Với vị trí là một trung tâm kinh tế lớn, trong năm qua tổng thu ngân sách trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã đạt hơn 128.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 1/3 tổng thu ngân sách của cả nước.
Mặc dù Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều nỗ lực, tích cực chủ động trong công tác kiểm tra, thanh tra thuế, nhưng do sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển mạnh, số lượng người nộp thuế ngày một tăng cao, đội ngũ cán bộ thuế chưa đủ để có thể kiểm soát kịp thời nên tình trạng trốn thuế, gian lận thuế của các doanh nghiệp trên địa bàn vẫn đang diễn ra khá nhiều.
Chỉ riêng trong năm 2009, thông qua công tác kiểm tra, thanh tra, Cục thuế đã truy thu, phạt những doanh nghiệp trốn thuế lên đến con số hơn 2.000 tỷ đồng!
Thực tế cho thấy trên địa bàn thành phố đã xuất hiện một số doanh nghiệp được thành lập với mục đích chuyên hoạt động kinh doanh trốn thuế, gian lận thuế, mua, bán bất hợp pháp hóa đơn, tiếp tay cho một số doanh nghiệp khác làm hồ sơ xuất khẩu khống để hoàn thuế giá trị gia tăng, gian lận thương mại, chiếm đoạt tiền từ ngân sách.
Những hành vi vi phạm phổ biến khác là nhiều doanh nghiệp đã chây ỳ không nộp đủ tiền thuế, tiền phạt; sửa chữa, tẩy xóa hoặc tự hủy chứng từ, không xuất hóa đơn hoặc ghi giá trị thấp hơn trong hóa đơn khi bán hàng.
Với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), tình trạng trốn thuế lại bằng những hình thức rất tinh vi được gọi là “chuyển giá.” Chuyện này thường xảy ra trong các công ty con đặt tại Việt Nam và công ty mẹ đặt tại nước ngoài.
Các cuộc điều tra đã cho thấy, khi nhập hàng vào gia công, các công ty con thường khai vống lên rất cao giá thành nguyên liệu nhập của công ty mẹ và khai thấp đi giá bán hàng khi xuất; kê khai giá nhập thiết bị cao chót vót để rồi hạch toán khấu hao lớn, làm tăng chi phí giá thành sản phẩm, dẫn đến việc trong sổ sách chứng từ kế toán họ triền miên khai thua lỗ.
Ông Nguyễn Trọng Hạnh, Cục phó Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết theo báo cáo quyết toán năm 2008 của 1.154 doanh nghiệp FDI hoạt động trên địa bàn, thì đã có tới 708 đơn vị khai lỗ, chiếm tỷ lệ tới 61,35%!.
Những doanh nghiệp FDI kê khai lỗ cũng thường đến từ các quốc gia mà ở đó mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp thấp hơn nhiều lần so với mức phải đóng ở Việt Nam. Cụ thể, mức thuế này ở Việt Nam là 25%, trong khi ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác chỉ khoảng mức 10% hoặc thậm chí bằng 0%.
Công tác thanh tra, kiểm tra thuế tại các doanh nghiệp FDI hiện cũng đang gặp nhiều khó khăn. Tuy biết khá rõ thủ thuật lách thuế của các doanh nghiệp FDI, nhưng thường việc chứng minh điều này không phải dễ dàng nhất là khi phải phối kiểm hồ sơ chứng từ tại các công ty mẹ, công ty liên kết của họ ở nước ngoài.
Để chống thất thu thuế trên địa bàn, theo ông Nguyễn Đình Tấn, Cục trưởng Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh, biện pháp đầu tiên là phải tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế, tạo sự ý thức ngày càng cao về thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế, tạo thuận lợi nhất để người nộp thuế phát triển hoạt động sản xuất-kinh doanh và kê khai thuế đúng quy định; phát động việc mua bán, cung ứng dịch vụ phải cấp hóa đơn; thực hiện tốt chế độ kiểm tra tờ khai thuế. Ngành thuế sẽ tăng cường kiểm tra, thanh tra đối với doanh nghiệp khai lỗ nhiều năm...
Mới đây bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ký một Chỉ thị về việc tăng cường thực hiện các giải pháp ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế.
Chỉ thị đã yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện một loạt các giải pháp cấp bách như xây dựng cơ chế hậu kiểm; tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động sản xuất-kinh doanh; hướng dẫn, tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế; quản lý chặt hóa đơn, ấn chỉ thuế; phối hợp hoạt động giữa cơ quan Thuế và Công an, với các cơ quan truyền thông...
Đối với các doanh nghiệp FDI, một trong những biện pháp được thành phố đề ra là Sở Ngoại vụ phải thông báo các cơ quan đại diện nước ngoài có biện pháp nhắc nhở công dân các nước chấp hành đúng quy định pháp luật Việt Nam đồng thời báo cáo Bộ Ngoại giao để nêu vấn đề về các doanh nghiệp FDI trốn thuế, gian lận thuế trong các cuộc họp với các cơ quan lãnh sự các nước để có biện pháp giải quyết./.
