Năm APEC 2017, với chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung," đỉnh cao là Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 diễn ra tại thành phố Đà Nẵng từ ngày 6-11/2017 đã thành công tốt đẹp, ghi đậm dấu ấn Việt Nam trong tiến trình phát triển không ngừng của APEC, thúc đẩy xu thế hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển của khu vực và trên thế giới, đáp ứng mong muốn và lợi ích của tất cả các nền kinh tế thành viên.
Các kết quả của APEC 2017 đã tạo nền tảng quan trọng cho hợp tác của APEC trong giai đoạn mới. Tuần lễ Cấp cao đã thông qua 8 văn kiện quan trọng, nhất là Tuyên bố cấp cao Đà Nẵng và Tuyên bố chung Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao – Kinh tế. Lần đầu tiên APEC nhất trí thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội, và khởi nghiệp sáng tạo.
Đây là một trong số ít Tuần lễ Cấp cao trong 10 năm qua có sự tham dự đông đủ của tất cả 21 nhà lãnh đạo APEC.Điều này thể hiện cam kết, quyết tâm chính trị của các thành viên đối với Diễn đàn và với khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Các kết quả năm nay đã tạo nền tảng quan trọng cho hợp tác của APEC trong giai đoạn mới. Tuần lễ Cấp cao đã thông qua 8 văn kiện quan trọng, nhất là Tuyên bố cấp cao Đà Nẵng và Tuyên bố chung Hội nghị liên Bộ trưởng Ngoại giao – Kinh tế. Lần đầu tiên APEC nhất trí thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội, và khởi nghiệp sáng tạo.
Các nhà lãnh đạo APEC cũng đã đề ra những định hướng lớn thúc đẩy hợp tác APEC đến năm 2020 và chuẩn bị tầm nhìn sau năm 2020, hướng tới một APEC vì người dân và vì doanh nghiệp; góp phần xây dựng cộng đồng châu Á-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng; phát huy vai trò lãnh đạo của APEC trong ứng phó các thách thức mới trên toàn cầu. Theo đó, các thành viên nhất trí thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC.
Tại Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC, sự kiện quan trọng nhất trong Năm APEC Việt Nam 2017, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố Đà Nẵng “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung;" thông qua Kế hoạch hành động APEC về thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội, khẳng định quyết tâm của các nền kinh tế thành viên hướng tới xây dựng cộng đồng APEC phát triển bao trùm và tự cường. Đây là kết quả quan trọng nhất của Hội nghị cấp cao APEC cũng như của Năm APEC 2017.
Hội nghị cấp cao lần thứ 25 Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC 25) diễn ra ngày 11/11 tại Đà Nẵng với chủ đề: “Tạo động lực mới cùng vun đắp tương lai chung”. Các nhà lãnh đạo và trưởng đoàn 21 nền kinh tế thành viên APEC, cùng khách mời là Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde, đã cùng nhau bàn thảo những vấn đề quan trọng trong 2 phiên họp kín mang chủ đề lần lượt là “Tăng trưởng sáng tạo, phát triển bao trùm và việc làm bền vững” và “Các động lực mới cho thương mại, đầu tư và liên kết khu vực”.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang với các Trưởng đoàn dự hội nghị. Ảnh: TTXVN
Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 25 đã thông qua Tuyên bố Đà Nẵng về tạo động lực mới vun đắp tương lai chung. Đây là kết quả quan trọng nhất của Hội nghị cấp cao APEC và Năm APEC 2017, với 5 nội dung chính gồm:
Thứ nhất, thông qua Kế hoạch hành động APEC về thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế, tài chính và xã hội nhằm khẳng định quyết tâm của các nền kinh tế thành viên hướng tới xây dựng cộng đồng APEC phát triển bao trùm và tự cường. Đây cũng là một nội dung quan trọng trong đối thoại giữa các nhà lãnh đạo kinh tế APEC với cộng đồng doanh nghiệp.
