Nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Weizmman. (Nguồn: Vietnam+) Nằm trong một không gian tràn ngập màu xanh của cây cối, với những căn nhà thoắt ẩn thoắt hiện dưới những tán cây cổ thụ, Viện Khoa học Weizmman giống như một địa điểm dừng chân nghỉ ngơi lý tưởng cho du khách sau những chuyến đi dài mệt mỏi.
Nhưng thực tế, nơi đây được biết đến là một trong những tổ chức hàng đầu trên thế giới về nghiên cứu và sáng tạo, một không gian lý tưởng cho việc hợp tác quốc tế nghiên cứu khoa học đa ngành (với năm ngành chính: khoa học máy tính, vật lý, hóa học, sinh học, và sinh hóa học).
Hình thành và phát triển
Tọa lạc trên diện tích khoảng 120ha tại thành phố Rehovot ở phía nam Israel, cách Tel Aviv khoảng 30 phút chạy xe, Viện Khoa học Weizmann được biết đến là một trong những ngôi trường hàng đầu về nghiên cứu đa diện trong ngành khoa học tự nhiên.
Từ một nhóm nghiên cứu khoa học đầu tiên mang tên Daniel Sieff Research chỉ có hơn 10 người vào năm 1934, đến nay Viện đã có gần 3.000 người đang làm việc, nghiên cứu, gồm các nhà khoa học hàng đầu của Israel và quốc tế, các nghiên cứu sinh tiến sỹ, thạc sỹ và nghiên cứu sinh sau tiến sỹ đến từ khắp nơi trên thế giới.
Năm 1949, viện được đặt theo tên tiến sỹ Chaim Weizmann. Bản thân Weizmann là một nhà hóa học nổi tiếng, chủ nhân của bằng sáng chế "pure axeton," cũng là nhà lãnh đạo chủ nghĩa phục quốc Do Thái, Chủ tịch Tổ chức Phục quốc Do Thái và Tổng thống đầu tiên của Israel - Azriel Weizmann (1874-1952).
Vào năm 1952, ông đã cùng một số người khác thành lập Đại học Hebrew ở Jerusalem và Viện Khoa học Weizmann. Hiện giờ, nơi ở của ông vẫn nằm trong khuôn viên của Viện khoa học Weizmann và trở thành một trong những bảo tàng và biểu tượng tiêu biểu của quốc gia.
Dẫn chúng tôi đi tham quan khuôn viên và các cơ sở nghiên cứu khoa học của Viện, chị Yael Edelman, nhân viên phòng đối ngoại của Viện, cho biết ngày nay, Viện Khoa học Weizmann đã trở thành một trong những tổ chức nghiên cứu cơ bản hàng đầu thế giới, bao gồm 250 nhóm nghiên cứu thực nghiệm và lý thuyết trên năm 5 ngành: sinh học, sinh hóa học, hóa học, toán, khoa học máy tính và vật lý cho bậc thạc sỹ trở lên.
[Lần đầu tiên giới khoa học vẽ được bản đồ khứu giác con người]
Viện Khoa học Weizmann cũng là nơi phát minh ra nhiều sáng chế của nhân loại, có thể kể đến như nano trong công nghiệp và y học, công nghệ lưu trữ thông tin, hay nhiều loại kháng sinh với doanh thu ít nhất 1 tỷ USD/1 năm.
Ngoài ra, các nghiên cứu ung thư của Viện đã đưa ra nhiều khám phá mới, bao gồm cả việc mã hóa gen p53, hay protein làm ức chế khối u do bị rối loạn chức năng ở hầu hết các bệnh ung thư và protein là nguyên nhân của bệnh bạch cầu tủy mãn tính. Những nghiên cứu của viện là cơ sở cho việc điều chế thuốc Erbitux nhằm điều trị ung thư đại trực tràng và ung thư đầu và cổ, cũng như một loạt các loại bệnh ung thư khác nữa.
Cũng theo chị Yael Edelman, các nhà thần kinh học của Viện đã tìm ra được cơ chế hoạt động và phát triển của não bộ cũng như hệ thần kinh đối với tình trạng sức khỏe và bệnh tật, liên quan đến các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer, Parkinson, bệnh tâm thần và các chứng tự kỷ, trầm cảm và tâm thần phân liệt.
