Các chuyên gia phân tích đã không quá lời khi nhìn nhận năm 2011 là "Năm châuÁ-Thái Bình Dương" của Mỹ. Nói vậy vì trong năm Tân Mão, theo cách gọi của ngườiphương Ðông, nước Mỹ đã có những chuyển dịch mạnh mẽ cả trong lời nói và hànhđộng, cả về chiến lược lẫn chính sách theo hướng coi trọng khu vực châu Á-TháiBình Dương hơn.
Nói rằng trục quay chính sách đối ngoại của Mỹ chuyển về châu Á-Thái BìnhDương không có nghĩa các khu vực khác của thế giới không quan trọng bằng. Thếnhưng, theo lời giải thích của Cố vấn an ninh quốc gia Tom Donilon: "Với việcnâng tầm khu vực năng động này lên thành một ưu tiên chiến lược, Tổng thốngBarack Obama đã chứng tỏ quyết tâm không để các lợi ích lâu dài của nước Mỹ bịchi phối bởi các cuộc khủng hoảng" ở những khu vực khác.
Ngay cả về mặt an ninh-quốc phòng, cho dù ngân sách bị cắt giảm, nhưngchính quyền Obama vẫn quả quyết "chúng tôi sẽ duy trì sự hiện diện đủ mạnh" ởkhu vực mà bà Ngoại trưởng Hillary Clinton không ít lần thừa nhận "gắn liền vớitương lai và sự thịnh vượng của nước Mỹ trong thế kỷ 21."
Nước Mỹ coi trọng châu Á-Thái Bình Dương không phải vì một phần lãnh thổcủa họ thuộc nơi đây. Nó trước hết bởi lẽ tự thân khu vực này có sức hấp dẫn vànhững xu hướng phát triển không thể bỏ qua.
Châu Á, theo Giáo sư Ðại học Havard Joseph Nye, từng là Trợ lý Bộ trưởngQuốc phòng Mỹ và là tác giả cuốn sách "Tương lai quyền lực" (The Future ofPower): "Ngay từ năm 1750, châu lục này đã chiếm 3/5 dân số thế giới và 3/5 GDPtoàn cầu và đến năm 2050 châu lục này sẽ lại trở về với địa vị vốn có của nócách đây 300 năm."
Giám đốc Chương trình Đông Nam Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lượcQuốc tế (CSIS) Ernest Bower cho rằng lý do Mỹ can dự sâu rộng hơn với châu Á làvì Tổng thống Obama xác định "nước Mỹ muốn thoát ra khỏi tình trạng ì ạch hoặcsuy thoái thì châu Á là một phần của câu trả lời."
Châu Á-Thái Bình Dương hiện chiếm gần một nửa kim ngạch thương mại toàncầu và chiếm tới 60% tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ. Hơn thế, châu Á trong vàithập kỷ qua còn được nhắc tới như một khu vực phát triển năng động nhất của thếgiới với sự xuất hiện của các cường quốc tiềm tàng như Trung Quốc và Ấn Độ,thách thức vị thế siêu cường của nước Mỹ.
Một châu Á hòa bình và ổn định (với 4 tỷ người sinh sống ở 48 quốc gia) lànằm trong lợi ích của Mỹ, cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống, anninh kinh tế và an ninh hàng hải. Đó là lý do vì sao cả Nhà Trắng, Bộ Ngoạigiao, Thượng viện và Hạ viện Mỹ trong năm 2011 ít nhiều đều đã lên tiếng trongvấn đề Biển Đông, hoan nghênh nỗ lực của ASEAN cùng Trung Quốc bắt đầu thảo luậnvề Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên tại Biển Đông (COC) thay cho Tuyên bố về cáchứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Biển Đông và eo biển Malacca được Mỹ vàthế giới nhìn nhận là hai trong những tuyến đường vận tải biển quan trọng nhấttrên thế giới.
