Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì hội thảo góp ý Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. (Nguồn: Tiền Phong) Sáng 8/3, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Tạo điều kiện thuận lợi, công bằng cho các doanh nghiệp
Dự và phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được tổ chức lấy ý kiến nhân dân là sản phẩm tập hợp trí tuệ của hệ thống chính trị, trong đó có sự tham gia rất tích cực của người dân và cộng đồng doanh nghiệp.
Mong muốn các ý kiến đóng góp trực tiếp vào từng điều, khoản, mục dự thảo luật, Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần làm rõ những điều kiện thuận lợi của dự thảo luật để tất cả doanh nghiệp có thể tiếp cận đất đai công bằng, sử dụng, khai thác hiệu quả, nhất là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, Phó Thủ tướng nêu một số chính sách cần lấy ý kiến cụ thể như: Phương thức tạo và phát triển quỹ đất; các hình thức tiếp cận đất (đấu thầu, đấu giá, chỉ định, tự thỏa thuận...) bảo đảm cải cách thủ tục hành chính, minh bạch, tránh rủi ro cho doanh nghiệp.
Về vấn đề kinh tế đất đai, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đến phương pháp tính toán, định giá bởi nếu định giá đất đai không chính xác sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy phức tạp do nguyên nhân chủ quan, duy ý chí.
Hiện nay, có 5 phương pháp định giá đất đai nhưng rất khó chính xác nếu không tạo được cơ sở dữ liệu rõ ràng, thống kê đầy đủ giá trị, hoạt động kinh doanh, từ đó xây dựng bảng giá đất sát nhất với giá trị thị trường trong điều kiện bình thường, ổn định, có sự điều tiết của nhà nước và được cập nhật khi có biến động.
Bảng giá đất sẽ là căn cứ thực hiện các hoạt động thu hồi, đền bù, sử dụng đất đai công bằng, minh bạch; đồng thời, điều hòa giá trị gia tăng từ đất đai, bảo đảm công bằng giữa người dân, nhà nước, doanh nghiệp, giữa các khu vực, vùng miền, địa phương, thậm chí giữa các dự án có tính chất khác nhau.
Đề cập đến các hình thức thu hồi đất đai hiện nay, Phó Thủ tướng cho biết, dự thảo luật dự kiến mở rộng thêm một số khái niệm như nhà nước thu hồi đất để tạo quỹ đất, phát triển cơ sở hạ tầng chỉnh trang đô thị, bảo vệ môi trường, đảm bảo điều kiện an toàn...
Về nghịch lý "2 chính sách và 2 giá," Phó Thủ tướng nêu nếu doanh nghiệp tự thỏa thuận, với những dự án quy mô nhỏ, giá đền bù rất cao do lợi nhuận thu về lớn. Trong khi đó, những dự án quy mô lớn do nhà nước thực hiện thu hồi có giá đền bù thấp hơn do phải đảm bảo sự công bằng, các mục tiêu, kể cả về lợi ích kinh tế, vấn đề xã hội và lâu dài.
[Để đất đai thực sự là động lực cho sự phát triển của đất nước]
"Trên thực tế, chưa có doanh nghiệp tự thỏa thuận được giá đền bù thu hồi đất đối với dự án quy mô lớn, làm ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sử dụng đất đai. Đồng thời, trong tất cả các dự án, nhà nước đều thực hiện thu hồi, quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng. Tuy nhiên, việc tính toán, điều hòa giá trị đất đai gia tăng còn rất khó khăn. Đây là vấn đề các doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế cần nhìn nhận, đóng góp ý kiết sát thực tiễn," Phó Thủ tướng nói.
Với tư cách là cơ quan quản lý, chịu trách nhiệm trước người dân, nhà nước phải định giá, quyết định việc chuyển dịch đất đai, định hướng để trong quá trình chuyển dịch, những doanh nghiệp phát triển dự án và người dân bị thu hồi đất đều có lợi. Vì vậy, Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải lượng hóa, có tiêu chí cụ thể về cơ sở hạ tầng, chỗ ở, sinh kế, an sinh xã hội, thiết chế văn hóa... để người dân tái định cư có điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ.
Ảnh minh họa. (Nguồn: Quang Nhựt/TTXVN) Đề cập đến điểm mới trong dự thảo luật là quyền của người thuê đất trả tiền hàng năm, Phó Thủ tướng cho biết, quy định này nhằm khai thác, sử dụng đất một cách hiệu quả; kiểm soát, điều tiết thị trường đất đai ổn định, không lạm dụng tài nguyên đất đai cho nguồn thu.
