Ảnh minh họa. (Nguồn: Straitstimes.com) Ngày 22/1, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel cho biết Hội nghị cấp cao đặc biệt giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và các nhà lãnh đạo Đông Nam Á dự kiến diễn ra tại Mỹ vào tháng tới, dù không mang tính chính thức, song sẽ là "cuộc thảo luận chiến lược" với trọng tâm thúc đẩy sự đổi mới và tinh thần kinh doanh ở vành đai Thái Bình Dương.
Trong bài phát biểu tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, ông Russel nhấn mạnh tại hội nghị cấp cao tới “các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận cách thức thúc đẩy hội nhập trong khuôn khổ Cộng đồng ASEAN mới, đề cập đến thương mại và đầu tư cũng như cách thức hợp tác để thúc đẩy sự đổi mới và tinh thần kinh doanh, những lĩnh vực có thể mang lại cơ hội và sự thịnh vượng cho vành đai Thái Bình Dương."
Trao đổi với báo giới, ông Russel cho rằng hội nghị lần đầu tiên được Mỹ đăng cai dành cho các nhà lãnh đạo Đông Nam Á này sẽ được tổ chức theo kiểu không chính thức để khuyến khích các cuộc thảo luận mang tính chiến lược và cởi mở, khác với kiểu hội nghị ngoại giao thông thường với chương trình nghị sự chặt chẽ.
Theo ông, hình thức hội nghị như vậy phản ánh “mối quan hệ cá nhân mạnh mẽ mà Tổng thống Obama đã xây dựng được với mỗi nhà lãnh đạo” của ASEAN, và đây là kết quả của nỗ lực vươn tới châu Á của Tổng thống Mỹ.
Bên cạnh đó, ông Russel cũng xác định một số thách thức trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama trong thời gian 12 tháng còn lại của nhiệm kỳ như quan hệ với Triều Tiên, cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và căng thẳng trên Biển Đông.
Về vấn đề Triều Tiên, ông Russel nêu rõ Mỹ sẽ tiếp tục áp dụng “chiến lược răn đe, gây áp lực và ngoại giao,” sau khi Bình Nhưỡng tiến hành vụ thử hạt nhân thứ 4 hồi đầu tháng. Ông khẳng định Washington muốn đàm phán với Bình Nhưỡng trong khuôn khổ quốc tế, tương tự như thỏa thuận đã đạt được với Iran.
Liên quan đến cuộc chiến chống IS, Mỹ sẽ phối hợp với các đối tác để củng cố chia sẻ thông tin, an ninh biên giới và thi hành luật pháp trong bối cảnh các nước đang phải đối phó với mối đe dọa từ việc các chiến binh tham chiến tại Syria và Iraq trở về.
Đối với vấn đề Biển Đông, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ kêu gọi tất cả các bên liên quan giảm bớt căng thẳng tại đây; kêu gọi các bên làm rõ tuyên bố chủ quyền của mình theo luật pháp quốc tế; đồng thời sử dụng các cơ chế ngoại giao và luật pháp để giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, theo ông, tốc độ của những hành động đơn phương làm thay đổi hiện trạng khu vực đang gia tăng và làm xói mòn sự ổn định của khu vực cũng như những tuyên bố rõ ràng của các nhà lãnh đạo ASEAN.
Theo kế hoạch, sau Singapore, ông Russel sẽ đến thủ đô Vientiane của Lào - nước giữ cương vị Chủ tịch ASEAN trong năm 2016, và sau đó là Phnom Penh (Campuchia) để thảo luận về công tác chuẩn bị cho hội nghị cấp cao ASEAN-Mỹ dự kiến diễn ra tại Sunnylands, bang California, Mỹ trong hai ngày 15-16/2 tới./.