Thứ hai, để nâng cao chất lượng tăng trưởng, sức cạnh tranh và năng suất lao động của các nền kinh tế APEC, yêu cầu cấp bách đặt ra là tăng cường chất lượng giáo dục, trang bị cho người lao động những kiến thức, kỹ năng cần thiết để thích ứng tốt hơn với môi trường việc làm và thị trường lao động đang thay đổi căn bản bởi cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Nhận thức sâu sắc về điều đó, hội nghị đã thông qua Khuôn khổ Phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số. Các định hướng chính sách và biện pháp đề ra trong Khuôn khổ được cho là không chỉ đáp ứng quan tâm chung của khu vực mà còn là đòn bẩy giúp Việt Nam tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả đột phá chiến lược về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Thứ ba, nhằm tạo những động lực mới cho tăng trưởng bền vững và bao trùm, hội nghị đã dành nhiều thời gian thảo luận một cách sâu sắc về các chính sách và biện pháp chiến lược nhằm phát triển các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, xanh, bền vững và sáng tạo; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo; phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu; tăng cường an ninh lương thực - nước - năng lượng, phát triển nông thôn và đô thị; cải cách cơ cấu; nâng cao năng lực; giảm thiểu rủi ro thiên tai; tăng quyền năng kinh tế cho phụ nữ; phát triển du lịch bền vững. Việc triển khai những khuôn khổ hợp tác dài hạn của APEC trong những lĩnh vực này được cho là sẽ góp phần củng cố vai trò của Diễn đàn là cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu của khu vực và đi đầu với các nỗ lực toàn cầu về phát triển bền vững, như các mục tiêu chung cần đạt được vào năm 2030 mà Liên hợp quốc đã đề ra.
Việc triển khai những khuôn khổ hợp tác dài hạn của APEC trong những lĩnh vực như phát triển các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo; phát triển nông nghiệp bền vững… được cho là sẽ góp phần củng cố vai trò của Diễn đàn là cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu của khu vực và đi đầu với các nỗ lực toàn cầu về phát triển bền vững.
Thứ tư, thúc đẩy thương mại, đầu tư tự do và mở ở châu Á - Thái Bình Dương là sứ mệnh của các nền kinh tế APEC. Để APEC tiếp tục là động lực thúc đẩy liên kết, kết nối khu vực, góp phần để châu Á - Thái Bình Dương là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu, Hội nghị tái khẳng định cam kết hoàn tất thực hiện các Mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại và đầu tư; thúc đẩy thuận lợi hóa đầu tư, kinh doanh và dịch vụ; tăng cường hợp tác kinh tế-kỹ thuật; tiếp tục nỗ lực hướng tới hình thành Khu vực Thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP). Hội nghị nhấn mạnh, vai trò của APEC trong việc ủng hộ một hệ thống thương mại đa phương dựa trên hợp tác tự do, mở, công bằng, minh bạch và bao trùm. Hội nghị cũng hoan nghênh việc thông qua Khuôn khổ APEC về tạo thuận lợi cho thương mại điện tử xuyên biên giới và Bộ kinh nghiệm điển hình APEC về thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ, để tạo điều kiện cho APEC khai thác có hiệu quả tiềm năng phát triển của kinh tế mạng, kinh tế số và các chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu.
Thứ năm, APEC đang nỗ lực hơn bao giờ hết để hoàn tất các Mục tiêu Bogor vào năm 2020 và chuẩn bị bước vào thập niên phát triển thứ tư. Để nâng cao vai trò và vị thế của APEC trong cục diện quốc tế đa tầng nấc, các nhà lãnh đạo kinh tế APEC hoan nghênh việc thành lập Nhóm Tầm nhìn APEC nhằm hỗ trợ các quan chức cao cấp trong việc xác định hướng đi và tương lai của Diễn đàn sau năm 2020. Đó là một Diễn đàn tự cường, có năng lực xử lý các thách thức toàn cầu cũng như khả năng thích ứng cao với một thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Quyết định này cũng thể hiện quyết tâm của các nền kinh tế thành viên hướng tới xây dựng cộng đồng châu Á- Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng, trong đó, người dân và doanh nghiệp có vị trí trung tâm.
Trước đó, những hoạt động trong khuôn khổ Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 cũng đã đạt được một số kết quả nổi bật.
Một trong những điểm nổi bật của Tuần lễ Cấp cao lần này là thành công của đàm phán TPP-11.
Bên lề Hội nghị Cấp cao APEC, ngày 11/11, các Bộ trưởng Thương mại 11 quốc gia ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã họp không chính thức và đạt được nhiều thỏa thuận quan trọng về những nội dung lớn của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Các bộ trưởng thống nhất đạt được Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) nhằm thay thế cho TPP.
Các Bộ trưởng 11 nước tham gia ký kết TPP (ngoại trừ Mỹ) cũng ra Tuyên bố chung khẳng định các nước TPP đã thống nhất những vấn đề cốt lõi của Hiệp định này theo hướng giữ nguyên các nội dung của Hiệp định TPP nhưng cho phép các nước thành viên tạm hoãn một số các nghĩa vụ để đảm bảo sự cân bằng trong bối cảnh mới với chất lượng cao của Hiệp định. Dựa trên Tuyên bố này, các Bộ trưởng giao các Trưởng đoàn đàm phán tiếp tục xử lý các vấn đề về kỹ thuật chưa đạt được sự đồng thuận cũng như tiến hành rà soát pháp lý để chuẩn bị cho việc ký kết Hiệp định.
