Theo ông Lê BáHạnh, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh, nhóm hiện vật cổ trên được lưu giữ tại gia đình ông Lê NgọcLân (thôn 7 xã Sơn Diệm, huyện Hương Sơn) và được các cán bộ bảo tàng phát hiện trong quá trình khảosát, sưu tầm các tài liệu, hiện vật lịch sử-văn hóa trên địa bàn huyện miền núinày.
Nhóm hiện vật cổ nói trên thuộc nhiều loại hình khác nhau, bằng các chất liệugốm sứ và đồng cổ.
Bộ sưu tập bát, đĩa cổ bằng chất liệu gốm sứ thời Trần, Lê gồm 7 chiếc, bằngchất liệu gốm sứ được tạo dáng hình tròn miệng loe, chân đế chụm mang phong cáchkiểu dáng đĩa bát cổ thời Trần, Lê, mặt trong và ngoài phủ men ngọc mịn màusáng; một số đĩa, bát phủ men màu nâu, ở chính giữa lòng đĩa là các hình trònđồng tâm khép kín, được trang trí các họa tiết hoa văn nổi tinh xảo hình cánhsen và hình dây leo cách điệu, phía trong lòng đĩa có 5 núm tròn nổi đều nhau…
Trong số các hiện vật có một chiếc liễn cổ thời Lê bằng chất liệu gốm sứ màutrắng đục, men rạn, nắp và thân liễn được trang trí chìm các họa tiết hoa vănhoa lá dây leo cách điệu, hình cá chép màu xanh lam và nâu đỏ; một chiếc bìnhvôi bằng chất liệu sành màu đen bóng; một chiếc mâm đồng và một bộ khay đồngthời Nguyễn.
Theo ông Lê Bá Hạnh, trong tháng Tư và tháng Năm, phòng chuyên môn thuộc Bảotàng tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Tĩnh đãtổ chức nhiều đợt sưu tầm, tổng hợp tại các địa phương trong tỉnh, phát hiện vàsưu tầm được trên 100 tài liệu, hiện vật cổ, quý hiếm.
Các hiện vật thuộc nhiều nhóm chủ đề, loại hình đa dạng, phong phú như hiện vậtlịch sử, hiện vật khảo cổ, hiện vật dân tộc học, kỷ vật kháng chiến, đồ dùngsinh hoạt, các nghành nghề thủ công truyền thống.
Ngoài ra còn có các cổ vật bát, đĩa, ấm chén, bình, nồi, vò và các tàiliệu sách cổ bằng văn tự Hán cổ được chế tác bằng các chất liệu khác nhau nhưđất nung, sành sứ, gỗ, đồng, giấy…, thuộc các niên đại thời tiền sử, thời Trần,Lê và Nguyễn…
Việc phát hiện các hiện vật nói trên giúp các nhà nghiên cứu lịch sử và Bảo tàngnghiên cứu sự phân bố các loại hình gốm sứ cổ và đồ đồng thời Trần, Lê, Nguyễnqua sự trao đổi buôn bán giao lưu trong các giai đoạn lịch sử./.