Nhân Ngày quốc tế Pháp ngữ, ông Bernard Cerquiglini, Giám đốc Cơ quan Đại học Pháp ngữ (AUF) đã trả lời phỏng vấn phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tại Pháp về vai trò của AUF trong sự phát triển hợp tác đại học với Việt Nam, cũng như vai trò của các trường đại học và cao đẳng thành viên của AUF trong lĩnh vực này. - Thưa ông, AUF đã đến Việt Nam từ năm 1993. Đến nay, AUF có chính sách nghiên cứu khoa học như thế nào để giúp cho sự phát triển của các trường đại học của Việt Nam?
- Ông Bernard Cerquiglini: Tôi xin điểm lại sự hợp tác đại học giữa Việt Nam và AUF. Tôi nhấn mạnh từ "hợp tác" vì cách đây 50 năm, cơ quan này là một liên hiệp nhằm giúp đỡ các trường đại học của những nước đang phát triển, mới giành được độc lập và có mong muốn được hỗ trợ. Cũng trong mục đích giúp đỡ mà AUF đã sáng lập tại Việt Nam một viện và các chi nhánh đào tạo tiếng Pháp. AUF đã trao các học bổng cho giáo viên và sinh viên trong lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu thuộc các ngành được ưu tiên tại Việt Nam và khu vực. Hiển nhiên là chúng tôi tiếp tục thực hiện những chương trình hành động, hỗ trợ khoảng 60 chi nhánh, tương đương như những trường đại học thu nhỏ, giúp cho hơn 4.600 sinh viên Việt Nam có được một khóa đào tạo bậc đại học có chất lượng. Cùng với sự nổi lên của Việt Nam và sự phát triển của các trường đại học, giai đoạn hiện nay nhắm đến sự hợp tác bề ngang hơn là chiều dọc. Cụ thể là mạng lưới 40 đại học của Việt Nam, là thành viên của AUF, tham gia tích cực vào những trao đổi đại học theo từng lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu của mỗi trường. Ví dụ như trong năm 2012, AUF đã trao 69 học bổng cho những sinh viên Việt Nam có mong muốn học tiếp lên thạc sỹ ở nước ngoài. AUF cũng trao 42 học bổng cho sinh viên những nước khác đến học tập tại Việt Nam. 69 và 42, tỷ lệ này sẽ sớm được cân bằng. Đấy là một ví dụ tốt đẹp về sự hợp tác đại học mà AUF hỗ trợ và đã được các trường thành viên phát huy. Việt Nam đã đóng trọn vẹn vai trò của mình trong sự hợp tác đại học có ý nghĩa lớn lao này. - Như ông vừa nhấn mạnh, AUF giúp tăng cường tình đoàn kết giữa các trường đại học Pháp ngữ và phát triển một không gian khoa học bằng tiếng Pháp. Các đối tác đại học Việt Nam, thành viên của AUF, tham gia ở mức độ như thế nào vào sự lan tỏa của tổ chức đại học trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương?Ông Bernard Cerquiglini: Tôi thích danh từ "đối tác" và công việc của chúng tôi thực sự là hình thành quan hệ đối tác. Chúng tôi đã cùng với các trường tổ chức 5 hội nghị chuyên đề vào năm 2011, để xác định những nội dung ưu tiên thuộc lĩnh vực y tế, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội, và cũng để đưa ra những phương hướng về đào tạo và nghiên cứu. Theo đề nghị từ phía các đồng sự Việt Nam, chúng tôi đã đặt ra các chương trình đa ngôn ngữ, đưa vào nội dung của nó những học trình đào tạo nghề để sinh viên có thể sớm có được một nghề nghiệp. Chúng tôi còn hỗ trợ những sinh viên trẻ theo học tiến sỹ ở một trong những trường thuộc khối Pháp ngữ. Chúng tôi đồng hành và tham gia một phần vào kế hoạch đào tạo 20.000 tiến sỹ của Việt Nam, trong đó có 10.000 được đào tạo ở nước ngoài trong những năm tới đây. Những hoạt động đa dạng như vậy nằm trong nguyên lý đối tác mà AUF chưa bao giờ thực hiện tích cực như hiện nay. Điều đó nhờ vào sự hỗ trợ rất đáng học tập của các đối tác Việt Nam. Tháng 10/2012, Việt Nam đã đón nhận hơn 100 vị giám đốc và chủ tịch, đại diện cho khoảng 80 trường đại học và cao đẳng đến từ Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Lào, Tân Caledonie, Thái Lan, Vanuatu. Các trường đại học của Việt Nam cũng mở rộng quan hệ trong vùng qua những trao đổi hợp tác. Và quan hệ mở này còn thể hiện qua sự sẵn sàng tiếp nhận đào tạo những sinh viên thuộc những khu vực không nằm trong khối Pháp ngữ, ở châu Á-Thái Bình Dương, Trung Âu và cả châu Phi nếu các bạn muốn đến học tập tại Việt Nam. Xu hướng này đã được hình thành từ gần 20 năm nay và nó là sự vinh danh hệ thống đào tạo đại học của Việt Nam, thể hiện sự năng động của hệ thống này.