Hiệp định CPTPP về cơ bản đã giữ nguyên những nội dung cốt lõi của TPP, nhưng cũng có những khác biệt nhất định. Trước tiên, CPTPP có 11 nền kinh tế thành viên, ít hơn 1 so với TPP.
Thứ hai, về quy mô, CPTPP chỉ bao phủ 14% GDP, khoảng 15% hoạt động thương mại toàn cầu và có 500 triệu dân. Trong khi đó, TPP bao phủ tới 40% GDP, khoảng 30% thương mại toàn cầu và có 800 triệu dân.
Thứ ba, về nội dung, CPTPP gồm 30 chương, bao quát nhiều vấn đề như thương mại, đầu tư, thuế, sở hữu trí tuệ, lao động môi trường... về cơ bản giữ nguyên nội dung của TPP. Tuy nhiên CPTPP có thêm 2 phụ lục mới, với một nói về 20 nghĩa vụ tạm hoãn thực thi của TPP cùng 4 nội dung cần đàm phán lại và một là về 7 điều liên quan tới những vấn đề kỹ thuật của hiệp định mới.
Nhiều nhà phân tích hy vọng CPTPP sẽ sớm được thực thi trước khi có thể mở cửa đón thêm một số nền kinh tế tiềm năng khác, gồm Hàn Quốc.
TPP được ký kết tháng 2/2016, với 12 nước tham gia gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Tuy nhiên, ngay sau khi nhậm chức vào tháng 1/2017, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rút khỏi TPP, cho rằng hiệp định đa phương này làm ảnh hưởng đến công ăn việc làm của người Mỹ và nhấn mạnh Washington sẽ tiến hành đàm phán hiệp các định thương mại song phương. Mặc dù vậy, 11 nước thành viên còn lại đã nỗ lực khôi phục hiệp định trên thông qua các vòng đàm phán.
Tuyên bố chung đánh dấu sự thành công của công tác đàm phán tại Việt Nam. Kết quả đạt được tại Đà Nẵng đã thể hiện sự nỗ lực rất lớn của 11 thành viên TPP nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống cho người dân, tạo thuận lợi cho phát triển thương mại và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước trong khu vực, đồng thời cũng là những nỗ lực của các quốc gia trong việc mở cửa và hội nhập có hiệu quả đối với thế giới. Nhiều nhà phân tích hy vọng CPTPP sẽ sớm được thực thi trước khi có thể mở cửa đón thêm một số nền kinh tế tiềm năng khác, trong đó có Hàn Quốc.
Đối thoại giữa các nhà lãnh đạo kinh tế APEC với Hội đồng Tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC)
Tham dự cuộc đối thoại có các nhà lãnh đạo kinh tế APEC cùng 63 đại diện ABAC là các doanh nghiệp trong khu vực APEC. Tại đây, các nhà kinh tế APEC và các đại diện ABAC đã làm sáng tỏ hơn chính sách và giải pháp nhằm tăng cường hợp tác của chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp trong việc bảo đảm phát triển kinh tế bao trùm; tăng cường sự tham gia của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa vào thị trường toàn cầu; tích cực đóng góp để APEC trở thành cơ chế hợp tác hiệu quả hơn nữa nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững và tạo việc làm cho người dân.
Hội nghị liên bộ trưởng Ngoại giao-Kinh tế APEC lần thứ 29
Hội nghị hoan nghênh việc thông qua văn kiện về APEC hướng tới năm 2020 và tương lai. Đây là sáng kiến của Việt Nam và là một dấu ấn của hợp tác APEC 2017 nhằm chuẩn bị cho APEC bước vào thập niên phát triển thứ tư và thúc đẩy hoàn tất thực hiện các Mục tiêu Bogor về tự do hóa thương mại và đầu tư vào năm 2020.
Hội nghị cũng thông qua nhiều sáng kiến quan trọng, có ý nghĩa thiết thực, đáng chú ý là bốn văn kiện: Khuôn khổ thuận lợi hóa thương mại điện tử xuyên biên giới, Chiến lược APEC về các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa xanh, bền vững và sáng tạo, Kế hoạch hành động nhiều năm về an ninh lương thực và biến đổi khí hậu giai đoạn 2018-2020, Chương trình hành động về phát triển nông thôn-đô thị nhằm tăng cường an ninh lương thực và tăng trưởng chất lượng.
