David Carlson, Giám đốc Chương trình nghiên cứu khí hậu thế giới nhấn mạnh, ngay cả khi không có hiện tượng El Nino, năm 2017 vẫn đang chứng kiến những sự biến đổi khác thường khác của thời tiết trên khắp hành tinh. Điều này đang vượt ra ngoài tầm hiểu biết của con người về hệ thống khí hậu trên toàn cầu.

Thực tế cho thấy, những năm qua, biến đổi khí hậu đã gây ra vô số hệ lụy như băng tan, nước biển dâng cao, mưa bão, lũ lụt, tố lốc; cho đến các thiên tai có khả năng tàn phá quy mô lớn như động đất, sóng thần, hạn hán…Tất cả đã góp phần gây nên tình trạng thiếu lương thực và hàng loạt dịch bệnh ở con người và vật nuôi.

Vậy biến đổi khí hậu bắt nguồn từ đâu? Vì sao, biến đổi khí hậu đang ngày diễn biến khó lường hơn, thậm chí “không thể kiểm soát” như vậy?

Theo nhận định của các chuyên gia khí tượng, thủ phạm khiến biến đổi khí hậu ngày càng khó lường trong thời gian qua 90% chính là con người. Trong đó, hoạt động đốt cháy than, dầu hỏa, khí đốt chiếm tới 60% lượng CO2 thải ra và nếu tính các loại nhiên liệu khác thì con số này lên tới 70 đến 90%. Đây là tác nhân chính khiến hiện tượng nóng lên toàn cầu có xu hướng gia tăng và tình trạng thời tiết cực đoan diễn biến khó lường.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Hoàng Văn Thắng khẳng định rằng, hoạt động kinh tế càng phát triển thì rủi ro do thiên tai gây ra có thể càng lớn. Vì thế, công tác phòng, chống thiên tai là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được ưu tiên hàng đầu trong khuôn khổ APEC.

Nhiều năm qua, các nền kinh tế thành viên APEC đã tăng cường hợp tác trong lĩnh vực phòng chống và ứng phó, giảm nhẹ thảm họa do thiên tai, lũ lụt gây ra. Thông qua các hội nghị, hội thảo, hội nghị bàn tròn, đối thoại cấp cao…các nhà hoạch định chính sách của các nền kinh tế thành viên APEC đã cùng nhau trao đổi về các mối quan tâm, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và các chính sách nhằm thực hiện hiệu quả công tác quản lý rủi ro thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Hoạt động về phòng, chống thiên tai trong khuôn khổ APEC cũng cần được lồng ghép vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của các cấp, các ngành và từng địa phương. Trong đó, một trong những vấn đề trọng tâm là hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ để tăng cường hiểu biết chung về thiên tai “Bình thường mới” và những rủi ro thiên tai đang diễn ra xung quanh chúng ta.

Theo các nhà khoa học, đầu tư vào việc giảm bớt nguy cơ xảy ra thiên tai tuy rất tốn kém, song có thể đạt hiệu quả cao. Với khoản đầu tư 6 tỷ USD mỗi năm dành cho các biện pháp giảm thiểu thiên tai, thế giới có thể tránh được thiệt hại lên tới 360 tỷ USD trong vòng 15 năm tới.

Trước đó, hội thảo APEC về quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng tổ chức trong hai ngày 18 và 19/9/2015, tại Quảnh Ninh, được coi là hoạt động lớn của APEC mà Việt Nam tổ chức nhằm triển khai chủ trương hội nhập quốc tế sâu rộng và chuẩn bị cho việc nước ta đăng cai tổ chức Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 25 và các hoạt động APEC trong năm 2017.

Hội thảo cũng là một trong 80 sáng kiến do Việt Nam đề xuất tại APEC, góp phần nâng cao tính thiết thực của hợp tác APEC, mang những kết quả hợp tác đi vào cuộc sống.

Với chủ đề “Quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng trong bối cảnh biến đổi khí hậu,” hội thảo đã thu hút sự quan tâm của 100 đại biểu từ các nền kinh tế thành viên APEC, Văn phòng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Chương trình phát triển Liên hợp quốc, Hiệp hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế…

Tại đây, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Vũ Hồng Nam nhấn mạnh sự nguy hiểm khó lường của thiên tai đang khiến các nền kinh tế thành viên APEC tăng cường phối hợp chính sách, đẩy mạnh hợp tác và có những hành động quyết liệt nhằm xây dựng khả năng ứng phó của cộng đồng và phòng ngừa thiên tai hiệu quả hơn.

Các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học...đã đề cao các sáng kiến toàn cầu, trong đó có sáng kiến của Liên hợp quốc về Khuôn khổ hành động Sendai về giảm nhẹ rủi ro thiên tai 2015-2030. Trên thực tế, APEC đã có nhiều nỗ lực và sáng kiến để gắn kết phòng chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Hội thảo do Việt Nam tổ chức này là sáng kiến đầu tiên trong APEC về quản lý rủi ro thiên nhiên dựa vào cộng đồng. Sáng kiến cũng tiếp tục khẳng định vai trò và đóng góp tích cực của Việt Nam đối với APEC, đồng thời là đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam đối với các nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong giảm nhẹ rủi ro thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Có chung nhận định, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Văn Thắng cho rằng, Việt Nam là thành viên của APEC và cũng là một trong những nền kinh tế thường xuyên phải hứng chịu sự ảnh hưởng nặng nề bởi nhiều loại hình thiên tai. Vì vậy, thu hẹp khoảng trống thích ứng và phát triển bền vững là mục tiêu đã và đang được Việt Nam hướng đến.

Trong bối cảnh thiên tai ngày càng khốc liệt, con đường duy nhất để phát triển bền vững là sản xuất sạch, theo mô hình tăng trưởng xanh, bảo đảm tuân thủ cam kết mà Việt Nam đã ký trong Thoả thuận Paris nhằm giảm phát thải khí nhà kính. Đó là cam kết giảm 8% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 và có thể giảm đến 25% nếu nhận được hỗ trợ hiệu quả từ cộng đồng quốc tế.

Chính vì thế, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất kinh doanh, giảm phát thải khí nhà kính, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp đang được Việt Nam quan tâm ưu tiên nhất. Đó là, sản xuất nông nghiệp theo chuỗi liên kết nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học - nhà quản lý - ngân hàng.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, năm APEC 2017, Việt Nam nêu ra bốn ưu tiên hợp tác trong chương trình nghị sự năm nay, đó là: Thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm; thúc đẩy liên kết kinh tế khu vực sâu rộng; nâng cao năng lực cạnh tranh và sáng tạo của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa; tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đến nay, Việt Nam đã tham gia Thỏa thuận Paris, vì vậy cần phải xem xét ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ cao…để vừa có thể xây dựng được chiến lược phát triển sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi liên kết 4 nhà, bảo đảm hài hoà với các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc tế; vừa ứng phó với biến đổi khí hậu theo hướng giảm phát thải khí nhà kính; tiến tới quản lý rủi ro thiên tai hiệu quả.