Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ ba, sáng 28/5, Quốc hội làm việc tại hội trường, nghe Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật giá và thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo này.
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật giá Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển trình bày cho biết: tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Ủy ban đã rà soát, bổ sung nhiều quy định cụ thể về: hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá; hàng hóa, dịch vụ Nhà nước định giá; trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong định giá; nguyên tắc quản lý giá; các hành vi cấm trong lĩnh vực giá; tiêu chuẩn thẩm định viên về giá; doanh nghiệp thẩm định giá; thẩm định giá của Nhà nước.
Ủy ban cũng đã lược bỏ các “khoản quét” tại một số điều của Dự thảo luật để bảo đảm tính chặt chẽ trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, cũng còn không ít ý kiến về danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá. Nhiều ý kiến đề nghị bình ổn giá chỉ nên tập trung vào một số hàng hóa thiết yếu như một số mặt hàng thuốc bảo vệ thực vật, vắcxin phòng bệnh cho gia súc, gia cầ̀m, điện, sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Theo đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), danh mục hàng hóa thực hiện bình ổn giá chỉ nên tập trung vào những mặt hàng thiết yếu nhất như xăng dầu thành phẩm, khí đốt sinh hoạt, điện, vắc xin phòng bệnh gia súc gia cầm, gạo tẻ thường, thuốc phòng bệnh thiết yếu. Hai sản phẩm muối ăn và đường ăn chiếm tỷ trọng không lớn trong chi tiêu gia đình và tác động không nhiều khi cung cầu thay đổi nên không đưa vào danh mục bình ổn giá mà chỉ sử dụng các công cụ kiểm soát khác.
Các đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang), Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), Triệu Là Pham (Hà Giang), Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang), Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh)… đề nghị bổ sung vào danh mục hàng hóa thực hiện bình ổn giá một số mặt hàng thuốc bảo vệ thực vật, nước sinh hoạt, sách và đồ dùng học tập cho học sinh, phân bón…
Các đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) và Trần Văn Tấn (Tiền Giang) lý giải thuốc bảo vệ thực vật cũng là loại hàng hóa thiết yếu, giá thuốc bảo vệ thực vật đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp của nông dân. Tuy nhiên, chỉ thực hiện bình ổn giá với một số loại thuốc bảo vệ thực vật phục vụ cho phòng trị các bệnh trên cây trồng chứ không quy định chung chung để dễ quản lý.
Nhìn nhận sữa là một mặt hàng thiết yếu, có ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều người và là một trong những yếu tố tác động đến vấn đề dinh dưỡng và chất lượng dân số, đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang) đề nghị thực hiện bình ổn giá đối với tất cả các mặt hàng sữa. Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) đồng tình với việc bình ổn giá với sản phẩm sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Tuy nhiên, đại biểu Đinh Thị Mai Lan (Cao Bằng) lại cho rằng cần loại bỏ sữa ra khỏi danh mục hàng bình ổn giá với lập luận sữa không phải là mặt hàng thật sự thiết yếu, trừ sữa bột cho trẻ em dưới 6 tuổi bị bệnh lý. Đại biểu dẫn chứng: theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới cũng như của Chính phủ tại Nghị định 21/2006-NĐ-CP, sữa công thức chỉ là thực phẩm bổ sung cho sữa mẹ, sữa mẹ là thức ăn thiết yếu cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Đối với một số trẻ nhỏ, sữa công thức chỉ là thức ăn thay thế cho sữa mẹ trong trường hợp sữa mẹ không cung cấp đủ. Bên cạnh đó, hiện đã có thị trường cạnh tranh khá hoàn hảo với sự hiện diện của 72 doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh, người tiêu dùng có quyền lựa chọn các loại sữa đa dạng, phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả, khoảng cách giữa cung cầu trên thị trường hiện là không có.
Theo đại biểu Trần Du Lịch, cần cân nhắc việc mở hay không mở thêm các mặt hàng bình ổn giá. Mở rộng có khi lợi bất cập hại, không nên quá kỳ vọng vào việc bình ổn giá nếu kinh tế vĩ mô gặp bất ổn và Nhà nước không nên can thiệp quá rộng vào thị trường. Cấm bán phá giá, lợi dụng độc quyền để tăng giá, ép giá. Đây là ý kiến của đại biểu Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) cũng như nhiều đại biểu khác.
