Chiều 22/8, dự Kỷ niệm 55 năm ngày truyền thống ngành hóa chất (19/8/1969-19/8/2024), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chúc mừng, biểu dương ngành hóa chất - ngành công nghiệp nền tảng đã hoàn thành sứ mệnh của mình trong 55 năm qua, mong muốn ngành tiếp tục phát huy tinh thần, trách nhiệm, bằng mệnh lệnh của trái tim, tình yêu Tổ quốc và trách nhiệm với Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Ngành cùng với cả nước thực hiện mục tiêu đến năm 2030 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng) là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 (100 năm thành lập nước) trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Cùng dự sự kiện có: Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh; Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang; Bí thư Đảng ủy khối doanh nghiệp Trung ương Nguyễn Long Hải; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương.
55 năm phát triển cùng đất nước
Diễn văn Kỷ niệm nêu rõ ngành hóa chất Việt Nam hình thành gắn liền với nhiệm vụ phục vụ quốc phòng, nông nghiệp và dân sinh ngay trong thời kỳ cả nước dốc sức kháng chiến cứu nước của dân tộc.
Ngày 19/8/1969, Tổng Cục Hóa chất được thành lập, là mốc son quan trọng đánh dấu bước phát triển của ngành công nghiệp hóa chất nước nhà. Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ Tổng Cục Hóa chất, sau này là Tổng công ty, rồi Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) không ngừng phát triển, lớn mạnh cùng đất nước.
Từ năm 1965 đến 1975 là giai đoạn 10 năm vừa chiến đấu vừa sản xuất, công nghiệp hóa chất vẫn đạt tốc độ tăng trưởng đáng kể. Giá trị tổng sản lượng năm 1975 bằng 2,3 lần so với năm 1965, với 24 nhà máy được xây dựng, đảm bảo được gần 70% giá trị tổng sản lượng toàn ngành.
Giai đoạn 1976-1980, Tổng cục Hóa chất đã phát triển thêm, có 38 nhà máy. Giai đoạn 1981-1985, giá trị tổng sản lượng của Tổng cục tăng gấp 2,8 lần, đưa công nghiệp hóa chất trở thành ngành có tỷ trọng cao nhất trong toàn ngành Công nghiệp.
Trong giai đoạn 1996-2009, Tổng công ty đạt mức tăng trưởng ấn tượng và là đơn vị có tốc độ tăng trưởng cao trong các ngành công nghiệp. Năm 2000, giá trị tổng sản lượng bằng 2,14 lần, doanh thu bằng 2 lần so với năm 1996. Năm 2009, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) được thành lập, doanh thu tăng 54,5%, lợi nhuận tăng 2,78 lần so với năm 2006.
Năm 2010, Vinachem đã chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu. Giai đoạn 2010-2015, mặc dù chịu tác động bất lợi từ khủng hoảng kinh tế thế giới nhưng các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn vẫn duy trì hoạt động kinh doanh ổn định, hiệu quả, đảm bảo việc làm và cải thiện thu nhập cho người lao động.
Giai đoạn 2016-2020, Tập đoàn đã phải đối mặt với những khó khăn, thách thức to lớn từ một số dự án, doanh nghiệp quy mô lớn hoạt động kinh doanh thua lỗ, kém hiệu quả, các chỉ tiêu hoạt động của Tập đoàn liên tục giảm sút, thị phần thu hẹp, áp lực trả nợ tăng cao. Tuy nhiên, Tập đoàn vẫn có tăng trưởng về doanh thu, đảm bảo việc làm và ổn định thu nhập cho gần 25.000 lao động.
Từ năm 2021 đến nay, bằng sự nỗ lực cố gắng của tập thể cán bộ, công nhân viên, người lao động và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương liên quan, Tập đoàn cơ bản đã tháo gỡ khó khăn thách thức, phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Từ chỗ kinh doanh thua lỗ, nguy cơ không giữ được quy mô Tập đoàn, đến nay Tập đoàn với 21 đơn vị thành viên, 11 công ty liên kết, 04 đơn vị sự nghiệp và hạch toán phụ thuộc đã kinh doanh có lãi, các chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuận đạt mốc lịch sử, cao nhất từ trước tới nay. Năm 2023, doanh thu toàn Tập đoàn đạt trên 57 ngàn tỷ đồng, lợi nhuận đạt gần 3.300 tỷ đồng.
