Sản xuất hàng may mặc xuất khẩu tại Công ty TNHH Hansea Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh minh họa. (Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN) Tại Hội thảo “Tác động của Luật đầu tư “sửa đổi” và chính sách thuế tới việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức ngày 20/11 tại Hà Nội, nhiều ý kiến cho rằng, việc làm rõ những thay đổi căn bản trong Luật Đầu tư (sửa đổi), những đổi mới trong chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là những ưu đãi về thuế, sự thống nhất giữa chính sách thuế và chính sách đầu tư, sẽ giúp Việt Nam thuận lợi hơn trong việc thúc đẩy thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI.
Quy định rõ hơn các chính sách và ưu đãi
Trình bày về những điểm đổi mới trong Luật đầu tư (sửa đổi), theo ông Quách Ngọc Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sự đột phá lần này chính là việc đưa ra thông tin về các ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; có thể áp dụng chung cho tất cả các nhà đầu tư theo nguyên tắc liệt kê tại Danh mục những ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, đầu tư kinh doanh có điều kiện ban hành kèm theo Luật.
Nhà đầu tư không bị hạn chế đầu tư kinh doanh nếu ngành, nghề không quy định tại Danh mục. Theo Dự thảo, các điều kiện kinh doanh đối với các ngành, nghề quy định tại Danh mục cũng được quy định chi tiết tại các luật, pháp lệnh, nghị định và điều ước quốc tế là thành viên.
Cũng theo dự thảo Luật trình Quốc hội trong kỳ họp vừa qua thì có 6 ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; 272 ngành, nghề có điều kiện trên cơ sở kết quả rà soát từ 51 ngành, nghề, hàng hóa cấm đầu tư kinh doanh, 386 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành. Danh mục các ngành, nghề này đang được tiếp tục rà soát.
Ông Tuấn cũng cho biết thêm một trong những nội dung quan trọng khác của Dự thảo là quy định rõ các hình thức áp dụng ưu đãi, nguyên tắc, thủ tục và điều kiện áp dụng ưu đãi; và bãi bỏ thủ tục cấp Giấy Chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài, áp dụng quy trình cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với thời hạn tối đa 15 ngày thay vì 45 ngày như hiện nay....
Về các chính sách và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn - Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, những quy định mới đối với thuế thu nhập doanh nghiệp như doanh nghiệp không phải đăng ký với cơ quan thuế về định mức tiêu hao vật tư, nguyên liệu; Khoản "hoàn nhập dự phòng" không tính vào thu nhập khác (hạch toán giảm chi chí khi xác định thu nhập chịu thuế); Được tính vào chi phí được trừ đối với chi phí mua và sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng sáng chế, giấy phép chuyển giao công nghệ, nhãn hiệu thương mại, lợi thế kinh doanh, quyền sử dụng thương hiệu....
Bên cạnh đó, nhiều quy định về ưu đãi thuế suất từ 10% đến 20% với những dự án đầu tư mới; miễn giảm thuế dự án đầu tư mở rộng; thuế thu nhập cá nhân, thuế xuất nhập khẩu... cũng đươc nêu ra tại hội thảo.
Đánh giá về tác động của những đổi mới lần này, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch VCCI cho biết, Luật Đầu tư (sửa đổi) lần này đã làm rõ những lĩnh vực, những khu vực Nhà nước ưu tiên, khuyến khích để phát triển đầu tư; đồng thời điều chỉnh những bất cập liên quan đến ngành nghề kinh doanh có điều kiện; nhằm hướng tới việc xây dựng một môi trường đầu tư công khai, minh bạch.
Nếu được Quốc hội thông qua, Luật sẽ góp phần tạo thêm nhiều điều kiện tốt cho nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, thu hút thêm các nhà đầu tư lớn. Thêm vào đó, Chính phủ thể hiện sự quan tâm đến khối doanh nghiệp FDI bằng những chính sách ưu đãi mới về thuế.
Tạo “làn sóng” đầu tư mới
Theo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch & Đầu tư), đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm khoảng 22-25% tổng vốn đầu tư toàn xã hội và ngày càng có xu hướng tăng.
