Nội dung trả lời chất vấn của Bộ trưởng tập trung vào các nhóm vấn đề là giảipháp nhằm triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm vàdạy nghề giai đoạn 2011-2015; khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tácđào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động ở nông thôn; biện pháptăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu lao động, việcxử lý các doanh nghiệp xuất khẩu lao động trái phép, hướng giải quyết vấn đềngười lao động Việt Nam làm việc bất hợp pháp tại nước ngoài; trách nhiệm quảnlý nhà nước của ngành trong việc đẩy nhanh tiến độ xét duyệt hồ sơ người cócông...
Triển khai các biện pháp gắn công tác đào tạo nghề đối với thị trường lao động
Đánh giá về công tác dạy nghề trong thời gian qua, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyềnnhấn mạnh vấn đề dạy nghề cho lao động nói chung và lao động nông thôn nói riênglà một trong những mục tiêu của Đảng, Nhà nước. Công tác dạy nghề đã được quantâm, đầu tư từ trước, tuy nhiên sau khi có Chiến lược phát triển nguồn nhân lựcViệt Nam thời kỳ 2011-2020, lĩnh vực dạy nghề đã được tăng cường hơn. Hiện đã cótrên 1.000 cơ sở dạy nghề, trong đó, có 800 cơ sở dạy nghề công lập.
Đối với vấn đề hiện nay số lượng trường nghề nhiều nhưng số học sinh học nghềcòn ít, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền đánh giá nguyên nhân là do tư tưởng củangười dân về học nghề vẫn chưa được thông suốt. Người dân thường muốn thi vàocác trường trung cấp chuyên nghiệp, đại học chứ chưa chú trọng đến việc vào họctại các trường dạy nghề, vì vậy tỷ lệ học sinh vào các trường dạy nghề chưanhiều.
Bên cạnh đó, hiện nay có nhiều doanh nghiệp mới thành lập với nhiều ngành nghềmới trong khi các trường dạy nghề vẫn đang đào tạo những nghề thông thường.
Khẳng định trách nhiệm của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đối với việc đàotạo nghề chưa đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyềncho hay trong thời gian tới, Bộ sẽ tham mưu, đề xuất với Chính phủ sơ kết 3 nămđào tạo nghề cho lao động nông thôn; đồng thời chỉ đạo hệ thống ngành dọc trựcthuộc Bộ gắn công tác đào tạo nghề đối với thị trường lao động.
Theo Bộ trưởng, các cơ sở dạy nghề cũng cần hình thành bộ phận tư vấn, tiếp thịnhằm nắm được nhu cầu thị trường, để có thể dạy nghề phù hợp với nhu cầu doanhnghiệp.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Minh Lâm (Long An) về việc nâng cao chấtlượng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, Bộ trưởng Phạm Thị HảiChuyền cho biết: Nước ta có hơn 70% người dân sống ở nông thôn, phần đông chưaqua đào tạo, vẫn làm việc bằng kinh nghiệm sẵn có. Để khai thác cơ sở vật chấtsẵn có rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước, giúp người lao động có kỹ năng nghề nhấtđịnh.
Hiện nay, ở nông thôn đã xuất hiện nhiều sản phẩm dịch vụ, người lao độngcần được đào tạo để làm các sản phẩm dịch vụ đó. Bên cạnh đó, vùng nông thôncũng có rất nhiều làng nghề. Đáp ứng yêu cầu đào tạo đó, Chính phủ đã ban hànhQuyết định 1956/QĐ-TTg về Phê duyệt đề án đào tạo nghề cho lao động nông thônđến năm 2020. Để đánh giá việc thực hiện Quyết định 1956/QĐ-TTg, Bộ Lao động,Thương binh và Xã hội đã tổ chức 3 Hội nghị tổng kết ở 3 vùng và trong tháng6/2013 sẽ tổ chức tổng kết 3 năm thực hiện Quyết định nhằm rút kinh nghiệm trongviệc thực hiện.
