Quang cảnh lễ khai mạc. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN) "Cùng nhau giữ gìn màu xanh của môi trường biển, màu xanh hòa bình, vì một khu vực Đông Nam Á hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển."
Đây là thông điệp của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tại Lễ khai mạc Đại hội Biển Đông Á lần thứ 5 năm 2015, với chủ đề "Mục tiêu toàn cầu, lợi ích địa phương - Thiết lập Chương trình nghị sự cho phát triển bền vững các Biển Đông Á sau năm 2015" do Việt Nam đăng cai tổ chức tại thành phố Đà Nẵng chiều 16/11.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải khẳng định Đại hội Biển Đông Á lần thứ 5 là sự kiện quan trọng của khu vực Đông Á với Chủ đề “Mục tiêu toàn cầu, lợi ích địa phương-Thiết lập chương trình nghị sự cho phát triển bền vững các Biển Đông Á sau năm 2015,” là diễn đàn của các nhà khoa học, các nhà quản lý biển, vùng kinh tế bờ biển, và hải đảo trao đổi thông tin, cập nhật kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm, sáng kiến, thành tựu, về quản lý phát triển bền vững tài nguyên, bảo vệ môi trường đại dương, đặc biệt là các biển Đông Á.
Đây cũng là dịp để các tổ chức và các bên liên quan trong khu vực xác định mục tiêu trọng điểm, khẳng định cam kết và thiết lập chương trình nghị sự phát triển bền vững vùng biển Đông Á, thông qua Chiến lược cập nhật phát triển bền vững Đông Á, xác định các mục tiêu chiến lược sau năm 2015 của PEMSEA và thông qua phương án tái cơ cấu PEMSEA thành tổ chức quốc tế độc lập, tự chủ về tài chính.
Hiện nay Biển Đông Á chiếm khoảng 50% khối lượng hàng hóa đường biển thế giới lưu thông trên tuyến hàng hải nối với châu Âu, trong điều kiện tài nguyên thiên nhiên trên đất liền đang dần cạn kiệt, không gian kinh tế truyền thống trở nên chật chội, nhiều quốc gia đang hướng ra biển để tìm kiếm, khai thác các tài nguyên,bảo đảm các nhu cầu về nguyên, nhiên liệu, năng lượng, thực phẩm…
Biển và hải đảo có ý nghĩa quan trọng về an ninh, quốc phòng. Biển và hải đảo có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội và giao thương của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Trong những năm qua chúng ta đã khai thác sử dụng quá mức, thậm chí hủy diệt các nguồn tài nguyên, nhất là tài nguyên sinh vật và các hệ sinh thái, đã xả thải gây ô nhiễm môi trường biển.
Những tác động xấu do hoạt động của con người, nhất là việc xây dựng, cải tạo đảo, đá trên quy mô lớn trái quy luật, trái luật pháp quốc tế đã đe dọa nghiêm trọng tới nguồn tài nguyên, môi trường của đại dương thế giới và của Biển Đông Á; ảnh hưởng tới an ninh hàng hải và chủ quyền của mỗi quốc gia, tới cuộc sống của chúng ta.
Do vậy, phòng chống ô nhiễm, bảo vệ tài nguyên, môi trường và các hệ sinh thái biển để phục vụ phát triên bền vững không chỉ cần nỗ lực của mỗi quốc gia mà còn cần sự chung tay của nhiều quốc gia, đặc biệt là của các quốc gia ven biển.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam là một quốc gia biển có đường bờ biển dài trên 3.000 km, vùng đặc quyền kinh tế giàu tài nguyên, rộng hơn 1 triệu km2, có lịch sử khai thác, sử dụng và quản lý biển từ lâu đời. Biển luôn chiếm vị trí rất quan trọng trong tâm thức và văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2020 trở thành Quốc gia mạnh từ biển, giàu lên từ biển; kinh tế biển đóng góp khoảng 55% GDP và 60% kim ngạch xuất khẩu. Tăng trưởng nhanh của kinh tế vùng ven biển, nhất là các lĩnh vực hàng hải, thủy sản, dầu khí và du lịch biển đã đóng góp rất lớn vào việc tạo công ăn việc làm, xóa đói giảm nghèo, tăng cường phúc lợi, cải thiện điều kiện sống, tạo thêm cơ hội và từng bước đảm bảo công bằng xã hội cho cư dân ven biển và nhân dân Việt Nam.