- "Tiếng Pháp, ngôn ngữ của thành công tại châu Á" là khẩu hiệu của Văn phòng châu Á-Thái Bình Dương, nhằm quảng bá tiếng Pháp trong khu vực. AUF có chính sách gì về sử dụng tiếng Pháp trong một môi trường cạnh tranh về ngôn ngữ nói chung và trong khu vực nói riêng?- Ông Bernard Cerquiglini: Khẩu hiệu của Văn phòng khu vực của chúng tôi, "Tiếng Pháp, ngôn ngữ của sự thành công tại châu Á" đã được chính các đối tác đại học phía Việt Nam đặt ra, xuất phát từ những cuộc điều tra về việc làm của những sinh viên tốt nghiệp từ những chi nhánh Pháp ngữ, cho thấy tiếng Pháp là một ngôn ngữ của sự thành công nghề nghiệp. 50% sinh viên tốt nghiệp tìm được việc làm ngay, 98% sau một năm và có tới 48% sinh viên đã ký được hợp đồng lao động trước khi kết thúc khóa học. Từ lúc đào tạo đại học đi theo định hướng đa dạng ngôn ngữ, với chính sách nghiên cứu khoa học của AUF là không chống lại tiếng Anh mà ưu tiên cách tiếp cận đa ngôn ngữ, thì điều đó càng cho thấy tiếng Pháp là một ngôn ngữ của sự thành công. Điều đó lý giải tại sao các chi nhánh của chúng tôi đều có 3 ngôn ngữ: ngoài tiếng Việt thì cả tiếng Anh và tiếng Pháp cùng được học tập để sinh viên dễ tìm việc làm hơn. Ba ngôn ngữ này mở ra cơ hội thương mại, khoa học, sự phát triển và trao đổi văn hóa. Trong cơ cấu đa dạng ngôn ngữ này, tiếng Pháp được coi như một giá trị gia tăng. - Toàn cầu hóa hiển nhiên là có tác động lên đào tạo đại học. Ông phân tích như thế nào về những tác động này và Cơ quan Đại học Pháp ngữ tham gia vào đáp ứng những nhu cầu mà các cơ quan chức năng Việt Nam đã xác định đối với đào tạo đại học như thế nào?- Ông Bernard Cerquiglini: Đào tạo đại học ngày càng toàn cầu hóa. Cách đây 20 năm, nhiều nước còn hoàn toàn tự cung về đào tạo đại học. Đến nay, khi tôi nói chuyện với một vị hiệu trưởng người Việt Nam, châu Phi, Quebec hay Bỉ, tôi đều nghe họ nói rằng phải mở cửa ra quốc tế để giúp cho sinh viên năng động hơn, tạo điều kiện đào tạo các nhà khoa học trẻ. Việt Nam là một tấm gương về mặt này, qua những hiệp định hợp tác với các trường đại học của Pháp, châu Phi, Quebec hay Lebanon. Những hiệp định này dành cho sinh viên khắp nơi trên thế giới và tham gia đầy đủ vào tiến trình toàn cầu hóa của đào tạo đại học. Tuy nhiên, toàn cầu hóa tạo ra một cuộc cạnh tranh làm cho sự tương trợ và hợp tác trở nên cần thiết hơn: không một trường đại học nào có thể đơn độc mở cánh cửa ra quốc tế cũng như tự mình phát triển trên trường quốc tế. Chính sự hợp tác mà chúng tôi gây dựng trong lòng AUF từ hơn 50 năm qua đáp ứng được yêu cầu trên. Sinh viên, giáo viên và nhà nghiên cứu chung tay tạo nên một cộng đồng nói tiếng Pháp vững chắc, lấy nền tảng là những giá trị như tình hữu nghị, tương trợ để đối thoại với những cộng đồng khác. Như vậy, AUF là một câu trả lời bền vững cho yêu cầu toàn cầu hóa của đào tạo đại học. - Đại hội đồng AUF sẽ họp tại Brazil vào tháng 5/2013. Đây sẽ là một cơ hội để các thành viên của AUF xác định những ưu tiên và những hành động của khối đại học Pháp ngữ trong 4 năm tới đây. Xin ông cho biết những đường lối chính của chương trình hành động trong nhiệm kỳ 4 năm tới của AUF? - Ông Bernard Cerquiglini: Tôi mong chờ nhiều ở Đại hội đồng này. Chúng tôi tổ chức hội nghị này 4 năm một lần, song đây là lần đầu tiên chúng tôi tổ chức một cuộc gặp gỡ gần 800 hiệu trưởng và chủ tịch của các trường đại học. Với một tinh