Bảo lưu quan điểm về những hành vi bị cấm trong lĩnh vực giá, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) đề nghị bổ sung quy định đối với các tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh lợi dụng độc quyền và thế độc quyền để định giá mua giá hàng hóa dịch vụ bất hợp lý để trục lợi với lý do việc các doanh nghiệp có vị thế độc quyền chi phối giá cả, nâng giá bất hợp lý, tạo khan hiếm giả tạo là một thuộc tính của cơ chế thị trường và đặc biệt là khi có sự can thiệp nhóm lợi ích.
Ở Việt Nam, những năm qua đã xảy ra với một số ngành, một số sản phẩm gây bất ổn về giá cả cũng như thiệt hại cho người tiêu dùng. Dự thảo Luật đã đưa các doanh nghiệp có vị trí độc quyền, vị trí thống lĩnh thị trường ra khỏi danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá. Để bảo đảm thống nhất theo Luật cạnh tranh, đại biểu đề nghị tiếp tục bổ sung các chế tài này vào các hành vi cấm trong lĩnh vực giá. Hòa thượng Thích Chơn Thiện (Thừa Thiên-Huế) cũng đề nghị bổ sung thêm hành vi cấm đầu cơ tăng giá và chống chuyển giá.
Tại buổi thảo luận, các đại biểu cũng cho ý kiến về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong định giá; nguyên tắc quản lý giá; lập quỹ bình ổn giá… Đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng luật quy định lập quỹ bình ổn giá trong trường hợp cần thiết nhưng không quy định cụ thể mà chỉ giao cho Chính phủ, nguồn mức trích lập quỹ cũng không rõ ràng. Điều này cần cân nhắc vì nếu trích lập từ giá bán hàng hóa thì đây là khoản phí đánh vào túi tiền người tiêu dùng. Nếu Quốc hội quyết định cho phép thành lập quỹ bình ổn giá là một trong những biện pháp để ổn định giá thị trường cần phải quy định rõ trong điều kiện nào được thành lập quỹ, không ghi chung là trong trường hợp cần thiết và giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định khi nào được thành lập quỹ./.
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật giá Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển trình bày cho biết: tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Ủy ban đã rà soát, bổ sung nhiều quy định cụ thể về: hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá; hàng hóa, dịch vụ Nhà nước định giá; trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong định giá; nguyên tắc quản lý giá; các hành vi cấm trong lĩnh vực giá; tiêu chuẩn thẩm định viên về giá; doanh nghiệp thẩm định giá; thẩm định giá của Nhà nước.
Ủy ban cũng đã lược bỏ các “khoản quét” tại một số điều của Dự thảo luật để bảo đảm tính chặt chẽ trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, cũng còn không ít ý kiến về danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá. Nhiều ý kiến đề nghị bình ổn giá chỉ nên tập trung vào một số hàng hóa thiết yếu như một số mặt hàng thuốc bảo vệ thực vật, vắcxin phòng bệnh cho gia súc, gia cầ̀m, điện, sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Theo đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), danh mục hàng hóa thực hiện bình ổn giá chỉ nên tập trung vào những mặt hàng thiết yếu nhất như xăng dầu thành phẩm, khí đốt sinh hoạt, điện, vắc xin phòng bệnh gia súc gia cầm, gạo tẻ thường, thuốc phòng bệnh thiết yếu. Hai sản phẩm muối ăn và đường ăn chiếm tỷ trọng không lớn trong chi tiêu gia đình và tác động không nhiều khi cung cầu thay đổi nên không đưa vào danh mục bình ổn giá mà chỉ sử dụng các công cụ kiểm soát khác.
Các đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang), Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), Triệu Là Pham (Hà Giang), Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang), Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh)… đề nghị bổ sung vào danh mục hàng hóa thực hiện bình ổn giá một số mặt hàng thuốc bảo vệ thực vật, nước sinh hoạt, sách và đồ dùng học tập cho học sinh, phân bón…
Các đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) và Trần Văn Tấn (Tiền Giang) lý giải thuốc bảo vệ thực vật cũng là loại hàng hóa thiết yếu, giá thuốc bảo vệ thực vật đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp của nông dân. Tuy nhiên, chỉ thực hiện bình ổn giá với một số loại thuốc bảo vệ thực vật phục vụ cho phòng trị các bệnh trên cây trồng chứ không quy định chung chung để dễ quản lý.