Toàn cảnh Viện Khoa học Weizmman. (Nguồn: Vietnam+) Viện Weizmann còn được biết đến trong việc dẫn đầu ngành nghiên cứu khoa học máy tính. Trong thập niên 1970, thuật toán cho phép các giao dịch trên máy tính bảo mật và an toàn, còn gọi là RSA, được các nhà khoa học của Viện phát minh và tạo ra nền móng cho các công ty mới khởi nghiệp trong sự bùng nổ của ngành công nghiệp viễn thông tại Israel.
Ba nhà khoa học máy tính của Viện đã giành được giải Turing, được coi là "Nobel về Toán học."
Đặc biệt, một giải Nobel hóa học - giải thưởng khoa học danh giá nhất thế giới, đã được trao cho giáo sư Ada Yonath thuộc khoa sinh học của Viện vào năm 2009 với cống hiến của bà trong việc giải mã cấu trúc của Ribosom, giúp cho sự phát triển của những loại kháng sinh mới và hiểu rõ hơn cơ chế kháng thuốc của kháng sinh.
Đây là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng không chỉ về mặt khoa học mà còn bởi Ana Yonath là người phụ nữ Israel đầu tiên giành được giải Nobel.
Tôn vinh phụ nữ trong khoa học
Tiếp chúng tôi tại phòng làm việc được bài trí một cách đơn giản, tiến sỹ Efrat Shema, trưởng phòng Nghiên cứu sinh học, cho biết ở Viện Weizman, phụ nữ được giữ nhiều chức quan trọng như phó hiệu trưởng, trưởng khoa. Viện có một chương trình riêng để tạo điều kiện cho phụ nữ trong khoa học.
Chị nói: "Ở đây có rất nhiều chương trình giúp phụ nữ trong khoa học có cơ hội phát triển hết mức. Bắt đầu từ mảng giáo dục, Viện luôn muốn khoa học tiếp cận đến công chúng nhiều nhất có thể bằng cách liên kết với các trường học."
Tâm sự với chúng tôi Shema cho biết mùa Hè năm 2012 là thời điểm chị phải đối mặt với một quyết định khó khăn nhất trong sự nghiệp của mình. Sau khi hoàn thành bằng tiến sỹ dưới sự hướng dẫn của giáo sư Moshe Oren tại Viện Khoa học Weizmann, chị đã nhận được học bổng sau tiến sỹ tại Trường Y khoa Harvard. Tuy nhiên, để theo học khóa sau tiến sỹ ở Mỹ thực sự là một vấn đề lớn, vì điều này liên quan đến gia đình và công việc của chồng.
Cuối cùng, Shema đã đưa ra quyết định đi học ở Mỹ sau khi nhận được giải thưởng quốc gia dành riêng cho phụ nữ nhằm khuyến khích họ du học ở nước ngoài bậc sau tiến sỹ.
Trao đổi về những khó khăn khi theo đuổi khoa học, Shema cho biết: "Quả thật là rất khó khăn, hiện tôi đang phải nuôi con nhỏ 4 tháng tuổi ở nhà nên để con ở nhà mỗi sáng không hề là một lựa chọn dễ dàng. Tuy nhiên, tôi có nhiều đam mê với công việc, tôi cũng yêu thiên chức làm mẹ. Theo tôi, điều cốt yếu là phụ nữ phải có những chỗ dựa vững chắc - chẳng hạn như một người chồng sẵn sàng chăm sóc con cái hay những chính sách hỗ trợ trong công việc.”
Cách giữ nhân tài ở lại
Ngoài việc chú trọng để tạo điều kiện cho phụ nữ trong khoa học, Viện Weizmann còn có một cách vận hành rất đặc biệt để giữ chân những nhân tài hàng đầu ở lại cống hiến chất xám cho Viện.
Viện Khoa học Weizmann đã khởi xướng chương trình này cách đây một thập kỷ, như là một phần của nỗ lực phối hợp nhằm tăng số lượng các nhà khoa học nữ trong các phòng thí nghiệm ở Israel. Giải thưởng dành riêng cho phụ nữ nhằm khuyến khích họ du học ở nước ngoài bậc sau tiến sỹ của Israel nhằm giúp họ vượt qua rào cản trên con đường dẫn tới đỉnh cao sự nghiệp khoa học.
Kể từ năm 2007, 116 phụ nữ - trong số khoảng 600 ứng cử viên xuất sắc - đã được trao tặng Giải thưởng Quốc gia này.
