Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 15, ngày 15/9, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về Báo cáo công tác của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao năm 2022.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra các báo cáo công tác của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án.
Kiểm sát chặt chẽ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm
Theo Báo cáo công tác của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao năm 2022, toàn ngành đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 123.218 nguồn tin về tội phạm; ban hành 92.551 văn bản yêu cầu Cơ quan điều tra kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm (tăng 0,2%); trực tiếp kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm 1.268 cuộc tại Cơ quan điều tra; yêu cầu khởi tố 481 vụ án; ra quyết định hủy 64 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án không đúng pháp luật; trực tiếp ra 8 quyết định khởi tố vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra tiến hành điều tra.
[Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng có bước đột phá mạnh mẽ]
Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử các vụ án hình sự đạt kết quả tốt hơn, như đã kiểm sát chặt chẽ hơn việc giải quyết nguồn tin về tội phạm và áp dụng các biện pháp ngăn chặn; trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra tiếp tục được tăng cường; tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, đúng tội danh đều đạt cao và vượt chỉ tiêu Quốc hội; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự được Hội đồng xét xử chấp nhận vượt chỉ tiêu của Quốc hội; số lượng kiến nghị yêu cầu Cơ quan điều tra, Tòa án khắc phục vi phạm tăng 1,2%; tiếp tục phối hợp tốt trong việc điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.
Tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng xảy ra trong hoạt động tư pháp đạt 82,6% (vượt 22,6% so với chỉ tiêu trong Nghị quyết số 96 của Quốc hội).
Bên cạnh đó, công tác kiểm sát hoạt động tư pháp có những chuyển biến tích cực.
Tỷ lệ kiến nghị yêu cầu cơ quan tư pháp, cơ quan hữu quan khắc phục, phòng ngừa vi phạm được tiếp thu, thực hiện đạt tỷ lệ cao và đều vượt chỉ tiêu Quốc hội, tăng 8,3%.
Số lượng kháng nghị phúc thẩm án hành chính tăng 53,2%.
Công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự ngày càng hiệu quả hơn.
Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện tốt, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội, qua đó kịp thời phát hiện, kháng nghị những bản án, quyết định có vi phạm pháp luật.
Tỷ lệ giải quyết vụ việc dân sự chưa đạt chỉ tiêu
Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Ủy ban Tư pháp cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm.
Về tổng thể, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm về trật tự xã hội giảm, tuy nhiên một số loại tội phạm gia tăng.
Một số loại tội phạm diễn biến phức tạp, tính chất nghiêm trọng như các tội phạm về ma túy, cướp, cướp giật.
Tội phạm tham nhũng, chức vụ tăng 33,33%. Lợi dụng tình hình dịch COVID-19, đã xảy ra một số vụ án tham nhũng có quy mô, phạm vi lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra ở nhiều cấp, ngành, địa phương, có sự tham gia của một số cán bộ cấp cao lợi dụng chính sách của Nhà nước làm trái quy định để vụ lợi.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và chính quyền các cấp, sự nỗ lực, cố gắng của các cơ quan chức năng, công tác phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đạt được nhiều kết quả tích cực, đạt được nhiều chỉ tiêu của Quốc hội giao.
Tuy nhiên, kết quả phát hiện, xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực còn chưa tương xứng với tình hình thực tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng cho biết, công tác điều tra, xử lý tội phạm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng công tác điều tra đã được nâng lên rõ rệt, một số nội dung đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.
Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm là 81,18%, chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao; vẫn còn các trường hợp khởi tố oan...
Đối với Báo cáo công tác của ngành kiểm sát, Ủy ban Tư pháp nhận thấy năm 2022, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp đã tiếp tục chú trọng, tăng cường công tác này.
Nhiều biện pháp được thực hiện đạt kết quả tích cực hơn so với năm 2021. Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự có kết quả tích cực và đạt các chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.
Chất lượng các kiến nghị yêu cầu Tòa án khắc phục vi phạm trong hoạt động xét xử được tiếp thu, thực hiện với tỷ lệ 99,8%.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Tuy nhiên, vẫn còn 17 trường hợp bị oan trong giai đoạn điều tra, truy tố thuộc trách nhiệm của Viện Kiểm sát; còn để xảy ra trường hợp Viện Kiểm sát truy tố nhưng Tòa án tuyên không phạm tội. Một số trường hợp hủy bỏ biện pháp ngăn chặn chưa chặt chẽ dẫn đến bị can phạm tội mới hoặc bỏ trốn.
Thẩm tra báo cáo công tác của ngành Tòa án, Ủy ban Tư pháp nhận thấy, năm 2022, Tòa án đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nên chất lượng xét xử và nhiều chỉ tiêu công tác đạt và vượt yêu cầu Quốc hội giao.
Về cơ bản, các vụ án được đưa ra xét xử đúng thời hạn luật định. Mặc dù số lượng án thụ lý tăng, song số vụ án đã xét xử tăng 3,79% (đạt 85,2%).
Hình phạt được áp dụng cơ bản bảo đảm nghiêm minh; việc quyết định về án treo, cải tạo không giam giữ cơ bản chặt chẽ. Tranh tụng tại phiên tòa được bảo đảm thực chất.
Với công tác xét xử, giải quyết các vụ việc dân sự, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu rõ, tỷ lệ giải quyết vụ việc dân sự chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội (trên 78%); còn một số vụ việc dân sự quá hạn giải quyết do nguyên nhân chủ quan; vẫn còn một số trường hợp thu thập, đánh giá chứng cứ chưa đầy đủ dẫn tới bản án, quyết định bị hủy, sửa; còn một số trường hợp vi phạm về thời hạn chuyển giao văn bản tố tụng, trả lại đơn khởi kiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng cho biết, dù các Tòa án đã có nhiều cố gắng trong công tác giải quyết án hành chính, nhưng tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính và tỷ lệ án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt yêu cầu của Quốc hội. Một số trường hợp còn có vi phạm, nên Viện Kiểm sát đã ban hành 109 kiến nghị yêu cầu khắc phục và được chấp nhận thực hiện.
Qua thẩm tra các báo cáo của Chính phủ, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao năm 2022, Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ chỉ đạo tập trung khắc phục những hạn chế được nêu trong các báo cáo thẩm tra; nâng cao tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo; áp dụng chặt chẽ các biện pháp ngăn chặn; hạn chế đến mức thấp nhất, tiến tới không để xảy ra trường hợp bị oan trong giai đoạn điều tra.
Đồng thời, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát, làm rõ những bất cập trong công tác quản lý Nhà nước để có giải pháp hạn chế phát sinh vi phạm và tội phạm, nhất là trong lĩnh vực y tế, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp.../.
