọi sự thay đổi về chất lượng và số lượng các dạng tài nguyên du lịch chính sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến phát triển của ngành này.

Là một phần của tài nguyên du lịch, tài nguyên khí hậu sẽ là chịu ảnh hưởng trực tiếp của biến đổi khí hậu, bởi hiện tượng biến đổi khí hậu sẽ kéo theo sự thay đổi về nhiệt độ, độ ẩm...., làm thay đổi điều kiện phát triển du lịch nghỉ dưỡng, một trong những loại hình du lịch chính đang ngày càng được ưa chuộng phát triển hiện nay.

Biến đổi khí hậu cũng sẽ làm thay đổi các điều kiện sống và ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng, phát triển, thậm chí là tồn tại của nhiều hệ sinh thái, các loài sinh vật quý hiếm, đặc hữu có giá trị du lịch.

Năm 2017 được Đại Hội đồng Liên Hợp quốc chọn là Năm quốc tế về Du lịch bền vững vì sự phát triển. Trong thời gian qua, các nền kinh tế và các tổ chức, cá nhân trên toàn thế giới đã tích cực tổ chức các hoạt động hưởng ứng Năm quốc tế về Du lịch bền vững vì sự phát triển.

Trong khuôn khổ Năm APEC Việt Nam 2017, với tư cách là nước chủ nhà, Việt Nam đã đưa ra sáng kiến tổ chức Đối thoại Chính sách cao cấp về du lịch bền vững, để đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững trong APEC, hưởng ứng Năm APEC Việt Nam 2017, đồng thời cũng hưởng ứng Năm quốc tế về Du lịch bền vững vì sự phát triển của Liên hợp quốc. Việc tổ chức đối thoại này góp phần khẳng định vị thế, vai trò của Việt Nam trong khu vực trong hoạch định chính sách phát triển du lịch bền vững.

Đối thoại chính sách cao cấp về du lịch bền vững APEC được tổ chức ngày 19/6/2017 tại Hạ Long là sự kiện quan trọng trong Năm APEC Việt Nam 2017, sau Hội thảo kỹ thuật về du lịch bền vững đã được tổ chức nhân dịp Phiên họp Quan chức cao cấp APEC lần thứ nhất (SOM 1) vào tháng 2/2017 tại Nha Trang; là cơ hội để các nền kinh tế cùng chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận biện pháp tăng cường hiệu quả hợp tác, hội nhập trong khu vực, nhất là trong lĩnh vực phát triển du lịch bền vững.

Tại đây, Bộ trưởng nước chủ nhà Nguyễn Ngọc Thiện một lần nữa khẳng định du lịch đang trở thành một trong những trụ cột của nền kinh tế và đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế của các thành viên APEC. Đây là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm, góp phần cải thiện đời sống của người dân và thúc đẩy sự thịnh vượng của khu vực. Đây cũng được dự báo là một trong những ngành phát triển nhanh nhất tại khu vực.

Kinh tế du lịch Việt Nam đang ngày càng vươn lên mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu đón 17-20 triệu lượt khách quốc tế, đóng góp hơn 10% GDP vào năm 2020.

Năm 2016 là năm đầu tiên du lịch Việt Nam đón 10 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ 62 triệu lượt khách nội địa, tổng thu từ du lịch đạt trên 18 tỷ USD. Đáng chú ý, khách du lịch từ các nước thành viên APEC đến Việt Nam đạt hơn 8,1 triệu lượt, chiếm 81% tổng khách quốc tế đến Việt Nam.

Với những gì Việt Nam đã và đang có, từ những "thế mạnh trời cho" - nền văn hóa-lịch sử lâu đời, độc đáo, hấp dẫn; những thắng cảnh thiên nhiên, các bãi biển đẹp hàng đầu thế giới; môi trường du lịch an toàn, thân thiện đến những quyết sách của Đảng và Nhà nước về phát triển ngành công nghiệp không khói này, Việt Nam tiếp tục trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn trên thế giới.