Giáo sư Daniella Goldfarb, Cố vấn Chương trình phát triển phụ nữ trong khoa học của Viện Weizmann, cũng là người đứng đầu Ủy ban giải thưởng, bao gồm đại diện của các viện nghiên cứu khác ở Israel, cho biết trong những năm qua, khoảng 4 triệu USD đã được giải ngân cho giải thưởng này.
Nhà khoa học tại Viện Khoa học Weizmman. (Nguồn: Vietnam+) Trao đổi với chúng tôi, giáo sư Daniella cho biết: "Ở Weizmann, không ai bảo tôi phải làm hay không được làm những gì. Thay vào đó, tôi được tập trung nghiên cứu những gì tôi đam mê. Tầm nhìn của ban lãnh đạo là tập hợp những người giỏi nhất và để họ theo đuổi khoa học theo trí tò mò của bản thân trong điều kiện tốt nhất có thể. Dù Israel là một quốc gia nhỏ nhưng tôi tin rằng Viện Weizmann có một hạ tầng thiết bị khá đầy đủ để phục vụ cho khoa học.”
Tiến sỹ Ilana Kolodkin-Gal, người đã hoàn thành chương trình sau tiến sỹ tại Trường Đại học Y Harvard và đang làm công tác nghiên cứu tại Khoa Di truyền Phân tử ở Viện cho biết: “Giải thưởng đã cho phép chúng tôi làm việc cùng nhau như trong một gia đình.”
Tiến sỹ Michal Leskes, người đã trở lại công tác tại Viện sau thời gian học chương trình sau tiến sỹ tại Đại học Cambridge cho biết cảm xúc của những người được giải thưởng từ chương trình vẫn còn dư âm cho đến tận bây giờ.
"Điều đó cho thấy sự lựa chọn của chính bạn để theo đuổi một con đường không hề dễ dàng. Nhưng đổi lại, bạn lại cảm thấy bạn đã chọn cho mình một cách đi đúng đắn và khôn ngoan,” tiến sỹ Michal nói.
Giáo sư Daniella Goldfarb. (Nguồn: Vietnam+) Michal cho biết một số người cho rằng giải thưởng của chương trình là một minh chứng cho niềm tin vào khả năng của họ, và đó là một thử thách giúp họ lao vào say mê nghiên cứu.
Trao đổi với chúng tôi, tiến sỹ Angeliki Giannoulis đến từ Hy Lạp, đang theo học chương trình sau tiến sỹ tại Viện dưới sự dẫn dắt của giáo sư Daniella Goldfarb, cho biết: "Tôi tìm thấy ở đây một môi trường học tập và nghiên cứu tuyệt vời bởi vì con người nơi đây là những nhà khoa học xuất sắc. Chúng tôi được các thầy cô tạo điều kiện hết sức nhằm tiếp cận với những công nghệ mới và ở đây chúng tôi được làm việc trong một môi trường giống như là một đại gia đình."
Sự lựa chọn khôn ngoan
Nhờ vào chương trình giải thưởng quốc gia dành cho phụ nữ trong khoa học, Viện đã có 69 người hoàn thành chương trình sau tiến sỹ, 45 người trong số đó đã trở lại công tác tại Viện. Trong số đó, có 11 người hiện đang đứng đầu các nhóm nghiên cứu tại Viện.
Tiến sỹ Meital Oren-Suissa, người đã kết thúc chương trình học sau tiến sỹ tại Đại học Columbia, đang công tác tại Khoa Thần kinh học của Viện, cho biết: "Giải thưởng đã mang lại sự yên tâm và tập trung vào nghiên cứu và làm những gì mà tôi thích nhất."
Cũng trong 10 năm qua, Chương trình Giải thưởng Quốc gia sau tiến sỹ của Israel đã chứng minh được giá trị đầu tư của nó đối với đất nước Israel, cộng đồng khoa học và cho một số lượng lớn các nhà khoa học nữ - đó là một khoản đầu tư vô giá.
Ở Viện Weizmann, những con người đang sống và làm việc đều có một niềm tin vững chắc rằng tài sản của họ chính là con người và quá trình nghiên cứu cơ bản nó đòi hỏi phải mất nhiều năm - thậm chí hàng thập kỷ để đơm hoa kết trái./.