Mặc dù Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều nỗ lực, tích cực chủ động trong công tác kiểm tra, thanh tra thuế, nhưng do sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển mạnh, số lượng người nộp thuế ngày một tăng cao, đội ngũ cán bộ thuế chưa đủ để có thể kiểm soát kịp thời nên tình trạng trốn thuế, gian lận thuế của các doanh nghiệp trên địa bàn vẫn đang diễn ra khá nhiều.
Chỉ riêng trong năm 2009, thông qua công tác kiểm tra, thanh tra, Cục thuế đã truy thu, phạt những doanh nghiệp trốn thuế lên đến con số hơn 2.000 tỷ đồng!
Thực tế cho thấy trên địa bàn thành phố đã xuất hiện một số doanh nghiệp được thành lập với mục đích chuyên hoạt động kinh doanh trốn thuế, gian lận thuế, mua, bán bất hợp pháp hóa đơn, tiếp tay cho một số doanh nghiệp khác làm hồ sơ xuất khẩu khống để hoàn thuế giá trị gia tăng, gian lận thương mại, chiếm đoạt tiền từ ngân sách.
Những hành vi vi phạm phổ biến khác là nhiều doanh nghiệp đã chây ỳ không nộp đủ tiền thuế, tiền phạt; sửa chữa, tẩy xóa hoặc tự hủy chứng từ, không xuất hóa đơn hoặc ghi giá trị thấp hơn trong hóa đơn khi bán hàng.
Với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), tình trạng trốn thuế lại bằng những hình thức rất tinh vi được gọi là “chuyển giá.” Chuyện này thường xảy ra trong các công ty con đặt tại Việt Nam và công ty mẹ đặt tại nước ngoài.
Các cuộc điều tra đã cho thấy, khi nhập hàng vào gia công, các công ty con thường khai vống lên rất cao giá thành nguyên liệu nhập của công ty mẹ và khai thấp đi giá bán hàng khi xuất; kê khai giá nhập thiết bị cao chót vót để rồi hạch toán khấu hao lớn, làm tăng chi phí giá thành sản phẩm, dẫn đến việc trong sổ sách chứng từ kế toán họ triền miên khai thua lỗ.
Ông Nguyễn Trọng Hạnh, Cục phó Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết theo báo cáo quyết toán năm 2008 của 1.154 doanh nghiệp FDI hoạt động trên địa bàn, thì đã có tới 708 đơn vị khai lỗ, chiếm tỷ lệ tới 61,35%!.
Những doanh nghiệp FDI kê khai lỗ cũng thường đến từ các quốc gia mà ở đó mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp thấp hơn nhiều lần so với mức phải đóng ở Việt Nam. Cụ thể, mức thuế này ở Việt Nam là 25%, trong khi ở một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác chỉ khoảng mức 10% hoặc thậm chí bằng 0%.
Công tác thanh tra, kiểm tra thuế tại các doanh nghiệp FDI hiện cũng đang gặp nhiều khó khăn. Tuy biết khá rõ thủ thuật lách thuế của các doanh nghiệp FDI, nhưng thường việc chứng minh điều này không phải dễ dàng nhất là khi phải phối kiểm hồ sơ chứng từ tại các công ty mẹ, công ty liên kết của họ ở nước ngoài.
Để chống thất thu thuế trên địa bàn, theo ông Nguyễn Đình Tấn, Cục trưởng Cục thuế Thành phố Hồ Chí Minh, biện pháp đầu tiên là phải tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế, tạo sự ý thức ngày càng cao về thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của người nộp thuế, tạo thuận lợi nhất để người nộp thuế phát triển hoạt động sản xuất-kinh doanh và kê khai thuế đúng quy định; phát động việc mua bán, cung ứng dịch vụ phải cấp hóa đơn; thực hiện tốt chế độ kiểm tra tờ khai thuế. Ngành thuế sẽ tăng cường kiểm tra, thanh tra đối với doanh nghiệp khai lỗ nhiều năm...
Mới đây bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ký một Chỉ thị về việc tăng cường thực hiện các giải pháp ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế.
Chỉ thị đã yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện một loạt các giải pháp cấp bách như xây dựng cơ chế hậu kiểm; tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động sản xuất-kinh doanh; hướng dẫn, tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế; quản lý chặt hóa đơn, ấn chỉ thuế; phối hợp hoạt động giữa cơ quan Thuế và Công an, với các cơ quan truyền thông...
Đối với các doanh nghiệp FDI, một trong những biện pháp được thành phố đề ra là Sở Ngoại vụ phải thông báo các cơ quan đại diện nước ngoài có biện pháp nhắc nhở công dân các nước chấp hành đúng quy định pháp luật Việt Nam đồng thời báo cáo Bộ Ngoại giao để nêu vấn đề về các doanh nghiệp FDI trốn thuế, gian lận thuế trong các cuộc họp với các cơ quan lãnh sự các nước để có biện pháp giải quyết./.
Hà Huy Hiệp (Vietnam+)
