Khinh hạm mới mang tên FGG-II Seoul của Hải quân Hàn Quốc. (Nguồn: Yonhap/TTXVN) Theo Thời báo Hàn Quốc, cuộc chạy đua vũ trang trên vùng biển ở khu vực Đông Bắc Á, đặc biệt là giữa Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản, được cho là ở mức độ nghiêm trọng.
Bốn cường quốc, đặc biệt là Mỹ, đã "góp phần" rất lớn vào cuộc chạy đua quân sự này.
Dưới đây là những lý do chính dẫn tới việc này:
Thứ nhất, đó là chính sách của Mỹ đối với bán đảo Triều Tiên. Mỹ đã tổ chức hai hội nghị thượng đỉnh và đàm phán cấp chuyên viên về phi hạt nhân hóa với Triều Tiên song không thể tìm ra một giải pháp.
Nguyên nhân lớn nhất là Mỹ và Triều Tiên có mục tiêu khác nhau. Và việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên đã bị sa lầy trong bí ẩn. Triều Tiên mong muốn đánh đổi phi hạt nhân hóa lấy sự ổn định chế độ và bù đắp về kinh tế.
[Hàn-Trung-Nhật nhất trí cùng chia sẻ một sứ mệnh chung]
Trong khi đó, có thể Mỹ không nhất thiết cần phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Mỹ có thể thích giữ nguyên tình thế hiện nay hơn. Trung Quốc dường như có một quan điểm tương tự. Mỹ và Triều Tiên đã không thay đổi lập trường.
Ngày 4/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gián tiếp ngụ ý tấn công Triều Tiên. Một bầu không khí như vậy chỉ làm cho các nước láng giềng bất an và họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc đưa ra các kế hoạch tự giải cứu mình, đó là củng cố quân đội.
Việc Washington yêu cầu Hàn Quốc trả nhiều tiền hơn cho các lực lượng Mỹ đóng quân ở đây, gây áp lực buộc Seoul phải gia hạn hiệp ước chia sẻ thông tin tình báo với Nhật Bản và ngay cả việc xem xét rút quân Mỹ ra khỏi khu vực này càng làm tăng thêm sự ngờ vực đối với Mỹ.
Điều này đã làm tăng nhu cầu có một quân đội mạnh hơn của Hàn Quốc. Một số thậm chí còn đặt vấn đề Hàn Quốc trang bị vũ khí hạt nhân.
Thứ hai, đó là chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc. Kể từ năm 2009, sự tăng cường lực lượng hải quân nhanh chóng của Trung Quốc đã khiến Mỹ tiếp tục hoạt động đảm bảo "tự do hàng hải" ở Biển Đông.
Tất nhiên, Trung Quốc không thực hiện bất kỳ hành động ngoại lệ nào vì họ không muốn gây ra xung đột vũ trang trong khu vực.
Thứ nữa, Mỹ đã đưa ra Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để đáp lại Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc cũng như tranh chấp thương mại với Trung Quốc.
Bên cạnh đó, sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) ngày 2/8, những tin đồn về việc triển khai tên lửa tầm trung ở châu Á cũng thúc đẩy cuộc chạy đua vũ trang này.
Thứ ba, đó là sự bình thường hóa quân đội Nhật Bản. Nhật Bản đang nỗ lực sửa đổi "Hiến pháp hòa bình" cấm các lực lượng vũ trang rơi vào các cuộc chiến tranh. Đối với Nhật Bản, sẽ không dễ dàng vượt qua ký ức về cuộc chiến Trung-Nhật, do đó, Nhật Bản sẽ không kiên nhẫn với sự tăng cường lực lượng hải quân Trung Quốc.
Và Mỹ sẽ không chỉ dõi theo Trung Quốc mà sẽ làm ngơ hoặc giúp Nhật Bản xây dựng lực lượng hải quân của mình.
Thứ tư, đó là chương trình hạt nhân hóa của Triều Tiên. Vũ khí hạt nhân của Triều Tiên có thể châm ngòi việc trang bị vũ khí hạt nhân ở Đông Bắc Á.
Trung Quốc đã có vũ khí hạt nhân. Hàn Quốc không thể bỏ qua khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của riêng mình nếu sự bảo vệ của Mỹ đối với Hàn Quốc trước vũ khí hạt nhân trở nên không chắc chắn, trong khi Nhật Bản có thể chế tạo vũ khí hạt nhân nếu muốn.
Trong hoàn cảnh này, các nước ở khu vực Đông Bắc Á chắc chắn sẽ trang bị vũ khí hạt nhân.
Trong tình thế này, các nước Đông Bắc Á nên tìm kiếm bất kỳ cơ hội nào để vượt qua cuộc chạy đua vũ trang. Có thể nghĩ tới sự hợp tác quân sự Hàn Quốc-Trung Quốc.
Tuy nhiên, Hàn Quốc và Trung Quốc đã rơi vào tình trạng căng thẳng "tạm lắng ảo" kể từ khi Hàn Quốc cho phép Mỹ triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) năm 2017.
Trong khi Hàn Quốc hiểu rằng vấn đề này đã được giải quyết ở một mức độ nào đó bởi Tổng thống Moon Jae-in đã cam kết thực hiện "Chính sách 3 Không"- Không tham gia hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ, Không triển khai thêm THAAD và Không theo đuổi liên minh quân sự giữa Hàn Quốc, Mỹ và Nhật Bản, Trung Quốc vẫn cho rằng khó có thể hàn gắn vết thương hoàn toàn vì THAAD vẫn được triển khai tại Hàn Quốc.
Để có bất kỳ sự hợp tác quân sự nào giữa Hàn Quốc và Trung Quốc, nên loại bỏ hệ thống THAAD và triển khai các hệ thống vũ khí khác thay thế THAAD.
Hàn Quốc có thể xem xét việc triển khai liên tục hệ thống phản ứng tầm cao trên cơ sở hệ thống chiến đấu Aegis tại Hàn Quốc.
Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật là không dễ dàng bởi cần một vũ khí để bảo vệ lực lượng Mỹ trước mọi mối đe dọa từ vũ khí hạt nhân của Triều Tiên. Hợp tác quân sự giữa các quốc gia là tương đối khả thi nếu có những mối đe dọa chung.
Song Hàn Quốc và Trung Quốc không thuộc trường hợp này.
Trong tình thế này, hai nước có thể bắt đầu từ sự hợp tác quân sự rất cơ bản, chẳng hạn như ngăn chặn các cuộc đụng độ vô tình trên biển và trên không, hợp tác tìm kiếm-cứu hộ hay tiến hành các hoạt động ngăn chặn thảm họa quy mô lớn.
Hai nước cũng có thể nghĩ đến việc tiến hành các chuyến thăm viếng cấp bộ trưởng quốc phòng, các cuộc họp cấp chuyên viên hay bất kỳ sự giao lưu cấp thấp khác, ví dụ, giao lưu sinh viên Đại học Quốc phòng, lắp đặt đường dây điện thoại trực tiếp giữa hai quân đội và mời tàu chiến tới thăm cảng./.
