Di sản thế giới Mỹ Sơn (Ảnh minh họa: TTXVN) Các địa phương cần thống nhất đầu mối đơn vị quản lý nhà nước về di tích về các phòng di sản văn hóa thuộc các sở văn hóa, thể thao và du lịch. Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương chủ trì việc quản lý và phát huy giá trị di tích, phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo ở địa phương.
Đó là một trong những nội dung đáng chú ý tại công văn số 2946/BVHTTDL-DSVH của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch gửi các cơ quan quản lý nhà nước và ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trên cả nước, yêu cầu kiện toàn bộ máy ban quản lý di tích.
Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu các ban quản lý di tích trực thuộc các sở văn hóa, thể thao và du lịch chịu trách nhiệm quản lý những di tích quan trọng và hướng dẫn nghiệp vụ về các hoạt động tu bổ, tôn tạo, phát huy giá trị di tích.
Đối với các di sản văn hóa và di sản thiên nhiên thế giới, các địa phương cần nghiên cứu lộ trình nâng cấp bộ máy trực thuộc ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Bên cạnh đó, công văn cũng nêu rõ, mỗi di tích chỉ có một tổ chức quản lý, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng di tích đã được xếp hạng mà không rõ tổ chức, cá nhân nào được giao quyền và trách nhiệm bảo vệ, quản lý di tích. Uỷ ban nhân dân cấp xã, nơi có di tích cần thành lập tổ bảo vệ di tích (có sự tham gia của lãnh đạo xã, mặt trận tổ quốc, hội người cao tuổi, đại diện dòng họ, đại diện trụ trì và người trông coi trực tiếp di tích).
Công văn được đưa ra trong điều kiện, hiện nay, mô hình đơn vị quản lý di tích ở các địa phương rất đa dạng, được tổ chức từ cơ quan trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, qua kiểm tra, khảo sát và làm việc với các địa phương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận thấy còn một số bất cập trong bộ máy quản lý di tích hiện nay.
[Mô hình BQL di tích: Chuyện “trăm hoa đua sắc”]
Cụ thể, tên gọi của các đơn vị còn chưa thống nhất, có sự chồng chéo về chức năng quản lý nhà nước và quản lý sự nghiệp giữa phòng quản lý di sản và ban quản lý di tích trực thuộc các sở văn hóa, thể thao và du lịch.
Một số ban quản lý di tích trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh được giao quản lý từ ba đến bốn di tích. Tuy nhiên, trên thực tế, các di tích này đã được chính quyền cấp huyện trực tiếp quản lý. Điều này gây ra những khó khăn, phức tạp trong hoạt động của ban quản lý di tích cũng như của địa phương.
Mặt khác, một số ban/trung tâm quản lý di sản thế giới trực thuộc cấp ủy ban nhân dân cấp huyện nên bị hạn chế về cơ cấu tổ chức, khó khăn trong việc quản lý, đào tạo đội ngũ cán bộ có chuyên môn sâu.
Cùng với đó, một số địa phương có di tích được xếp hạng cấp tỉnh hoặc cấp quốc gia chưa thành lập ban quản lý di tích ở cơ sở (với sự tham gia của lãnh đạo cấp xã và đại diện của đoàn thể địa phương.) Bởi vậy, công tác quản lý bị buông lỏng, để cộng đồng hoặc người trụ trì trực tiếp đứng ra trông nom di tích dễ dẫn đến việc tu bổ tùy tiện, không phù hợp...
Đại diện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho hay, đến nay, cả nước có tám di sản văn hóa và di sản thiên nhiên thế giới, 48 di tích quốc gia đặc biệt, hơn 3.000 di tích được xếp hạng di tích quốc gia và hơn 7.000 di tích được xếp hạng di tích cấp tỉnh/thành phố./.
