Theo Báo chí Canada ngày 22/9, tuyên bố mới đây của Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) về đợt nới lỏng định lượng thứ ba (QE3) đang tạo ra những phản ứng trái ngược tại Mỹ Latinh.
Một mặt, khả năng QE3 có thể giúp kinh tế Mỹ thoát khỏi khó khăn có tác động tích cực tới khu vực bởi vì Mỹ hiện vẫn là nguồn đầu tư và thị trường xuất khẩu lớn nhất của Mỹ Latinh. Nhưng mặt khác, việc đồng nội tệ lên giá và sức cạnh tranh xuất khẩu sụt giảm, thường đi kèm với những lần nới lỏng định lượng trước, vẫn còn nguyên trong tâm trí của các nhà hoạch định chính sách khu vực.
Mặc dù nguy cơ tràn ngập các luồng vốn đổ vào Mỹ Latinh dẫn đến các đồng nội tệ mạnh hơn là có thực, nhưng người ta có lý do để tin rằng lần này, ảnh hưởng tiêu cực sẽ thấp hơn.
Mục tiêu của nới lỏng định lượng là cung cấp khả năng thanh khoản cho hệ thống ngân hàng thông qua việc mua các tài sản ngân hàng bằng tiền mới được in.
Tại Mỹ, khi các biện pháp tài chính đã hết và lãi suất không thể hạ thêm nữa, việc nới lỏng định lượng có lẽ là công cụ chính sách tiền tệ duy nhất khả thi, bất chấp kết quả không như mong đợi của hai đợt nới lỏng định lượng trước.
[Gói kích thích QE3 - lực đẩy mới cho nền kinh tế Mỹ]
Đối với Mỹ Latinh, các đợt nới lỏng định lượng của Mỹ vừa tốt vừa xấu. Việc tăng các luồng vốn sau các quyết định in thêm tiền của Fed đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phục hồi của Mỹ Latinh sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 và bù đắp cho tỷ lệ tiết kiệm trong nước thấp.
Tuy nhiên, động thái này của Mỹ cũng khiến các đồng nội tệ tăng giá và làm tăng quan ngại về sức cạnh tranh xuất khẩu của các ngành chế tạo trong nước.
Hồi tháng 9/2010, Bộ trưởng Tài chính Brazil Guido Mantega đã cáo buộc các nền kinh tế phát triển bắt đầu một "cuộc chiến tiền tệ".
Mặc dù QE2 được đưa ra sau các luồng vốn đổ vào Mỹ Latinh vài tháng, nhưng chiến lược của Fed đã làm trầm trọng thêm tình hình, khiến nhiều đồng nội tệ tăng lên mức cao kỷ lục sau khủng hoảng.
Quan ngại này lại xuất hiện khi Fed tiến hành QE3.
QE2 đã từng tạo ra mối đau đầu cho các ngân hàng trung ương tại Mỹ Latinh. Một số ngân hàng đã bắt đầu thắt chặt tiền tệ nhằm ngăn kinh tế phát triển quá nóng và kiểm soát lạm phát.
Tuy nhiên, các cơ quan tiền tệ đã vấp phải tình thế "tiến thoái lưỡng nan", đó là việc hạ lãi suất để giảm biên độ rủi ro tín dụng và hạn chế luồng vốn đổ vào sẽ làm tăng lạm phát, trong khi việc thực thi kiểm soát vốn lại bóp méo thị trường.
Hầu hết các nước Mỹ Latinh đã sử dụng các biện pháp truyền thống như trực tiếp mua đồng USD để giảm nhu cầu đối với đồng nội tệ của họ. Ví dụ trong năm 2011, Chile đã mua trữ tới 12 tỷ USD với hy vọng có thể giúp giảm giá đồng peso.
Mặc dù các nhà hoạch định chính sách Mỹ Latinh đang quan ngại rằng QE3 có thể làm tăng sức ép tăng giá đối với các đồng nội tệ, người ta có lý do để tin rằng ảnh hưởng tiêu cực của QE3 sẽ hạn chế hơn so với những lần trước.