Các dự án của Tập đoàn nằm trong 12 dự án chậm tiến độ kém hiệu quả là Đạm Ninh Bình, Đạm Hà Bắc, DAP 2 Lào Cai, trên cơ sở chủ trương của Bộ Chính trị, Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt cơ chế tháo gỡ. Đến nay các dự án hoạt động trên 90% công suất, không có hàng tồn kho, hoạt động hiệu quả, trả nợ vay ngân hàng theo kế hoạch. Tập đoàn đang quyết tâm sớm đưa các dự án này ra khỏi danh sách các dự án chậm tiến độ kém hiệu quả.
Với những đóng góp cho nền kinh tế và phục vụ đời sống, Vinachem vinh dự 2 lần được tặng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác. Vinachem xác định mục tiêu tiếp tục thực hiện vai trò trụ cột dẫn dắt ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam; trở thành một trong những Tập đoàn hàng đầu khu vực ASEAN về lĩnh vực sản xuất hóa chất cơ bản, hóa chất tiêu dùng, phân bón và cao su.
Phát biểu tại sự kiện, bày tỏ vui mừng, nhất là sau khi Vinachem vượt qua khó khăn, trở lại phát triển vượt bậc và ôn lại quá trình 55 năm hình thành, phát triển của ngành hóa chất Việt Nam - ngành kinh tế, kỹ thuật có tính chất nền tảng, đóng góp quan trọng cho xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ nhiệt liệt chúc mừng và biểu dương những thành tựu đã đạt được và sự nỗ lực cố gắng của toàn ngành hóa chất trong 55 năm qua, góp phần vào thành tựu chung của cả nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo Thủ tướng Chính phủ, bên cạnh những thành tựu đạt được là cơ bản, ngành công nghiệp hóa chất đang đối mặt với nhiều thách thức như: còn ít sản phẩm hóa chất kỹ thuật cao; chưa có nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng cao; nhiều loại nguyên liệu và sản phẩm hóa chất đầu vào phụ thuộc nhập khẩu; nhiều cơ sở sản xuất nhỏ, lạc hậu; chưa chú ý đến nghiên cứu khoa học, cải tiến công nghệ, năng lực cạnh tranh; còn tình trạng ô nhiễm, dẫn đến tâm lý sợ, không chào đón tại một số địa phương và cộng đồng dân cư…
Tái cấu trúc, mở ra giai đoạn phát triển mới
Chỉ rõ bài học kinh nghiệm quý trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội nói chung và phát triển ngành hóa chất nói riêng, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết công nghiệp hóa chất là ngành nền tảng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia và là ngành sản xuất lớn thứ 5 toàn cầu, sau các ngành công nghệ cao, máy móc và thiết bị, xe cơ giới và phụ tùng, hàng hóa thực phẩm.
Đảng, Nhà nước khẳng định và dành sự quan tâm đối với vai trò quan trọng của ngành công nghiệp hóa chất, ngành công nghiệp nền tảng. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra nhiệm vụ phát triển một số ngành công nghiệp nền tảng; Nghị quyết 29, Khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước đến năm 2030 đặt ra mục tiêu “Xây dựng nền công nghiệp quốc gia vững mạnh với năng lực sản xuất mới, tự chủ, khả năng thích ứng, chống chịu cao, từng bước làm chủ công nghệ lõi, công nghệ nền của các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn."
Cho rằng bối cảnh đất nước trong giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn, nặng nề hơn, trong đó có nhiều vấn đề mới, phức tạp hơn đặt ra nhiều thách thức hơn, Thủ tướng yêu cầu ngành hóa chất, cụ thể là Tập đoàn Hóa chất Việt Nam phát huy vai trò làm trụ cột, điều phối, tập hợp sức mạnh toàn ngành, thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới.
Thủ tướng yêu cầu rà soát, thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; cụ thể hóa các nhiệm vụ vào kế hoạch của Tập đoàn, của từng đơn vị để tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát; tiếp tục giữ vững sự đoàn kết, thống nhất; nâng cao tinh thần dám nghĩ, dám làm với khát vọng xây dựng và phát triển.
Vinachem phải bám sát định hướng và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp; định hướng phát triển của ngành theo "Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040," phát huy cao độ vai trò của doanh nghiệp nhà nước, thực hiện tốt nhất các nhiệm vụ chính trị được giao, tiếp tục có những đóng góp quan trọng hơn nữa, thiết thực hơn nữa vào sự nghiệp đổi mới, phát triển.
