"Quẫn" do đạo diễn Trần Lực dàn dựng từng giành Huy chương Bạc tại Liên hoan Sân khấu Thủ đô 2016. (Ảnh: Nghệ sỹ cung cấp) “Quẫn” - vở kịch kinh điển trong thập niên 60 của thế kỷ trước sẽ tái ngộ khán giả Thủ đô vào tối 7/1/2018 tại sân khấu Nhà hát Lớn (số 1 Tràng Tiền, Hà Nội); nhân kỷ niệm 100 năm sinh nhà viết kịch Lộng Chương (1918-2018).
Tái xuất với “chiếc áo” mới
Nội dung vở kịch xoay quanh câu chuyện về gia đình ông bà Đại Cát - một gia đình giàu có với nhiều toan tính trước chính sách công tư hợp doanh của nhà nước trong thời kỳ quá độ của công cuộc cải tạo, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Lo sợ bị mất khối tài sản lớn, vợ chồng Đại Cát tìm mọi cách cất giấu, tẩu tán: chia gia tài, tổ chức đám cưới linh đình cho con, thậm chí còn tính cả khoản tiền ma chay cho chính mình và cho người mẹ già vẫn đang còn sống… Những chuyện bi hài, tình huống kịch bắt đầu nảy sinh từ đây…
Bản dựng “Quẫn” đầu tiên của nghệ sỹ nhân dân Trần Hoạt đã từng tạo nên một “cơn sốt” trong đời sống sân khấu Việt những năm 60 của thế kỷ trước với khoảng 2.000 buổi diễn.
[Nghệ sỹ Trần Lực và những khởi đầu thú vị ở tuổi U60]
Tuy nhiên, với bản dựng lần này, nghệ sỹ ưu tú Trần Lực đã khoác cho “Quẫn” một “chiếc áo” mới. Không theo phong cách hiện thực như nhiều đạo diễn khác, Trần Lực dựng “Quẫn” theo phương pháp biểu hiện-ước lệ.
Sân khấu được mở ra tối giản, lời thoại có sự cách tân theo hướng hiện đại, “thêm nếm” vào những câu chữ, ngôn từ mà giới trẻ thường sử dụng trên mạng xã hội.
“Mỗi vở diễn theo phương pháp biểu hiện-ước lệ thường hội tụ ba yếu tố: câu chuyện đơn giản; bối cảnh sân khấu và đạo cụ tối giản; diễn viên có khả năng biểu đạt và tương tác cao (sử dụng nét mặt, ánh mắt, giải phóng cơ thể và tự kiểm soát quỹ đạo di chuyển trong từng phân cảnh để khơi gợi trí tưởng tượng của người xem, cuốn họ vào dòng chảy chung của câu chuyện),” đại diện êkíp sản xuất cho biết.
Trước đó, “Quẫn” do nghệ sỹ ưu tú Trần Lực dàn dựng đã dành huy chương Bạc tại Liên hoan Sân khấu Thủ đô 2016. “So với phiên bản ‘Quẫn’ của năm 2016, lần này, vở diễn sẽ được bổ sung thêm nhiều ‘mảng,’ ‘miếng’ công phu hơn. Đặc biệt, các diễn viên đã có sự trưởng thành hơn,” đạo diễn chia sẻ.
Lê Khanh liệu có “cưa sừng làm nghé”?
Bên cạnh các diễn viên của đoàn kịch LucTeam, lần này, “Quẫn” có sự tham gia của nghệ sỹ nhân dân Lê Khanh.
Chia sẻ về lý do mời nghệ sỹ nhân dân Lê Khanh tham gia vở diễn, đạo diễn Trần Lực cho biết, gia đình ông bà Đại Cát trong “Quẫn” là một gia đình Hà thành với những cách ứng xử, lối sống, phong thái… mang đặc trưng riêng của người Hà Nội. Với sân khấu ước lệ-biểu hiện, diễn viên phải để khán giả thấy và cảm nhận được nhịp sinh hoạt, lối sống của một gia đình Hà Nội xưa.
“Muốn vậy, diễn viên không chỉ cần kiến thức mà còn cần nhiều sự trải nghiệm thực tế. Trong khi đó, ‘chất’ Hà Nội ở Lê Khanh đậm đặc. Khi bắt tay vào dàn dựng ‘Quẫn’ (năm 2016), tôi đã mời Lê Khanh tham gia nhưng cô ấy chối đây đẩy! Khó khăn lắm lần này, tôi mới thuyết phục được Lê Khanh tham gia cùng LucTeam diễn ‘Quẫn’,” đạo diễn chia sẻ.
Nghệ sỹ nhân dân Lê Khanh (trái) trên sàn tập "Quẫn." (Ảnh: PV/Vietnam+) Trần Lực bảo: “Mặc dù tôi và Lê Khanh bằng tuổi nhau nhưng thực sự, tôi rất kính nể bạn ấy! Khanh không ngừng học hỏi, sáng tạo và làm mới mình (đi Nhật Bản, Hong Kong... hàng năm để tham dự các chương trình bồi dưỡng, đào tạo diễn xuất, giao lưu-trao đổi kinh nghiệm). Bởi thế, mặc dù sân khấu ước lệ-biểu hiện ở Việt Nam còn khá mới nhưng tôi tin, Lê Khanh sẽ hòa nhịp nhanh. Khả năng diễn xuất của Khanh hợp với nhiều loại hình, phương pháp dàn dựng.”
Các thành viên của đoàn kịch LucTeam đều là những bạn trẻ, học trò của đạo diễn Trần Lực mới tốt nghiệp Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội. Ban đầu, nghệ sỹ ưu tú Trần Lực dàn dựng “Quẫn” cho học trò của mình diễn báo cáo tốt nghiệp.
“Chính vì các bạn ấy còn trẻ quá nên ban đầu, tôi thấy sợ! Mình ở tuổi U60 rồi mà đóng đôi với diễn viên trẻ, thấy có gì đó không ổn! Nhiều người cũng bảo tôi rằng, họ chờ đợi xem tôi ‘cưa sừng làm nghé’ thế nào để diễn ăn nhập được với thanh niên,” nghệ sỹ nhân dân Lê Khanh bày tỏ.
Sau những phút miệt mài trên sàn tập, Lê Khanh bảo: “Thế rồi, đạo diễn của ‘Quẫn’ đã thuyết phục được tôi. Trần Lực bảo, đây không phải sân khấu tả thực nữa mà đòi hỏi người thế nào thì đóng vai thế ấy theo đúng tuổi tác, logic của đời sống. Cuối cùng, tôi quyết định chơi ‘ngông,’ liều lĩnh tham gia cuộc chơi này cùng Trần Lực và các bạn trẻ; coi đây là một khóa học để không tụt hậu, lỗi thời!”./.