Đối thoại không chính thức lần đầu tiên giữa APEC và ASEAN
Nhằm phát huy vai trò của APEC là cơ chế khởi xướng và điều phối các ý tưởng liên kết và kết nối khu vực, trong dịp này, Việt Nam đã tổ chức Đối thoại không chính thức lần đầu tiên giữa APEC và ASEAN về chủ đề “Cùng tạo động lực mới, vì một châu Á-Thái Bình Dương kết nối toàn diện”, với sự tham dự của các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC và 10 nhà lãnh đạo các nước ASEAN.
Với chủ đề “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung”, Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 tại Đà Nẵng diễn ra từ ngày 6-11/11/2017 đã thành công tốt đẹp. Đây là sự kiện quốc tế đặc biệt quan trọng, là cơ hội quảng bá hình ảnh của Việt Nam với thế giới. Thành công của Năm APEC 2017 sẽ là cơ hội để khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của Việt Nam trong giai đoạn đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng; bước vào một giai đoạn mới với một tâm thế mới. Ảnh: TTXVN
Trên cơ sở hướng tới tầm nhìn chung về một châu Á - Thái Bình Dương kết nối toàn diện, các nhà lãnh đạo APEC và ASEAN đã thảo luận và đưa ra nhiều đề xuất tăng cường hợp tác và tính bổ trợ giữa hai cơ chế trong đối phó với những thách thức chung và xây dựng một cấu trúc kinh tế khu vực bền vững, minh bạch và có khả năng thích ứng cao. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh nhiều nội dung có tiềm năng hợp tác giữa hai cơ chế, bao gồm thương mại và đầu tư, kết nối toàn diện về con người, cơ sở hạ tầng và thể chế, chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị, toàn cầu hóa các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, phát triển nguồn nhân lực, ứng phó với biến đổi khí hậu…
Hai bên đã cập nhật tình hình triển khai những sáng kiến liên kết kinh tế, trong đó có Khu vực Thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Với những thành công của APEC và ASEAN trong nhiều thập niên qua trong thúc đẩy hội nhập, liên kết khu vực, cả hai Diễn đàn đều được kỳ vọng sẽ tiếp tục góp phần thúc đẩy vai trò của châu Á - Thái Bình Dương là động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu. Lãnh đạo các nền kinh tế thành viên APEC và ASEAN hoan nghênh sáng kiến tổ chức Đối thoại của Việt Nam, coi đây là minh chứng sống động cho ý chí và quyết tâm chính trị của các thành viên hai cơ chế trong xây dựng một châu Á - Thái Bình Dương kết nối toàn diện, vì hòa bình, ổn định, năng động, gắn kết và thịnh vượng.
Có thể nói, qua các hoạt động của Năm APEC 2017 đã cho thấy vai trò của Việt Nam là một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, đồng thời cho thấy những đóng góp của Việt Nam góp phần thúc đẩy hòa bình, hợp tác và thịnh vượng của khu vực.
Đánh giá về những đóng góp của Việt Nam tại hội nghị cấp cao APEC lần này, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhấn mạnh, là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế và là nền kinh tế mở, đang hội nhập sâu rộng và có tốc độ tăng trưởng khá cao và ổn định trong nhiều năm qua, Năm APEC 2017 là cơ hội quý báu để Việt Nam góp phần thúc đẩy hòa bình, hợp tác và thịnh vượng của khu vực. Đây cũng là dịp để Việt Nam khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng. Trong suốt năm qua, các bộ trưởng, quan chức cấp cao APEC cùng với cộng đồng doanh nghiệp và học giả trong khu vực đã tiến hành hơn 240 cuộc họp tại 10 tỉnh, thành phố của Việt Nam. Các cuộc họp đã thảo luận nghiêm túc, kỹ lưỡng và thống nhất đề xuất các biện pháp thúc đẩy đối thoại, hợp tác và liên kết APEC, tạo động lực mới cho tăng trưởng và liên kết kinh tế khu vực, hướng tới chuẩn bị tốt nhất các hoạt động của Tuần lễ Cấp cao APEC 2017.
Thông qua APEC, các nền kinh tế khu vực đã biết đến sự năng động và đối mới của kinh tế Việt Nam, mở ra hy vọng về làn sóng đầu tư, thương mại, du lịch mới vào Việt Nam. Các chương trình văn hóa, quảng bá Việt Nam với APEC và thế giới với Việt Nam, như Công viên APEC tại Đà Nẵng, đã cho thấy một Việt Nam giàu truyền thống và đổi mới, sáng tạo.