Thứ nhất là động thái mới nhất của Fed được đưa ra khi tỷ lệ tăng trưởng của các nền kinh tế Mỹ Latinh hầu hết đều chậm lại và họ đang trong tiến trình nới lỏng chính sách tiền tệ. Điều đó khiến biên độ rủi ro tín dụng tại khu vực này giảm xuống gần bằng tại các nước phát triển.
Ví dụ như tỷ lệ lãi suất tại Brazil mới đây được cắt giảm xuống còn 7,5%, thấp hơn cả giai đoạn xảy ra khủng hoảng tài chính và có khả năng tiếp tục được cắt giảm.
Ngay cả những nước có lãi suất cao hơn cũng sẽ phải đối mặt với ít vấn đề liên quan đến phát triển quá nóng và lạm phát hơn.
Đối với các quốc gia xuất khẩu hàng hóa như Chile, Columbia, Peru, đồng USD yếu hơn sẽ có tác động tích cực đối với giá hàng hóa, đang phần nào bị ảnh hưởng do sự suy giảm kinh tế tại Trung Quốc.
Mexico, với việc giá tiêu dùng tăng mạnh trong những tháng gần đây, việc đồng nội tệ của họ tăng giá có thể khiến giá nhập khẩu thấp hơn và giảm lạm phát.
Nói chung, cán cân giữa rủi ro và mối lợi của QE3 là tương đối cân bằng. Mức độ tăng giá các đồng nội tệ đang được kiềm chế nhờ sự khác biệt lãi suất thấp hơn và dự đoán phản ứng chính sách từ một số chính phủ.
Nhưng việc kỳ vọng một mình QE3 có thể giúp kinh tế Mỹ thoát khó khăn có lẽ là quá lạc quan. QE3 có thể thúc đẩy nhẹ nhu cầu và tăng trưởng của Mỹ, và vì thế cũng sẽ hỗ trợ Mỹ Latinh chút ít./.
Một mặt, khả năng QE3 có thể giúp kinh tế Mỹ thoát khỏi khó khăn có tác động tích cực tới khu vực bởi vì Mỹ hiện vẫn là nguồn đầu tư và thị trường xuất khẩu lớn nhất của Mỹ Latinh. Nhưng mặt khác, việc đồng nội tệ lên giá và sức cạnh tranh xuất khẩu sụt giảm, thường đi kèm với những lần nới lỏng định lượng trước, vẫn còn nguyên trong tâm trí của các nhà hoạch định chính sách khu vực.
Mặc dù nguy cơ tràn ngập các luồng vốn đổ vào Mỹ Latinh dẫn đến các đồng nội tệ mạnh hơn là có thực, nhưng người ta có lý do để tin rằng lần này, ảnh hưởng tiêu cực sẽ thấp hơn.
Mục tiêu của nới lỏng định lượng là cung cấp khả năng thanh khoản cho hệ thống ngân hàng thông qua việc mua các tài sản ngân hàng bằng tiền mới được in.
Tại Mỹ, khi các biện pháp tài chính đã hết và lãi suất không thể hạ thêm nữa, việc nới lỏng định lượng có lẽ là công cụ chính sách tiền tệ duy nhất khả thi, bất chấp kết quả không như mong đợi của hai đợt nới lỏng định lượng trước.
[Gói kích thích QE3 - lực đẩy mới cho nền kinh tế Mỹ]
Đối với Mỹ Latinh, các đợt nới lỏng định lượng của Mỹ vừa tốt vừa xấu. Việc tăng các luồng vốn sau các quyết định in thêm tiền của Fed đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phục hồi của Mỹ Latinh sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008 và bù đắp cho tỷ lệ tiết kiệm trong nước thấp.
Tuy nhiên, động thái này của Mỹ cũng khiến các đồng nội tệ tăng giá và làm tăng quan ngại về sức cạnh tranh xuất khẩu của các ngành chế tạo trong nước.