Bảo đảm quản lý tốt người lao động làm việc tại nước ngoài
Trả lời chất vấn của đại biểu Lý Kiều Vân (Quảng Trị) về trách nhiệm quản lýngười Việt Nam làm việc bất hợp pháp ở nước ngoài, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyềncho biết hiện Việt Nam có 500.000 lao động đang làm việc ở nước ngoài, trong khichỉ có 8 ban quản lý lao động ở các nước còn phần đông là do các cơ quan đạidiện ngoại giao ở các nước có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi cho người lao động.
Luật đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đã quy định rất rõtrách nhiệm của doanh nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài đúnghợp đồng, nếu có vấn đề thì doanh nghiệp đó phải tháo gỡ vấn đề với doanh nghiệpnước ngoài đã ký hợp đồng. Nếu không thực hiện được, doanh nghiệp có trách nhiệmphải báo với Đại sứ quán hoặc cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài để cùngphối hợp xem xét, giải quyết.
Vì vậy những năm gần đây, cơ quan quản lý đã can thiệp và cơ bản giải quyết đượctình trạng người lao động Việt Nam không được thực hiện đầy đủ hợp đồng hoặcdoanh nghiệp nước ngoài có việc làm không đúng.
Khẳng định Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội có trách nhiệm phối hợp với Bộ Laođộng và doanh nghiệp nước sở tại để bảo vệ quyền lợi cho người lao động ViệtNam, tuy nhiên Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền đề nghị người lao động khi quyếtđịnh đi làm việc ở nước ngoài cần xem xét, tìm hiểu về doanh nghiệp xuất khẩulao động và những quyền lợi của mình khi đi làm việc ở nước ngoài.
Về việc thí điểm đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài tại 62 huyện nghèo,Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã tổchức cho 12.000 lao động đi học ngoại ngữ, văn hóa, phong tục tập quán của cácnước để chuẩn bị cho việc đi xuất khẩu lao động. Đến nay đã có hơn 10.000 laođộng tại các huyện nghèo đi làm việc tại nước ngoài. Tuy nhiên, hiện nay có mộtsố người lao động về trước thời hạn. Nguyên nhân của tình trạng này là do ý thứcvà sự chịu đựng của các lao động ở huyện nghèo đặc biệt là ở những vùng sâu vùngxa chưa được tốt. Khi đi khảo sát tại Malaysia, nhiều chủ lao động phàn nàn về ýthức kỷ luật của người lao động ở vùng nghèo, vùng đặc biệt khó khăn. Bộ Laođộng, Thương binh và Xã hội sẽ lựa chọn số lao động ở các huyện nghèo, nếu chưađủ điều kiện cũng không thể đi xuất khẩu lao động được.
Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hộisẽ điều chỉnh những bất hợp lý trong việc thực hiện Quyết định 71/2009/QĐ-TTgphê duyệt đề án hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động, góp phầngiảm nghèo bền vững giai đoạn 2009-2020.
Chia sẻ với những khó khăn mà Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phải đối mặt vàgiải quyết tình hình lao động bất hợp pháp tại các tỉnh vùng biên, song đại biểuNguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) không khỏi băn khoăn trước thực trạng lao động bấthợp pháp qua biên giới phía Bắc tiếp tục gia tăng với số lượng lớn, chủ yếu làđồng bào ở vùng biên giới nghèo. Họ gặp rất nhiều rủi ro, bất lợi do thiếu hànhlang pháp lý bảo vệ. Đại biểu cho rằng trong điều kiện thiếu đất sản xuất, thiếuviệc làm từ 5-6 tháng/năm, cử tri cần một chính sách thực sự hiệu quả hơn nhữnggì đã có.
"Bộ có tính tới chính sách đột phá, đặc thù cho khu vực này không, việc phối hợpvới Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong giải quyết vấn đề này như thếnào?" - đại biểu chất vấn. Đây cũng là nội dung quan tâm của đại biểu NguyễnMinh Lâm (Long An).