Ngành tiếp tục củng cố bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ chất lượng, tinh gọn, phát huy tinh thần đoàn kết nhất trí, dám nghĩ, dám làm; rà soát, cơ cấu lại các nguồn lực; tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác tái cấu trúc doanh nghiệp, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước; nâng cao năng lực quản trị, kinh doanh phù hợp với quy mô doanh nghiệp lớn, địa bàn hoạt động rộng, nắm giữ tài sản, tài nguyên lớn của đất nước; đổi mới quản trị theo hướng thông minh; đẩy mạnh chuyển đổi số; giải quyết dứt điểm những tồn đọng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Tập đoàn Hóa chất phát huy vai trò dẫn đầu của doanh nghiệp nhà nước, xây dựng kế hoạch, chiến lược phát triển trung và dài hạn để có cơ cấu nhóm ngành hợp lý, làm mới lại các động lực cũ, tập trung vào các ngành, nghề kinh doanh chính, tổ chức sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, phát triển bền vững, đi đôi với bảo vệ môi trường, đảm bảo an toàn cho người lao động và sức khỏe cộng đồng; đi đầu trong nghiên cứu, đầu tư vào các lĩnh vực mới theo hướng có chọn lọc, phù hợp với xu thế thế giới, phát triển các ngành công nghiệp trong tương lai, nhất là về công nghệ, kỹ thuật hiện đại trong một số ngành mới nổi như công nghiệp bán dẫn, ắc quy và pin lưu điện...
Tập đoàn phải duy trì cơ cấu tài chính lành mạnh, cân đối các nguồn lực tài chính đáp ứng nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển; xây dựng, củng cố và mở rộng quan hệ với các ngân hàng có uy tín trong nước, khu vực và trên thế giới, bảo đảm nhu cầu vốn đầu tư của Tập đoàn và các đơn vị thành viên; thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và các thành phần kinh tế khác đầu tư vào các dự án của Tập đoàn để tận dụng được lợi thế và cơ hội phát triển đã được xây dựng và tích lũy 55 năm qua về lĩnh vực hóa chất với nhiều yêu cầu về hạ tầng và bảo vệ môi trường; tích cực đổi mới, tái cơ cấu các đơn vị trong Tập đoàn phù hợp với định hướng phát triển của ngành nhằm thực hiện ngày càng tốt hơn vai trò tập hợp, phát huy sức mạnh của hệ thống các doanh nghiệp trong ngành; phấn đấu trở thành Tập đoàn kinh tế mạnh, đủ sức cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới.
Yêu cầu Tập đoàn Hóa chất tiếp tục cơ cấu lại 3 dự án yếu kém là Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình, DAP số 2-Vinachem theo các đề án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, bảo đảm hiệu quả, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh nghiên cứu phát triển và áp dụng các giải pháp công nghệ, công cụ và vật liệu tiên tiến, hiện đại để nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh và góp phần giải quyết ô nhiễm môi trường, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hóa chất bền vững; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với cơ quan có thẩm quyền, các doanh nghiệp, đối tác trong triển khai thực hiện từng nhiệm vụ, mục tiêu để góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; làm tốt hơn nữa công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động; tham gia tích cực công tác an sinh xã hội.
Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu Vinachem tái cấu trúc quản trị, cả về con người và bộ máy, đảm bảo tinh gọn, giảm chi phí và ứng dụng công nghệ số vào quản trị; tái cấu trúc các nguồn vốn, sử dụng có hiệu quả mọi nguồn vốn có thể huy động được; tái cấu trúc sản phẩm đầu vào, giảm giá thành theo hướng tăng cường sử dụng các sản phẩm trong nước và tự sản xuất; thực hiện đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng để tạo ra thị trường rộng lớn, tạo công ăn việc làm, tạo sinh kế cho cán bộ, công nhân, người lao động; phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả với các bộ, ngành, địa phương và các tập đoàn, tổng công ty có liên quan ở trong và ngoài nhà nước để cùng tham gia các chuỗi cung ứng trong nước và toàn cầu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng với chiến lược đúng đắn, kế hoạch, giải pháp đồng bộ và đặc biệt là tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam tiếp tục hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, có nhiều đóng góp quan trọng, thiết thực hơn nữa vào sự nghiệp đổi mới, phát triển chung của đất nước. Tập đoàn Hóa chất Việt Nam ngày càng phát triển vững mạnh và đạt được thành tích năm sau cao hơn năm trước./.