thần đổi mới, cuộc gặp gỡ này sẽ diễn ra tại một quốc gia không có truyền thống lịch sử Pháp ngữ nhưng lại đang phát triển như là một trong những người khổng lồ mới trỗi dậy trong đào tạo đại học, đó là Brazil. Đây là một dịp tuyệt vời để trao đổi bằng tiếng Pháp về những thách thức lớn mà cộng đồng nghiên cứu khoa học quốc tế bằng tiếng Pháp phải vượt qua. Đây là một cộng đồng tập hợp xung quanh một ngôn ngữ là tiếng Pháp, đồng thời tôn trọng sự đa dạng trong mối liên kết các nền văn hóa và kiến thức. Chúng tôi sẽ thảo luận từ những vấn đề cốt yếu liên quan việc chuyên môn hóa của học đại học, cho đến những thách thức mà trào lưu số hóa trong đào tạo đại học, cũng như vấn đề về xếp hạng đại học. Các cuộc thảo luận còn tập trung vào sự cần thiết cải thiện sự quản lý nhà nước về đào tạo đại học, cùng với việc nghiên cứu một mạng lưới các nhà khoa học trẻ phục vụ cho một tầm nhìn lớn hơn nữa của cộng đồng khoa học Pháp ngữ. Các vị hiệu trưởng và chủ tịch của nhiều trường đại học Việt Nam sẽ đến Brazil để trao đổi về những thách thức của đào tạo đại học và vai trò của nó trên thế giới./.
- Ông Bernard Cerquiglini: Tôi xin điểm lại sự hợp tác đại học giữa Việt Nam và AUF. Tôi nhấn mạnh từ "hợp tác" vì cách đây 50 năm, cơ quan này là một liên hiệp nhằm giúp đỡ các trường đại học của những nước đang phát triển, mới giành được độc lập và có mong muốn được hỗ trợ. Cũng trong mục đích giúp đỡ mà AUF đã sáng lập tại Việt Nam một viện và các chi nhánh đào tạo tiếng Pháp. AUF đã trao các học bổng cho giáo viên và sinh viên trong lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu thuộc các ngành được ưu tiên tại Việt Nam và khu vực. Hiển nhiên là chúng tôi tiếp tục thực hiện những chương trình hành động, hỗ trợ khoảng 60 chi nhánh, tương đương như những trường đại học thu nhỏ, giúp cho hơn 4.600 sinh viên Việt Nam có được một khóa đào tạo bậc đại học có chất lượng. Cùng với sự nổi lên của Việt Nam và sự phát triển của các trường đại học, giai đoạn hiện nay nhắm đến sự hợp tác bề ngang hơn là chiều dọc. Cụ thể là mạng lưới 40 đại học của Việt Nam, là thành viên của AUF, tham gia tích cực vào những trao đổi đại học theo từng lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu của mỗi trường. Ví dụ như trong năm 2012, AUF đã trao 69 học bổng cho những sinh viên Việt Nam có mong muốn học tiếp lên thạc sỹ ở nước ngoài. AUF cũng trao 42 học bổng cho sinh viên những nước khác đến học tập tại Việt Nam. 69 và 42, tỷ lệ này sẽ sớm được cân bằng. Đấy là một ví dụ tốt đẹp về sự hợp tác đại học mà AUF hỗ trợ và đã được các trường thành viên phát huy. Việt Nam đã đóng trọn vẹn vai trò của mình trong sự hợp tác đại học có ý nghĩa lớn lao này. - Như ông vừa nhấn mạnh, AUF giúp tăng cường tình đoàn kết giữa các trường đại học Pháp ngữ và phát triển một không gian khoa học bằng tiếng Pháp. Các đối tác đại học Việt Nam, thành viên của AUF, tham gia ở mức độ như thế nào vào sự lan tỏa của tổ chức đại học trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương?