Việt Nam đang cập nhật những kiến thức mới nhất các nghiên cứu khoa học từ các hội nghị khoa học quốc tế về HIV và thảo luận về khả năng triển khai các sáng kiến mới này tại Việt Nam trong điều trị và dự phòng HIV…
Những hoạt đó giúp cho những người có HIV sống khỏe mạnh, họ không chỉ được can thiệp chăm sóc điều trị bệnh HIV mà còn được chăm sóc, điều trị dự phòng nhiều bệnh khác như viêm gan, đậu mùa khỉ…
Thông tin trên được Bộ Y tế đưa ra tại Hội thảo Cập nhật Khoa học về Dự phòng, Chăm sóc và Điều trị HIV, do Cục Phòng, chống HIV/AIDS (VAAC) phối hợp với Trung tâm Dự phòng và kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) tại Việt Nam và Tổ chức The Beth Israel Deaconess Medical Center, Inc. (BIDMC) đồng tổ chức ngày 11/12 tại Hải Phòng
Linh hoạt nhiều mô hình khác nhau
Phát biểu tại Hội thảo, Phó giáo sư Phan Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho hay Thế giới đã có 44 năm phòng chống HIV/AIDS, Việt Nam đã có 33 năm triển khai công tác này. Trong 33 năm qua, Việt Nam đã có nhiều mô hình khác nhau được áp dụng, với các biện pháp dự phòng và điều trị HIV/AIDS, điển hình như các loại thuốc mới phát minh được cập nhật để điều trị tốt với nhiều đối tượng khác nhau.
Việt Nam hướng tới mục tiêu kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030
Hiện nay, việc xét nghiệm sàng lọc HIV đã bao phủ 100% tuyến huyện tại hơn 1.300 cơ sở và xét nghiệm khẳng định HIV đã bao phủ 100% tỉnh/thành phố với 230 phòng xét nghiệm.
“Thời kỳ trước đối tượng đích của Chương trình Phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam là những người nghiện chích ma tuý, thì chiến lược được ngành y tế và cả nước đầu tư đó là việc triển khai phát bơm kim tiêm sạch… Một thời gian sau đó, đối tượng đích thay đổi là nhóm phụ nữ mại dâm, Việt Nam có nhiều mô hình khác nhau để can thiệp ý nghĩa như phát miễn phí bao cao su và tiến hành các biện pháp can thiệp, truyền thông thay đổi nhận ở nhóm này.
Những năm qua, ngành y tế đã triển khai các biện pháp dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV không chỉ trong cộng đồng mà triển khai theo thông điệp chung của toàn cầu đưa ra để đạt được mục tiêu đó.
“Hiện nay, nguồn lực tài chính dành cho công tác phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam ngày càng khó khăn. Chính vì vậy, chúng ta phải xác định lựa chọn dùng biện pháp nào, nhóm đối tượng nào cần ưu tiên để đầu tư toàn lực, đặc biệt là việc triển khai các biện pháp dự phòng sớm sẽ là yếu tố tiên quyết để tiết kiệm hiệu quả nhất hơn việc tiết kiệm nguồn lực cho công tác điều trị bệnh sau này,” Phó giáo sư Phan Thị Thu Hương phân tích.
Chính vì vậy, Hội thảo là dịp để các chuyên gia trong nước và quốc tế chia sẻ kiến thức, thông tin cập nhật trong điều trị và dự phòng HIV, đặc biệt là những kiến thức mới nhất từ các nghiên cứu khoa học từ các hội nghị khoa học quốc tế về HIV và thảo luận về khả năng triển khai các sáng kiến mới này tại Việt Nam.
Triển khai các hoạt động để đạt mục tiêu “90 thứ tư”
Ông Eric Dziuban - Giám đốc CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam cho hay nhiều năm qua, các chương trình chăm sóc và điều trị HIV/AIDS triển khai trên toàn Thế giới cũng như ở Việt Nam với mục tiêu giúp người có HIV cải thiện sức khỏe, với chất lượng cuộc sống tốt hơn. Các chương trình can thiệp dự phòng cũng như điều trị HIV/AIDS giúp người bệnh có tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, người nhiễm HIV không có nguy cơ truyền HIV sang người khác qua quan hệ tình dục. Khi tải lượng HIV đạt được ngưỡng này, sẽ làm giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, hỗ trợ tuân thủ điều trị và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần ở người nhiễm HIV cũng như người thân của họ.
