UNESCO ghi danh Nghề làm tranh Đông Hồ vào Danh sách Di sản cần bảo vệ khẩn cấp

Chiều 9/12, Cục Di sản văn hóa cho biết, tại thủ đô New Delhi của Ấn Độ, UNESCO đã ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

UNESCO ghi danh Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Đây là di sản thứ 17 của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào các Danh sách Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO. (Ảnh: TTXVN)

Sáng tác mẫu tranh và khắc ván là khâu sáng tạo quan trọng nhất của quy trình làm tranh Đông Hồ, quyết định sự sinh tồn của một làng tranh, đòi hỏi năng khiếu bẩm sinh và kỹ năng lao động cao ở các nghệ nhân. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Vật liệu và dụng cụ dùng để in tranh Đông Hồ gồm: giấy dó, các loại màu, ván in, co ván, bìa và thét (chổi làm bằng lá thông). (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Nghệ nhân Nguyễn Thị Oanh ở Làng Đông Hồ thuộc xã Song Hồ (Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) hơn 60 tuổi nhưng có thâm niên 50 năm làm tranh, gia đình bà có truyền thống làm tranh khoảng 14 đời nay (2019). (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Nghề làm tranh dân gian ở làng Đông Hồ giờ chỉ còn ít gia đình duy trì. Trước nguy cơ này, việc ban hành các chủ trương, biện pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể nghề làm tranh dân gian Đông Hồ là rất cần thiết (2019). (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Ngoài tranh được in thủ công, những tranh khổ lớn còn được vẽ thủ công bằng tay. Việc sáng tác mẫu tranh Đông Hồ không chỉ của riêng các nghệ nhân mà thường là kết quả chung của một làng tranh, nhiều thế hệ. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Ván khắc in tranh Đông Hồ có 2 loại: ván in nét và ván in màu. Ván in nét thường được làm từ gỗ thị hoặc gỗ thừng mực. Gỗ thị có thớ đa chiều, vừa mềm, dễ khắc lại vừa dai, do đó khi khắc ván in, nghệ nhân có kỹ năng chạm khắc giỏi, sẽ tạo được các nét gọn, mảnh, nhỏ, tinh vi và ván in lại mềm. Dụng cụ khắc ván là những mũi đục hay còn gọi là bộ ve, được làm bằng thép cứng. Mỗi bộ ve có khoảng 30 - 40 chiếc. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Tranh Đông Hồ sau khi in xong được gỡ ra khỏi ván in, dán lên khay tre rồi mang ra phơi ở những nơi thoáng mát. Tranh khô rồi mới tiếp tục lần lượt in các màu khác. Bản nét đen bao giờ cũng được in cuối cùng. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Tranh dân gian Đông Hồ đang đứng trước nguy cơ mai một do tác động của nền kinh tế thị trường, nhu cầu thẩm mỹ của người dân thay đổi, khiến “đầu ra” cho tranh gặp nhiều khó khăn. Những gia đình còn theo nghề như nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế (xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) chỉ còn đếm trên đầu ngón tay, do dân làng tranh giờ đây chủ yếu làm hàng mã (2019). (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Người dân làng Đông Hồ, xã Song Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh) giới thiệu với du khách về dòng tranh Đông Hồ (2020). (Ảnh: Đinh Văn Nhiều/TTXVN)

Người dân xem và trải nghiệm ở gian trưng bày tranh dân gian Đông Hồ - Mộc bản (Bắc Ninh) tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm quốc gia (Đông Anh, Hà Nội). (Ảnh: Nguyễn Trọng Lịch/TTXVN)

Công việc sáng tác mẫu tranh Đông Hồ tốn rất nhiều thời gian. Trước tiên phải lựa chọn đề tài, ý nghĩa, nội dung sâu sắc, màu sắc hài hoà, bố cục chặt chẽ và có giá trị nghệ thuật cao. (Ảnh: Minh Quyết/TTXVN)

Nghệ nhân vẽ tranh Đông Hồ (2020). (Ảnh: Đinh Văn Nhiều/TTXVN)

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cùng trải nghiệm làm tranh dân gian Đồng Hồ (Hà Nội, 13/10/2024). (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Chuẩn bị Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, người dân khắp nơi thường tìm về làng tranh dân gian Đông Hồ, xã Song Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh) để tìm mua tranh có hình ảnh con chuột - linh vật năm Canh Tý, với mong ước gia đình làm ăn phát đạt, may mắn. (Ảnh: Đinh Văn Nhiều/TTXVN)

Tranh dân gian Đông Hồ được chia thành nhiều loại: Tranh thờ, tranh chúc tụng, tranh lịch sử, tranh truyện, tranh phương ngôn, tranh cảnh vật và tranh phản ánh sinh hoạt (2025). (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Tác phẩm tranh dân gian Đông Hồ xưa thường được sản xuất vào cuối năm để phục vụ nhu cầu trang trí và thờ cúng của các gia đình Việt dịp tết Nguyên đán (2025). (Ảnh: Hoàng Hiếu /TTXVN)

Nghệ nhân Nguyễn Hữu Đạo (được phong danh hiệu Nghệ nhân năm 2024) đang tiếp nối truyền thống của gia đình, gắn bó với sản xuất tranh Đông Hồ. (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Nghệ nhân có kỹ năng chạm khắc giỏi sẽ tạo được các nét gọn, mảnh, nhỏ, tinh vi và sắc nét (2025). (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Mực màu trên tranh Đông Hồ đều được làm từ nhiên liệu tự nhiên, như màu vàng của hoa hòe, màu đỏ của hoa hiên, màu trắng từ bột vỏ sò, điệp và màu đen của than lá tre (2025). (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hữu Quả, thế hệ thứ 13 làm tranh Đông Hồ vui mừng khi cháu nội thích thú vẽ các khung hình Đông Hồ cổ (2025). (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

(TTXVN/Vietnam+)