Hồi tháng 9/2010, Bộ trưởng Tài chính Brazil Guido Mantega đã cáo buộc các nền kinh tế phát triển bắt đầu một "cuộc chiến tiền tệ".
Mặc dù QE2 được đưa ra sau các luồng vốn đổ vào Mỹ Latinh vài tháng, nhưng chiến lược của Fed đã làm trầm trọng thêm tình hình, khiến nhiều đồng nội tệ tăng lên mức cao kỷ lục sau khủng hoảng.
Quan ngại này lại xuất hiện khi Fed tiến hành QE3.
QE2 đã từng tạo ra mối đau đầu cho các ngân hàng trung ương tại Mỹ Latinh. Một số ngân hàng đã bắt đầu thắt chặt tiền tệ nhằm ngăn kinh tế phát triển quá nóng và kiểm soát lạm phát.
Tuy nhiên, các cơ quan tiền tệ đã vấp phải tình thế "tiến thoái lưỡng nan", đó là việc hạ lãi suất để giảm biên độ rủi ro tín dụng và hạn chế luồng vốn đổ vào sẽ làm tăng lạm phát, trong khi việc thực thi kiểm soát vốn lại bóp méo thị trường.
Hầu hết các nước Mỹ Latinh đã sử dụng các biện pháp truyền thống như trực tiếp mua đồng USD để giảm nhu cầu đối với đồng nội tệ của họ. Ví dụ trong năm 2011, Chile đã mua trữ tới 12 tỷ USD với hy vọng có thể giúp giảm giá đồng peso.
Mặc dù các nhà hoạch định chính sách Mỹ Latinh đang quan ngại rằng QE3 có thể làm tăng sức ép tăng giá đối với các đồng nội tệ, người ta có lý do để tin rằng ảnh hưởng tiêu cực của QE3 sẽ hạn chế hơn so với những lần trước.
Thứ nhất là động thái mới nhất của Fed được đưa ra khi tỷ lệ tăng trưởng của các nền kinh tế Mỹ Latinh hầu hết đều chậm lại và họ đang trong tiến trình nới lỏng chính sách tiền tệ. Điều đó khiến biên độ rủi ro tín dụng tại khu vực này giảm xuống gần bằng tại các nước phát triển.
Ví dụ như tỷ lệ lãi suất tại Brazil mới đây được cắt giảm xuống còn 7,5%, thấp hơn cả giai đoạn xảy ra khủng hoảng tài chính và có khả năng tiếp tục được cắt giảm.
Ngay cả những nước có lãi suất cao hơn cũng sẽ phải đối mặt với ít vấn đề liên quan đến phát triển quá nóng và lạm phát hơn.
Đối với các quốc gia xuất khẩu hàng hóa như Chile, Columbia, Peru, đồng USD yếu hơn sẽ có tác động tích cực đối với giá hàng hóa, đang phần nào bị ảnh hưởng do sự suy giảm kinh tế tại Trung Quốc.
Mexico, với việc giá tiêu dùng tăng mạnh trong những tháng gần đây, việc đồng nội tệ của họ tăng giá có thể khiến giá nhập khẩu thấp hơn và giảm lạm phát.
Nói chung, cán cân giữa rủi ro và mối lợi của QE3 là tương đối cân bằng. Mức độ tăng giá các đồng nội tệ đang được kiềm chế nhờ sự khác biệt lãi suất thấp hơn và dự đoán phản ứng chính sách từ một số chính phủ.
Nhưng việc kỳ vọng một mình QE3 có thể giúp kinh tế Mỹ thoát khó khăn có lẽ là quá lạc quan. QE3 có thể thúc đẩy nhẹ nhu cầu và tăng trưởng của Mỹ, và vì thế cũng sẽ hỗ trợ Mỹ Latinh chút ít./.
Thanh Hoa (TTXVN)