Ông Bernard Cerquiglini: Tôi thích danh từ "đối tác" và công việc của chúng tôi thực sự là hình thành quan hệ đối tác. Chúng tôi đã cùng với các trường tổ chức 5 hội nghị chuyên đề vào năm 2011, để xác định những nội dung ưu tiên thuộc lĩnh vực y tế, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội, và cũng để đưa ra những phương hướng về đào tạo và nghiên cứu. Theo đề nghị từ phía các đồng sự Việt Nam, chúng tôi đã đặt ra các chương trình đa ngôn ngữ, đưa vào nội dung của nó những học trình đào tạo nghề để sinh viên có thể sớm có được một nghề nghiệp. Chúng tôi còn hỗ trợ những sinh viên trẻ theo học tiến sỹ ở một trong những trường thuộc khối Pháp ngữ. Chúng tôi đồng hành và tham gia một phần vào kế hoạch đào tạo 20.000 tiến sỹ của Việt Nam, trong đó có 10.000 được đào tạo ở nước ngoài trong những năm tới đây. Những hoạt động đa dạng như vậy nằm trong nguyên lý đối tác mà AUF chưa bao giờ thực hiện tích cực như hiện nay. Điều đó nhờ vào sự hỗ trợ rất đáng học tập của các đối tác Việt Nam. Tháng 10/2012, Việt Nam đã đón nhận hơn 100 vị giám đốc và chủ tịch, đại diện cho khoảng 80 trường đại học và cao đẳng đến từ Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Lào, Tân Caledonie, Thái Lan, Vanuatu. Các trường đại học của Việt Nam cũng mở rộng quan hệ trong vùng qua những trao đổi hợp tác. Và quan hệ mở này còn thể hiện qua sự sẵn sàng tiếp nhận đào tạo những sinh viên thuộc những khu vực không nằm trong khối Pháp ngữ, ở châu Á-Thái Bình Dương, Trung Âu và cả châu Phi nếu các bạn muốn đến học tập tại Việt Nam. Xu hướng này đã được hình thành từ gần 20 năm nay và nó là sự vinh danh hệ thống đào tạo đại học của Việt Nam, thể hiện sự năng động của hệ thống này.
- "Tiếng Pháp, ngôn ngữ của thành công tại châu Á" là khẩu hiệu của Văn phòng châu Á-Thái Bình Dương, nhằm quảng bá tiếng Pháp trong khu vực. AUF có chính sách gì về sử dụng tiếng Pháp trong một môi trường cạnh tranh về ngôn ngữ nói chung và trong khu vực nói riêng?- Ông Bernard Cerquiglini: Khẩu hiệu của Văn phòng khu vực của chúng tôi, "Tiếng Pháp, ngôn ngữ của sự thành công tại châu Á" đã được chính các đối tác đại học phía Việt Nam đặt ra, xuất phát từ những cuộc điều tra về việc làm của những sinh viên tốt nghiệp từ những chi nhánh Pháp ngữ, cho thấy tiếng Pháp là một ngôn ngữ của sự thành công nghề nghiệp. 50% sinh viên tốt nghiệp tìm được việc làm ngay, 98% sau một năm và có tới 48% sinh viên đã ký được hợp đồng lao động trước khi kết thúc khóa học. Từ lúc đào tạo đại học đi theo định hướng đa dạng ngôn ngữ, với chính sách nghiên cứu khoa học của AUF là không chống lại tiếng Anh mà ưu tiên cách tiếp cận đa ngôn ngữ, thì điều đó càng cho thấy tiếng Pháp là một ngôn ngữ của sự thành công. Điều đó lý giải tại sao các chi nhánh của chúng tôi đều có 3 ngôn ngữ: ngoài tiếng Việt thì cả tiếng Anh và tiếng Pháp cùng được học tập để sinh viên dễ tìm việc làm hơn. Ba ngôn ngữ này mở ra cơ hội thương mại, khoa học, sự phát triển và trao đổi văn hóa. Trong cơ cấu đa dạng ngôn ngữ này, tiếng Pháp được coi như một giá trị gia tăng. - Toàn cầu hóa hiển nhiên là có tác động lên đào tạo đại học. Ông phân tích như thế nào về những tác động này và Cơ quan Đại học Pháp ngữ tham gia vào đáp ứng những nhu cầu mà các cơ quan chức năng Việt Nam đã xác định đối với đào tạo đại học như thế nào?