Hiện có thể thuê đất 50-60 năm nhưng trả tiền hàng năm nhằm khắc phục tư duy nhiệm kỳ trong quản lý, sử dụng đất đai; đồng thời tạo cơ sở pháp lý để thương mại hóa đất cho thuê hàng năm - hiện chiếm khoảng 40% nguồn lực đất đai.
Việc tính toán, nghiên cứu rất kỹ để khuyến khích phương thức trả tiền thuê đất hàng năm, tạo sự yên tâm cho doanh nghiệp đầu tư dự án lớn; loại hình dự án thực hiện trả tiền thuê đất một lần hay hàng năm.
Giải quyết hài hòa mối quan hệ
Tại hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) là nhiệm vụ lập pháp quan trọng trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Đây là dự án luật có phạm vi tác động rất rộng, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, mọi tầng lớp nhân dân, các doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị, các tổ chức, cá nhân.
Yêu cầu đặt ra là sửa đổi toàn diện luật để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, khắc phục được những bất cập của luật sau 10 năm thực hiện; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cản trở sự phát triển của đất nước.
Cảm ơn các ý kiến thẳng thắn, trách nhiệm tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần tiếp tục rà soát để bám sát và thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương của Đảng về quản lý, sử dụng đất, nhất là các nhiệm vụ, giải pháp đã đặt ra trong Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao."
Nguyên tắc xuyên suốt để hoàn thiện các quy định của Luật Đất đai là không gây ách tắc trong thực hiện và không tạo lỗ hổng gây ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực khi triển khai luật; khắc phục hạn chế, bất cập trước đây đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2013.
Nhấn mạnh Luật Đất đai liên quan đến rất nhiều ngành, lĩnh vực, có mối quan hệ mật thiết với các luật khác, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quá trình xây dựng và hoàn thiện luật cần bảo đảm sự phù hợp, tương thích giữa Luật Đất đai và các luật có liên quan, thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 18-NQ/TW. Sửa đổi luật cần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa người sử dụng đất, nhà nước và nhà đầu tư, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người sử dụng đất; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với hoàn thiện các quy định về kiểm tra, giám sát, bảo đảm tính nghiêm minh, hiệu lực, hiệu quả của pháp luật về đất đai. VCCI tiếp tục phát huy vai trò trong việc tham gia vào dự án luật, tổ chức lấy ý kiến nhân dân, tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm chuyên sâu về dự án luật; đồng thời trao đổi thông tin, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong quản lý, sử dụng đất, nhất là đối với những nội dung quan trọng, phức tạp...
Trước đó, bảng giá đất và giá đất cụ thể là một trong những vấn đề nhận được quan tâm của các chuyên gia, doanh nghiệp trong Hội thảo. Một số chuyên gia cho rằng, dự thảo luật đã bỏ khung giá đất, tuy nhiên vẫn còn hệ thống hai giá đất là giá trong bảng giá đất và giá đất cụ thể. Việc xây dựng, áp dụng hai loại giá này vẫn còn nhiều điểm chưa rõ về nội dung chính sách lẫn kỹ thuật lập pháp; cần làm rõ thẩm quyền, quy trình, phương pháp xây dựng, việc áp dụng, công tác tổ chức thực hiện khi xây dựng bảng giá đất và giá đất cụ thể.
Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, cần làm rõ hơn về chu kỳ xem xét, đánh giá giá đất phổ biến trên thị trường trong thời gian bao lâu cũng như các quy mô xem xét phải tương đồng, các điều kiện xã hội tương đương nếu không luật hóa sẽ khó áp dụng.
Trong khi đó, việc áp dụng trên thực tế quy định này nay ở thời điểm luật được thông qua sẽ rất khó bởi để xây dựng được giá đất, cần có hệ thống dữ liệu chung, toàn bộ các giao dịch mua bán, chuyển nhượng trên thị trường phải được đăng tải và công bố trên hệ thống dữ liệu này mới có thể xác định được giá chuyển nhượng trên thị trường...
Tham gia đóng góp ý kiến tại hội thảo, các chuyên gia, doanh nghiệp đã tập trung thảo luận, cho ý kiến về vấn đề quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất; quy định thu hồi, trưng dụng đất; bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất; các trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất; nguyên tắc xác định giá đất, bảng giá đất, giá đất cụ thể; việc sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất.../.
