Việt Nam cam kết cùng với thế giới chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu. Đây là một mục tiêu rất tham vọng nhưng hết sức có ý nghĩa vì cứu sống hàng chục ngàn người dân Việt Nam mỗi năm đồng thời vừa là động lực lớn với các nước về mô hình tốt đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng, chống lao những năm gần đây.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã nhấn mạnh như vậy tại Lễ kỷ niệm Ngày Thế giới Phòng chống bệnh lao diễn ra tại Hà Nội vào sáng 22/3.
Giảm nguy cơ tử vong cho hơn 13.000 người
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết thêm số liệu thống kê cho thấy số bệnh nhân lao được phát hiện và báo cáo hàng năm tại Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 60% số bệnh nhân lao ước tính. Bệnh lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Trong số đó, khoảng 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng đa thuốc và gia đình của họ phải chi trả những khoản chi phí cao, vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình.
Việt Nam được WHO chọn là 1 trong 7 quốc gia nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao
Để tiến tới chấm dứt bệnh lao, WHO hy vọng vào những đột phá mới như: Thuốc mới, phương pháp điều trị mới, công nghệ mới… đặc biệt quan trọng là vaccine phòng bệnh.
"Vì vậy, đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam nghĩa là giảm nguy cơ tử vong cho hơn 13.000 người một năm hiện nay và hàng trăm ngàn gia đình không phải lo lắng vì có người mắc lao," Bộ trưởng Lan nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, chủ đề năm nay như một lời cam kết, thể hiện quyết tâm cao của mọi tầng lớp nhân dân, của các tổ chức, chính quyền, các cơ quan bộ ngành, của Chính phủ Việt Nam trong công cuộc phòng chống và đẩy lùi bệnh lao tại Việt Nam.
Theo Bộ trưởng, mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035 là một mục tiêu rất tham vọng nhưng hết sức có ý nghĩa vì cứu sống hàng chục ngàn người dân Việt Nam mỗi năm.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho rằng đây là thời điểm cần đánh giá, tổng kết 10 năm triển khai thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu, giải pháp đã đề ra trong Quyết định số 374/QĐ-TTg ngày 17/3/2014 về việc Phê duyệt Chiến lược quốc gia phòng, chống lao đến năm 2020 và tầm nhìn 2030. Cùng với mục tiêu của Thế giới, ngành y tế sẽ có những giải pháp, điều chỉnh, bổ sung để Việt Nam đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao.
Nhiều tổ chức quốc tế đồng hành cùng Việt Nam
Tiến sĩ Đinh Văn Lượng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết: “Dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam vẫn còn rất nặng nề, tốc độ giảm quá chậm và kinh phí đầu tư cho công tác chống lao còn rất thấp. Vì vậy, chúng ta đang phải đối mặt nguy cơ bệnh lao bùng phát trong cộng đồng."
Trong năm 2023, Chương trình Chống lao Quốc gia đã phát hiện 106.086 trường hợp mắc lao các thể, tăng 2.282 bệnh nhân, tương đương tăng 2,2% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 27.151 (34,4%) so với cùng kỳ năm 2021 - năm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh COVID-19. Phát hiện lao kháng đa thuốc năm 2023 là 3.775 bệnh nhân, cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 7,8%, 45,8% và 9,5%.
Việt Nam là nước có gánh nặng bệnh lao và bệnh lao kháng đa thuốc đứng thứ 11 trong 30 nước có số người mắc bệnh và gánh nặng bệnh lao cao nhất trên toàn cầu. Năm 2023, WHO ước tính mỗi năm Việt Nam có thêm 172.000 người mới mắc lao và khoảng 13.000 người tử vong do lao, cao hơn số người tử vong vì tai nạn giao thông.
Việt Nam cũng có khoảng 9.200 ca bệnh nhân lao đa kháng thuốc mới mắc, chiếm 4,5% trong nhóm bệnh nhân lao mới và 15% trong nhóm từng điều trị mỗi năm. So với miền Bắc và miền Trung, dịch tễ lao tại miền Nam còn nặng nề hơn rất nhiều, đặc biệt tại các tỉnh khu vực Tây Nam Bộ với khoảng 400 đến 500 ca lao trên 100.000 dân.
Như vậy, có gần 40% bệnh nhân lao trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị hoặc chưa báo cáo. Vì thế, Chương trình Chống lao Quốc gia cần đảm bảo nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các can thiệp cải tiến, ưu tiên phát hiện bệnh lao bằng việc kết hợp nhiều biện pháp…
Bà Aler Grubbs - Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam cho hay: “USAID là nhà tài trợ song phương hàng đầu trong cuộc chiến chống bệnh lao toàn cầu. USAID đã cứu sống hơn 75 triệu người trên khắp thế giới kể từ năm 2000. Với chiến lược toàn cầu mới nhất được công bố vào tháng 10 năm 2022, chúng tôi đang tăng cường nỗ lực và hợp tác với các đối tác để hỗ trợ các quốc gia trong cuộc chiến này trong đó có Việt Nam.”
Bà Angela Pratt - Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam cũng cho biết bất chấp những tiến bộ đã đạt được, Việt Nam vẫn phải chịu gánh nặng bệnh lao rất cao. Việt Nam đang có một số thách thức rất lớn cần giải quyết để đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2035 như khó khăn về kinh phí, phải chủ động tìm kiếm ca bệnh.../.
Bệnh viện Phổi Trung ương đã biên soạn và hoàn thành cuốn tài liệu “Hướng dẫn triển khai hoạt động phát hiện chủ động, tích cực bệnh lao, lao tiềm ẩn và một số bệnh hô hấp tại cộng đồng và cơ sở y tế - Tăng cường vai trò của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh”.
Tài liệu nhằm chuẩn hóa và đồng bộ hoạt động phát hiện chủ động và tích cực bệnh lao và một số bệnh hô hấp trên toàn quốc. Tài liệu sẽ giúp nâng cao năng lực cho cán bộ y tế cơ sở, giúp phát hiện sớm bệnh lao ngay tại địa phương.
