Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam phát biểu tham luận tại hội thảo. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN) Nhà thơ Hữu Thỉnh cho rằng xã hội hóa làm ra cả nghìn câu lạc bộ thơ nhưng theo ông không có bài thơ hay, sức sống lâu dài.
Hoan nghênh xã hội hóa nhưng nhà thơ Hữu Thỉnh cho rằng không thể vì vài đồng tiền mà quên đi giá trị tác phẩm; tác phẩm phải đi vào lòng người, đó mới là xã hội hóa cao nhất.
Quan điểm này được đưa ra tại Hội thảo khoa học toàn quốc “Nhìn lại quá trình xã hội hóa các hoạt động văn học, nghệ thuật ở Việt Nam từ khi ban hành chủ trương đến nay" do Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức sáng 19/12 tại Đài Tiếng nói Việt Nam.
Ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương và Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự hội thảo.
Phó giáo sư, tiến sỹ Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cho biết hội thảo hướng đến ba mục tiêu chủ yếu là đánh giá tác động của chủ trương xã hội hóa đến thực tiễn văn học, nghệ thuật trên tất cả các phương diện từ khi ban hành chủ trương đến nay; phân tích thực tiễn, chỉ ra những thành công và hạn chế của chủ trương trên từng lĩnh vực văn học, nghệ thuật cụ thể; đề xuất các kiến nghị, giải pháp tiếp tục hoàn thiện chủ trương, cơ chế chính sách xã hội hóa, góp phần xây dựng định hướng và dự báo xu hướng vận động.
Ông Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương và Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự hội thảo. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN) Tham luận của các đại biểu khẳng định chủ trương xã hội hóa tác động đến các lĩnh vực điện ảnh, sân khấu, âm nhạc, mỹ thuật... một cách khác nhau, với những cách thức và mức độ khác nhau.
Trong khi ở lĩnh vực văn học, chủ trương xã hội hóa chỉ tác động thông qua cơ chế thị trường và chủ yếu ở khâu xuất bản, phát hành và quảng bá tác phẩm thì ở các lĩnh vực khác lại tác động trực tiếp lên toàn bộ các khâu của quá trình tổ chức, sáng tạo. Vì vậy, sự quan tâm của từng lĩnh vực hoạt động văn hóa nghệ thuật đến chủ trương xã hội hóa không giống nhau.
Dưới tác động của chủ trương xã hội hóa, hoạt động văn hóa, nghệ thuật đã có những thay đổi khá toàn diện từ phương thức tổ chức hoạt động đến đầu tư, sáng tạo, thẩm định, đánh giá, phát hành và quảng bá sản phẩm.
Tuy còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần được quan tâm giải quyết ở các khâu, các lĩnh vực nhưng không thể phủ nhận được quá trình xã hội hóa đã đạt được những kết quả quan trọng bước đầu như kích thích tinh thần tự chủ, tiềm năng sáng tạo, huy động được các nguồn lực của toàn xã hội vào việc tạo ra các giá trị văn hóa nghệ thuật đáp ứng nhu cầu tinh thần, thẩm mỹ của nhân dân và yêu cầu phát triển của đất nước.
Một trong những vấn đề nhận được nhiều ý kiến tại hội thảo là việc xã hội hóa đang tạo ra những giá trị ảo, chạy theo tính giải trí, vì đồng tiền mà bỏ qua giá trị tác phẩm.
[Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật đón Huân chương Sao vàng]
Giám đốc-Tổng Biên tập Nhà xuất bản Văn học Nguyễn Anh Vũ cho biết: "Trong nền kinh tế thị trường, việc xã hội hóa đã biến tác phẩm văn hóa thành một loại hàng hóa - một loại hàng hóa đặc biệt. Đồng thời, vì áp lực của lợi nhuận mà xuất hiện rất nhiều "hàng chợ" chỉ mang tính giải trí."
Phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh ngay thập niên 90 của thế kỷ XX, chủ trương xã hội hóa đã được chỉ ra trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng.
Năm 1997, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 90 được xem là dấu mốc quan trọng của tiến trình xã hội hóa. Phó Thủ tướng khẳng định xã hội hóa không phải Nhà nước buông lơi về lãnh đạo và đầu tư mà là nhằm huy động nguồn vốn của xã hội, tăng mức hưởng thụ của người dân.
"Văn hóa là nền tảng tinh thần nhưng có nhiều nơi, nhiều lúc bị sức ép kinh tế lấn át. Xã hội hóa văn hóa ngắn hạn không làm ra tiền nhưng về lâu dài mới tạo ra được nền tảng văn hóa, tránh suy thoái đạo đức," Phó Thủ tướng nêu rõ.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhận định khi thực hiện xã hội hóa, vẫn còn có nhiều bất cập như các chính sách về ưu đãi đầu tư không được như mong muốn, sử dụng ngân sách Nhà nước khó khăn... Việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp trong quá trình cổ phần hóa mà Hãng phim truyện Việt Nam là một ví dụ cho việc chúng ta không chú ý đúng mức đến tầm quan trọng của các thiết chế văn hóa. Cho đến bây giờ, khi đã có chuyện mà đến một năm rồi vẫn còn chưa giải quyết được, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói.
Sau hội thảo, Ban tổ chức sẽ in các tham luận thành Kỷ yếu, lược trích những ý kiến nổi bật, những giải pháp kiến nghị.
Kết quả của hội thảo sẽ là một tham chiếu cho Đảng và Chính phủ để có những điều chỉnh trong việc phát triển văn hóa tương lai nói chung và việc xã hội hóa văn học-nghệ thuật nói riêng./.