- Ông Bernard Cerquiglini: Đào tạo đại học ngày càng toàn cầu hóa. Cách đây 20 năm, nhiều nước còn hoàn toàn tự cung về đào tạo đại học. Đến nay, khi tôi nói chuyện với một vị hiệu trưởng người Việt Nam, châu Phi, Quebec hay Bỉ, tôi đều nghe họ nói rằng phải mở cửa ra quốc tế để giúp cho sinh viên năng động hơn, tạo điều kiện đào tạo các nhà khoa học trẻ. Việt Nam là một tấm gương về mặt này, qua những hiệp định hợp tác với các trường đại học của Pháp, châu Phi, Quebec hay Lebanon. Những hiệp định này dành cho sinh viên khắp nơi trên thế giới và tham gia đầy đủ vào tiến trình toàn cầu hóa của đào tạo đại học. Tuy nhiên, toàn cầu hóa tạo ra một cuộc cạnh tranh làm cho sự tương trợ và hợp tác trở nên cần thiết hơn: không một trường đại học nào có thể đơn độc mở cánh cửa ra quốc tế cũng như tự mình phát triển trên trường quốc tế. Chính sự hợp tác mà chúng tôi gây dựng trong lòng AUF từ hơn 50 năm qua đáp ứng được yêu cầu trên. Sinh viên, giáo viên và nhà nghiên cứu chung tay tạo nên một cộng đồng nói tiếng Pháp vững chắc, lấy nền tảng là những giá trị như tình hữu nghị, tương trợ để đối thoại với những cộng đồng khác. Như vậy, AUF là một câu trả lời bền vững cho yêu cầu toàn cầu hóa của đào tạo đại học. - Đại hội đồng AUF sẽ họp tại Brazil vào tháng 5/2013. Đây sẽ là một cơ hội để các thành viên của AUF xác định những ưu tiên và những hành động của khối đại học Pháp ngữ trong 4 năm tới đây. Xin ông cho biết những đường lối chính của chương trình hành động trong nhiệm kỳ 4 năm tới của AUF? - Ông Bernard Cerquiglini: Tôi mong chờ nhiều ở Đại hội đồng này. Chúng tôi tổ chức hội nghị này 4 năm một lần, song đây là lần đầu tiên chúng tôi tổ chức một cuộc gặp gỡ gần 800 hiệu trưởng và chủ tịch của các trường đại học. Với một tinh thần đổi mới, cuộc gặp gỡ này sẽ diễn ra tại một quốc gia không có truyền thống lịch sử Pháp ngữ nhưng lại đang phát triển như là một trong những người khổng lồ mới trỗi dậy trong đào tạo đại học, đó là Brazil. Đây là một dịp tuyệt vời để trao đổi bằng tiếng Pháp về những thách thức lớn mà cộng đồng nghiên cứu khoa học quốc tế bằng tiếng Pháp phải vượt qua. Đây là một cộng đồng tập hợp xung quanh một ngôn ngữ là tiếng Pháp, đồng thời tôn trọng sự đa dạng trong mối liên kết các nền văn hóa và kiến thức. Chúng tôi sẽ thảo luận từ những vấn đề cốt yếu liên quan việc chuyên môn hóa của học đại học, cho đến những thách thức mà trào lưu số hóa trong đào tạo đại học, cũng như vấn đề về xếp hạng đại học. Các cuộc thảo luận còn tập trung vào sự cần thiết cải thiện sự quản lý nhà nước về đào tạo đại học, cùng với việc nghiên cứu một mạng lưới các nhà khoa học trẻ phục vụ cho một tầm nhìn lớn hơn nữa của cộng đồng khoa học Pháp ngữ. Các vị hiệu trưởng và chủ tịch của nhiều trường đại học Việt Nam sẽ đến Brazil để trao đổi về những thách thức của đào tạo đại học và vai trò của nó trên thế giới./.
| Cơ quan Đại học Pháp ngữ (AUF) được thành lập năm 1961 dưới hình thức một liên hiệp các trường đại học có sử dụng tiếng Pháp. Đến năm 1989, AUF trở thành thành viên của Tổ chức Pháp ngữ, đóng vai trò cơ quan chuyên trách về đào tạo đại học và nghiên cứu. Hiện nay, cơ quan này bao gồm gần 800 trường đại học tại 98 quốc gia nói tiếng Pháp hoặc có sử dụng tiếng Pháp. AUF có nhiệm vụ tăng cường đoàn kết giữa các trường đại học Pháp ngữ và sự phát triển một không gian nghiên cứu khoa học bằng tiếng Pháp, đồng thời tôn trọng sự đa dạng văn hóa và ngôn ngữ. Để thực hiện các hoạt động của mình tại Đông Nam Á, AUF dựa vào một mạng lưới các đơn vị bao gồm một văn phòng khu vực đặt tại Hà Nội và 4 chi nhánh đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh, một Viện Pháp ngữ tại Hà Nội và khu học xá Pháp ngữ tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. |
Lê Hà-Trung Dũng/Paris (Vietnam+)