Nhìn nhận sữa là một mặt hàng thiết yếu, có ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều người và là một trong những yếu tố tác động đến vấn đề dinh dưỡng và chất lượng dân số, đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang) đề nghị thực hiện bình ổn giá đối với tất cả các mặt hàng sữa. Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) đồng tình với việc bình ổn giá với sản phẩm sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Tuy nhiên, đại biểu Đinh Thị Mai Lan (Cao Bằng) lại cho rằng cần loại bỏ sữa ra khỏi danh mục hàng bình ổn giá với lập luận sữa không phải là mặt hàng thật sự thiết yếu, trừ sữa bột cho trẻ em dưới 6 tuổi bị bệnh lý. Đại biểu dẫn chứng: theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới cũng như của Chính phủ tại Nghị định 21/2006-NĐ-CP, sữa công thức chỉ là thực phẩm bổ sung cho sữa mẹ, sữa mẹ là thức ăn thiết yếu cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Đối với một số trẻ nhỏ, sữa công thức chỉ là thức ăn thay thế cho sữa mẹ trong trường hợp sữa mẹ không cung cấp đủ. Bên cạnh đó, hiện đã có thị trường cạnh tranh khá hoàn hảo với sự hiện diện của 72 doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh, người tiêu dùng có quyền lựa chọn các loại sữa đa dạng, phù hợp với nhu cầu và khả năng chi trả, khoảng cách giữa cung cầu trên thị trường hiện là không có.
Theo đại biểu Trần Du Lịch, cần cân nhắc việc mở hay không mở thêm các mặt hàng bình ổn giá. Mở rộng có khi lợi bất cập hại, không nên quá kỳ vọng vào việc bình ổn giá nếu kinh tế vĩ mô gặp bất ổn và Nhà nước không nên can thiệp quá rộng vào thị trường. Cấm bán phá giá, lợi dụng độc quyền để tăng giá, ép giá. Đây là ý kiến của đại biểu Nguyễn Thanh Thủy (Hậu Giang) cũng như nhiều đại biểu khác.
Bảo lưu quan điểm về những hành vi bị cấm trong lĩnh vực giá, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) đề nghị bổ sung quy định đối với các tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh lợi dụng độc quyền và thế độc quyền để định giá mua giá hàng hóa dịch vụ bất hợp lý để trục lợi với lý do việc các doanh nghiệp có vị thế độc quyền chi phối giá cả, nâng giá bất hợp lý, tạo khan hiếm giả tạo là một thuộc tính của cơ chế thị trường và đặc biệt là khi có sự can thiệp nhóm lợi ích.
Ở Việt Nam, những năm qua đã xảy ra với một số ngành, một số sản phẩm gây bất ổn về giá cả cũng như thiệt hại cho người tiêu dùng. Dự thảo Luật đã đưa các doanh nghiệp có vị trí độc quyền, vị trí thống lĩnh thị trường ra khỏi danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá. Để bảo đảm thống nhất theo Luật cạnh tranh, đại biểu đề nghị tiếp tục bổ sung các chế tài này vào các hành vi cấm trong lĩnh vực giá. Hòa thượng Thích Chơn Thiện (Thừa Thiên-Huế) cũng đề nghị bổ sung thêm hành vi cấm đầu cơ tăng giá và chống chuyển giá.
Tại buổi thảo luận, các đại biểu cũng cho ý kiến về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong định giá; nguyên tắc quản lý giá; lập quỹ bình ổn giá… Đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) cho rằng luật quy định lập quỹ bình ổn giá trong trường hợp cần thiết nhưng không quy định cụ thể mà chỉ giao cho Chính phủ, nguồn mức trích lập quỹ cũng không rõ ràng. Điều này cần cân nhắc vì nếu trích lập từ giá bán hàng hóa thì đây là khoản phí đánh vào túi tiền người tiêu dùng. Nếu Quốc hội quyết định cho phép thành lập quỹ bình ổn giá là một trong những biện pháp để ổn định giá thị trường cần phải quy định rõ trong điều kiện nào được thành lập quỹ, không ghi chung là trong trường hợp cần thiết và giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định khi nào được thành lập quỹ./.
Chu Thanh Vân (TTXVN)