Việt Nam đã tham gia và thực hiện các cam kết quốc tế về xây dựng, nền kinh tế xanh và phát triển bền vững; tăng cường hợp tác kinh tế biển với các quốc gia, trong đó có các quốc gia biển Đông Á. Đồng thời đã đạt nhiều tiến bộ trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường biển, ngăn chặn xu thế suy thoái của rừng ngập mặn, khôi phục đa dạng sinh học và nguồn lợi thủy sản, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản tài nguyên môi trường biển, phát triển khoa học công nghệ biển, bước đầu giảm được xu thế suy thoái rạn san hô và nhiều hệ sinh thái quan trọng khác.
Với mong muốn chia sẻ những bài học kinh nghiệm, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý biển và hải đảo, Việt Nam đề nghị các nước cùng chung tay nỗ lực xây dựng một môi trường hòa bình, ổn định, tuân thủ luật pháp quốc tế và duy trì an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở các vùng biển Đông Á. Tăng cường hợp tác toàn diện, sâu rộng về biển, về bảo vệ môi trường và các hệ sinh thái, đa dạng sinh học, nguồn lợi thủy sản của biển Đông Á trên bình diện song phương, đa phương, thông qua các tổ chức quốc tế, đặc biệt là PEMSEA, vì mục tiêu phát triển bền vững kinh tế biển, vùng ven biển và hải đảo. Thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế bền vững các biển Đông Á và cam kết quốc tế liên quan tới phát triển bền vững biển, vùng ven biển và hải đảo, thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia, giải quyết các vấn đề có tính khu vực. Xây dựng nền kinh tế xanh theo tiêu chí đại dương xanh, hành tinh xanh, trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng từ biển, phát triển bền vững biển của chúng ta.
Phát biểu tại Lễ khai mạc, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang cho biết trong những năm qua, Việt Nam đã rất nỗ lực thực hiện Chương trình nghị sự 21 về phát triển bền vững; trong đó có chú trọng phát triển bền vững vùng biển Việt Nam.
Với sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là của PEMSEA và những nỗ lực nội tại, trên cơ sở những kinh nghiệm đạt được từ điểm trình diễn quốc gia về quản lý tổng hợp vùng bờ biển cũng như từ các dự án, chương trình khác, Việt Nam đã triển khai áp dụng quản lý tổng hợp vùng bờ biển trên diện rộng tại nhiều tỉnh ven bờ biển và thu được nhiều kết quả đáng khích lệ.
Kinh nghiệm áp dụng quản lý tổng hợp vùng bờ biển của Việt Nam cho thấy không thể duy trì công tác quản lý tổng hợp vùng bờ biển một cách bền vững nếu không có sự quản lý tổng hợp và thống nhất.
Do vậy, về mặt tổ chức, Việt Nam đã xây dựng và từng bước hoàn thiện hệ thống cơ quan quản lý nhà nước tổng hợp và thống nhất về biển và hải đảo từ trung ương tới địa phương.
Đồng thời, Việt Nam cũng đã xây dựng và đang triển khai thực hiện Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, Chiến lược khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên và bảo vệ môi trường biển đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Chiến lược quản lý tổng hợp đới bờ Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và các văn bản dưới luật khác.
Việt Nam cũng đang nỗ lực xây dựng các công cụ thiết yếu phục vụ quản lý tổng hợp vùng bờ biển như các quy hoạch, kế hoạch, hệ thống thông tin, dữ liệu.
Việc triển khai quản lý tổng hợp tài nguyên, môi trường biển trên toàn vùng biển, vùng bờ biển và hải đảo sẽ giúp chúng tôi sử dụng hợp lý tài nguyên, ngăn chặn xu thế ô nhiễm môi trường, suy thoái các hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Qua Đại hội lần này, Việt Nam mong muốn chia sẻ kinh nghiệm, kết quả đạt được tới các nước, đồng thời mong muốn nhận được những đóng góp và kinh nghiệm từ bạn bè quốc tế./.