Năm 2013, vốn FDI thực hiện ở Việt Nam là 11,5 tỷ USD, và mục tiêu thực hiện năm 2014 là 12,5 tỷ USD. Trong đó, 10 đối tác FDI hàng đầu Việt Nam hiện tại bao gồm Nhật, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Anh, Hồng Kông, Mỹ, Malaysia, Trung Quốc và Thái Lan.
Ông Đặng Xuân Quang, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho rằng, đây không phải là lần đầu tiên Việt nam sửa đổi Luật Đầu tư. Trải qua các lần sửa đổi, bổ sung dường như các nhà đầu tư đã có niềm tin hơn với môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Bằng chứng là xu hướng gia tăng các dự án quy mô lớn của các tập đoàn lớn trên thế giới đến Việt Nam như Samsung, LG…
Tuy nhiên, định hướng để thu hút đầu tư nước ngoài, theo ông Quang, Việt Nam cần thu hút có chọn lọc dự án có chất lượng, giá trị gia tăng cao, công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường, trong các lĩnh vực: công nghệ thông tin, phục vụ nông nghiệp, đào tạo nhân lực chất lượng cao; tập trung thu hút FDI cho các ngành công nghiệp, xây dựng kết cấu hạ tầng-đô thị lớn, các lĩnh vực điện, nước.
Ở các lĩnh vực này, hiện nay đầu tư nhà nước chỉ đáp ứng khoảng 50% nguồn vốn. Do đó, dư địa và cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài còn rất lớn. Đồng thời thu hút các dự án công nghiệp phụ trợ để thúc đẩy công nghiệp hóa-hiện đại hóa; chuyển mạnh sang thu hút các dự án công nghệ cao, công nghệ nguồn và ưu tiên các dự án chuyển giao công nghệ, điện tử, phụ tùng ô tô...
Theo giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, hiện nay có nhiều tập đoàn lớn đang tiến hành đầu tư vào Việt Nam như Samsung đầu tư tại Việt Nam từ năm 2007; Microsoft dự kiến sẽ chuyển một nhà máy ở Hungary sang Việt Nam để sản xuất smartphone; Intel quyết định chuyển một nhà máy sang Việt Nam để sản xuất khoảng 80% chip cung cấp cho toàn bộ thế giới… Việt Nam đang đón một làn sóng đầu tư mới, với chất lượng và công nghệ cao.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Mại, làm sao để các Luật và chính sách ưu đãi phát huy hiệu quả thu hút đầu tư, tăng cơ hội cho Việt Nam "đón sóng" đầu tư FDI, để có nhiều doanh nghiệp mạnh trong những năm tới mới là điều quan trọng.
Việc xây dựng thể chế thu hút FDI là cần thiết trong bối cảnh hội nhập hiện nay nhưng việc thực thi thể chế còn quan trọng hơn. Hiện khoảng 15.000 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài đang phải đối mặt với đội ngũ công chức không được như mong muốn. Chính phủ sau khi có thể chế tốt thì có thể quan tâm đến bộ máy công chức để giảm phiền hà, nhũng nhiễu cho doanh nghiệp.
Trao đổi với phóng viên bên lề Hội thảo, Đại sứ Tây Ban Nha tại Việt Nam Alfonso Tena, cho rằng đầu tư nước ngoài rõ ràng là một nguồn rất quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Việt Nam.
Tuy nhiên, theo Đại sứ Alfonso Tena, để tận dụng tốt những lợi thế này, Việt Nam cần đơn giản hóa và đẩy nhanh các thủ tục về đầu tư, hải quan…Mặt khác, cần phải có những luật, giải pháp giúp đảm bảo được các quy trình làm thủ tục nhanh gọn và đồng bộ từ cấp trung ương đến địa phương; có sự phối hợp giữa các bộ, ngành như Bộ Kế hoạch & Đầu tư và Bộ Tài chính... để đơn giản hóa tối đa các thủ tục cho doanh nghiệp./.