Theo ông Eric Dziuban, trước kia, có nhiều phác đồ điều trị cho người có HIV bằng nhiều loại thuốc khác nhau, dù hiệu quả nhưng đi kèm theo nhiều tác dụng phụ. Qua thời gian, với nhiều tiến bộ trong khoa học kỹ thuật, các loại thuốc mới được cải thiện, mọi người không còn lo lắng về tác dụng phụ của thuốc nữa. Hội thảo với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực điều trị và dự phòng HIV/AIDS để cập nhật những kiến thức khoa học về dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV để Việt Nam làm tốt hơn nữa công tác này trong bối cảnh lấy người bệnh làm trung tâm.
Phó giáo sư Todd Pollack - Giám đốc Y khoa Tổ chức The Beth Israel Deaconess Medical Center, Inc. (BIDMC) Việt Nam nhấn mạnh về tiêu chí chăm sóc lấy con người làm trung tâm và khái niệm mới về “90 thứ tư”. Đó là mục tiêu làm sao để những người đã đạt được mục tiêu tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế nhưng vẫn phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng khác như các bệnh không lây nhiễm, trầm cảm, lo âu và những trải nghiệm hoặc sự lo sợ bị phân biệt đối xử liên quan đến HIV. Vì vậy mục tiêu “90 thứ tư” được bổ sung bên cạnh mục tiêu xét nghiệm và điều trị để đảm bảo 90% người có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế có chất lượng cuộc sống trên cơ sở sức khoẻ tốt.
Theo Phó giáo sư Todd Pollack, thực tế cho thấy người có HIV tại Việt Nam đang gặp phải các vấn đề về sự kỳ thị và phân biệt đối xử tại cộng đồng và ở các cơ sở y tế. Vì vậy, Việt Nam cần triển khai các hoạt động để đạt được mục tiêu “90 thứ tư.”
“Để khắc phục những hạn chế trên và để đạt được mục tiêu “90 thứ tư,” Việt Nam cần lồng ghép các dịch vụ y tế lấy con người làm trung tâm. Đó là việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc và điều trị toàn diện này nhằm hướng đến mục tiêu của thiện chất lượng cuộc sống ở người nhiễm HIV. Do vậy, Việt Nam cần thiết kế và cung cấp dịch vụ dựa trên nhu cầu của người bệnh thay vì tập trung vào trị bệnh đồng thời thúc đẩy phương thức tiếp cận và cung cấp dịch vụ lấy con người làm trung tâm, kết nối chặt chẽ với các dịch vụ chăm sóc ban đầu. Cụ thể, là việc lồng ghép các dịch vụ lấy con người làm trung tâm như nhấn mạnh mỗi cá nhân tự chịu trách nhiệm về sức khỏe của mình thay vì phải nhận chăm sóc thụ động…,” Phó giáo sư Todd Pollack phân tích.
Từ năm 2021, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo lồng ghép cung cấp dịch vụ sàng lọc, quản lý và điều trị các bệnh không lây nhiễm như cao huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường tại các cơ sở y tế điều trị HIV/AIDS. Người nhiễm HIV không những chỉ điều trị bằng thuốc ARV hiệu quả để đạt tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế mà còn cần được sàng lọc quản lý điều trị hiệu quả các bệnh không lây nhiễm.
Việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc và điều trị toàn diện này nhằm hướng đến mục tiêu của thiện chất lượng cuộc sống ở người nhiễm HIV. Đây cũng chính là khái niệm “90 thứ tư” mà các diễn giả chuyên gia quốc tế muốn chuyển tải trong Hội thảo. Hiện nay, Hướng dẫn Điều trị và Chăm sóc HIV/AIDS được Bộ Y tế ban hành đã hướng dẫn việc cung các dịch vụ sàng lọc, quản lý và điều trị các bệnh không lây nhiễm ở người nhiễm HIV.
Tại Hội thảo, các chuyên gia cập nhật những kiến thức về điều trị ARV, quản lý nhiễm trùng cơ hội và các bệnh đồng nhiễm; Tối ưu hóa điều trị ARV cho người có các tác dụng phụ của thuốc điều trị kéo dài, triển vọng về sử dụng thuốc ARV có tác dụng kéo dài; Chăm sóc và quản lý bệnh HIV tiến triển, điều trị các bệnh đồng nhiễm viêm gan virus B, C cho các nhóm nguy cơ cao; Thí điểm dự phòng PrEP bằng thuốc tiêm Cabotegravir tác dụng kéo dài tại Việt Nam (CAB-LA)…/.