Giải đáp về vấn đề này, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết vấn đề lao độngbất hợp pháp đã diễn ra từ nhiều năm nay và gần đây vẫn gia tăng, cho dù có tìmđược việc làm nhưng thu nhập của người lao động là rất thấp, quyền lợi khôngđược bảo đảm. Để bảo đảm đời sống và tín mạng của người lao động, trách nhiệmcủa cơ quan quản lý nhà nước là phải phối hợp giữa hai nước, chính quyền hai địaphương có quy định để quản lý số lao động này, làm sao họ vẫn đến được với nhaudo yêu cầu công việc nhưng cuộc sống của họ phải bảo đảm, không bị ảnh hưởng.
Tới đây, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và các Bộ liên quan họp, đề xuấthướng đi tốt nhất để quản lý các lao động này cho tốt hơn, Bộ trưởng Phạm ThịHải Chuyền khẳng định.
Sớm ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điềuPháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng
Nhận trách nhiệm của Bộ trong chậm ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định31/2013/NĐ-CP quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh ưuđãi người có công với cách mạng trước chất vấn của đại biểu Phương Thị Thanh(Bắc Kạn), Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền khẳng định ngay từ khi có Nghị định31/2013/NĐ-CP, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã chuẩn bị nội dung của Thôngtư hướng dẫn và đang xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương.
Bộ cũng đã tiến hành tập huấn, hướng dẫn đối với cán bộ địa phương thực hiệnPháp lệnh, giải quyết các tồn đọng. Tuy nhiên, do Pháp lệnh sửa đổi, bổ sungthêm đối tượng và nhiều chính sách mới, phải lấy ý kiến của nhiều bộ, ngành dẫnđến chậm trễ trong việc ban hành hướng dẫn. Bộ sẽ rút kinh nhiệm trong thời giantới.
Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Văn Rinh (Hải Dương) về tiến độ xét duyệtcông nhận cho người tham gia kháng chiến và con cháu của họ được hưởng chínhsách ưu đãi người có công theo mục tiêu đến năm 2015, 100% đối tượng được thụhưởng, Bộ trưởng cho biết sẽ cố gắng hoàn thành trách nhiệm này.
Theo Bộ trưởng, để làm tốt việc này, mới đây, Bộ đã làm việc với Hội nạn nhânchất độc da cam với mong muốn các tổ chức cùng tham gia với Bộ, tìm hướng tíchcực nhất để giải quyết số hồ sơ tồn đọng. Nhằm tạo điều kiện cho các đối tượngsớm được thụ hưởng chính sách, nhiều khâu thủ tục đã được đơn giản hóa và giảmbớt, người dân không phải mất nhiều thời gian và công sức đi lại. Nếu tích cựcchỉ đạo và có sự chung tay của cả hệ thống chính trị, đến năm 2015 cơ bản sẽgiải quyết xong chính sách đối với đối tượng tham gia kháng chiến và người thâncủa họ.
Trước băn khoăn của nhiều đại biểu về tình trạng thương bệnh binh giả, làm giảhồ sơ nạn nhân chất độc da cam để trục lợi, gây tổn thất cho ngân sách và bứcxúc trong xã hội, Bộ trưởng cho biết trên cơ sở thông tin, kiến nghị của cử tricả nước, Bộ đã tiến hành các đợt thanh tra việc thực hiện chính sách. Qua thanhtra đã phát hiện một bộ phận liên quan đến việc làm hồ sơ thương bệnh binh giảtại Quân khu I và những sai phạm về hồ sơ bệnh án để hưởng chính sách nạn nhânchất độc da cam, các hồ sơ này đã được chuyển sang cơ quan điều tra để làm rõ vàkhởi tố.
Theo báo cáo, đến nay các tỉnh đã thanh tra trên 1.400 cuộc và thu hàng nghìn tỷđồng, ngành lao động cũng đã thu lại gần 600 tỷ đồng sau thanh tra./.