Đại biểu Quốc hội Mai Xuân Hùng. (Ảnh: PV/Vietnam+) Ngày 1/4, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2015; kết quả thực hiện 5 năm 2011-2015 và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2016-2020.
Bên lề Quốc hội, đại biểu Mai Xuân Hùng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng trong giai đoạn 2016-2020 cần phải liên kết vùng và quy hoạch vùng kinh tế để phát huy những công năng và giúp sản phẩm tham gia vào chuỗi.
- Phát triển kinh tế vùng còn có nhiều bất cập dù đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn tới. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Theo tôi ngoài liên kết lãnh thổ thì quy hoạch vùng là nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới vì có liên kết vùng mới xây dựng được chuỗi sản phẩm.
Chuỗi sản phẩm đang là vấn đề của Việt Nam vì để làm ra được sản phẩm, đôi khi doanh nghiệp phải mua một phần nguyên liệu ở miền Bắc, một phần ở miền Nam, một phần ở miền Trung để lắp ráp thành một sản phẩm. Như vậy cần phải liên kết vùng và quy hoạch vùng kinh tế để phát huy những công năng và giúp sản phẩm tham gia vào chuỗi.
Hiện chuỗi sản phẩm đã có nhưng đến nay việc cần là sau khi sản xuất phải đưa sản phẩm ra thị trường ngay lập tức, tránh lưu kho, từ đó mới giảm được giá thành vì trong hội nhập, nếu không giảm giá được thì sẽ không cạnh tranh được.
Có thể thấy, hàng nước ngoài rẻ hơn trong nước, ví dụ mặt hàng đường của Trung Quốc chi phí sản xuất chỉ bằng 60% chi phí của đường được sản xuất ở Việt Nam và nhiều sản phẩm khác cũng vậy, giá thành sản xuất cũng rẻ hơn.
Trong khi đó, năng suất lao động của ta kém, lại bị triệt tiêu trong quá trình vận chuyển, mua bán, sản xuất vì không theo chuỗi, do đó, vấn đề liên kết vùng giai đoạn 2016 - 2020, phải chú ý để giải quyết được những vấn đề trên.
- Sau nhiều năm, vấn đề liên kết vùng vẫn được đánh giá là lỏng lẻo và không theo chuỗi, vậy theo ông, nguyên nhân này là do đâu?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Nguyên nhân trước hết do doanh nghiệp chưa lớn, hiện 97% doanh nghiệp của Việt Nam là vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ. Tiếp đến là nguồn lực dành cho doanh nghiệp nhà nước trong thời gian qua không quá lớn, không công bằng, do đó theo tôi cần tái cấu trúc doanh nghiệp, trong đó cần xã hội hóa để đưa nguồn lực đầu tư cho doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước được công bằng với nhau.
- Có ý kiến cho rằng do các địa phương có tư tưởng phát triển theo khép kín và việc hành chính hóa trong kinh tế đã khiến liên kết vùng lỏng lẻo và không theo chuỗi?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Điều đó cũng là vấn đề. Khi thẩm tra luật thống kê, chúng tôi đã thống nhất không có 63 nền kinh tế riêng mà phải liên kết với nhau cũng như không có GDP các tỉnh, khi xóa được cái đó thì dần dần sẽ xóa tư duy này.
Con số thống kê các tỉnh tăng cao nhưng tổng tăng trưởng cả nước lại chỉ là 5%. Cho nên cần xóa khép kín vùng.
- Việc phát triển kinh tế vùng trong từng vùng chưa có sự bền vững, thưa ông?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Hiện nay ta mới bắt đầu liên kết vùng và đến năm 2020, việc liên kết vùng sẽ dần dần đi vào quỹ đạo dể tránh co kéo.
- Vậy theo ông, vai trò của Chính phủ trong giai đoạn tới sẽ phải phát huy ra sao để liên kết vùng được phát huy?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Vai trò của Chính phủ và Quốc hội rất nặng, bởi vì 3 Hiệp định mà Việt Nam đã đàm phán và ký kết trong thời gian qua như: Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), ASEAN, EU đều là những hiệp đinh lớn. Trong khi Việt Nam lại là nước nhỏ nhất trong các nhóm này nên sức ép của Chính phủ rất lớn.
Điều này có thể thấy rõ, đơn cử chỉ tính riêng TPP thì đã có tới gần 30 vấn đề đặt ra đối với nền kinh tế. Như vậy cả cơ hội và thách thức đều là vấn đề. Điều này đòi hỏi tất cả mọi lực lượng phải vào cuộc. Báo chí cũng phải tuyên truyền thật mạnh.
- Việt Nam vẫn định hướng phát triển kinh tế vùng mạnh nhưng vẫn cho phép xây dựng đặc khu kinh tế hoặc có những cơ chế riêng cho từng địa phương. Hai điều này có mâu thuẫn không thưa ông?
Đại biểu Mai Xuân Hùng: Hai vấn đề này khác nhau, đơn cử việc xây dựng các khu kinh tế đặc biệt và khu hành chính kinh tế đặc biệt là điều cần thiết và việc quan trọng, trong giai đoạn vừa rồi, Trung Quốc phát triển mạnh nhờ chính sách đối với các đặc khu kinh tế. Khảo sát thực tế cho thấy, họ không đầu tư nhiều mà đầu tư bằng cơ chế.
Kết quả là chỉ sau 10-15 năm sau Trung Quốc đã thu được lợi nhuận cao, do đó, việc phát triển đặc khu kinh tế, tạo ra mô hình kinh tế cho tất cả mọi người nhìn thấy kết quả thực để đánh giá là cần thiết. Theo tôi về định hướng, đặc khu kinh tế là quan trọng. Tuy nhiên, nguồn lực của ta còn yếu nên chỉ đẩy nhanh khoảng 2-3 khu kinh tế đặc biệt và đó là nút để tạo sự lan tỏa cho sự phát triển kinh tế vùng.
- Xin cảm ơn ông./.