Nói tới sự tỏa sáng của châu Á không thể không liệt kê các tổ chức đangphát huy hiệu quả hoặc đang định hình mà Mỹ là một thành viên hoặc một đối táctích cực như Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Hiệp hộicác nước Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao ĐôngÁ (EAS),... Các kết quả đạt được tại hội nghị thượng đỉnh APEC ở Hawaii và cáchội nghị quan trọng của ASEAN tại Indonesia trong tháng 11 vừa qua càng làm nổibật vai trò của châu Á trong bối cảnh kinh tế Mỹ và kinh tế "lục địa già" châuÂu đang gặp không ít khó khăn.
ASEAN được Mỹ thừa nhận là "một trụ cột, một điểm tựa cho những phát triểnquan trọng nhất ở châu Á." Không đâu khác, sự trở lại châu Á của Mỹ được phảnánh rất rõ nét tại khu vực Đông Nam Á, cụ thể với ASEAN.
Nước Mỹ, như lời Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Á-Thái BìnhDương Kurt Campbell nói: "Năm 2010, tại Hà Nội, chúng tôi cảm thấy rất vinh dựkhi được mời tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á."
Bước ngoặt đánh dấu sự coi trọng của Mỹ với ASEAN là sự kiện tháng 7/2009khi Ngoại trưởng Hillary Clinton ký tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác(TAC) với lời khẳng định: “Tôi muốn gửi thông điệp rõ ràng rằng nước Mỹ trở lại.Chúng tôi sẽ tham gia đầy đủ và tận tâm với các mối quan hệ tại Đông Nam Á."
Với thông cáo chung khẳng định "sự phồn vinh của Mỹ và ASEAN ngày càng đanxen với nhau," Tổng thống Obama, đồng chủ trì cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-ASEAN lầnthứ hai tại New York tháng 9/2010, đã tự coi mình là "Tổng thống Thái Bình Dươngđầu tiên của Mỹ."
ASEAN, với hơn 600 triệu dân và tổng GDP khoảng 1.300 tỷ USD, là thịtrường xuất khẩu lớn thứ 4 của Mỹ, sau Khu vực tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA),Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản. Trao đổi thương mại hai chiều năm 2010 giữaMỹ và ASEAN đạt 146 tỷ USD. Hiện Mỹ đã đầu tư 153 tỷ USD vào ASEAN, gấp ba lầnmức 45 tỷ USD đầu tư vào Trung Quốc và gần 10 lần so với mức 16 tỷ USD đầu tưvào Ấn Độ. Nếu cộng cả các khoản đầu tư vào lĩnh vực dầu khí, khối lượng vốn đầutư của Mỹ vào ASEAN có thể gấp đôi.
Viễn cảnh về sự hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015 càng trởnên hấp dẫn không chỉ với Mỹ. Đó là chưa kể tới việc ba thành viên ASEAN gồmSingapore, Brunei và Việt Nam hiện là tám nước sáng lập viên đang trong quátrình đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), một hiệpđịnh mà Mỹ nói là "sẽ trở thành mẫu mực" cho các hiệp định thương mại toàn cầutrong tương lai.
Sang năm 2012, theo dự báo của các chuyên gia, nước Mỹ có bầu cử nhưngchắc chắn sẽ không quên việc triển khai những bước đi cụ thể để thực thi sự điềuchuyển chiến lược mang tính thế kỷ, nhất là khi cường quốc này, về lý thuyết"đang kết thúc" cuộc chiến hao người tốn của tại Iraq và sẽ dần rút quân ra khỏivũng lầy Afghanistan./.
Nói rằng trục quay chính sách đối ngoại của Mỹ chuyển về châu Á-Thái BìnhDương không có nghĩa các khu vực khác của thế giới không quan trọng bằng. Thếnhưng, theo lời giải thích của Cố vấn an ninh quốc gia Tom Donilon: "Với việcnâng tầm khu vực năng động này lên thành một ưu tiên chiến lược, Tổng thốngBarack Obama đã chứng tỏ quyết tâm không để các lợi ích lâu dài của nước Mỹ bịchi phối bởi các cuộc khủng hoảng" ở những khu vực khác.
Ngay cả về mặt an ninh-quốc phòng, cho dù ngân sách bị cắt giảm, nhưngchính quyền Obama vẫn quả quyết "chúng tôi sẽ duy trì sự hiện diện đủ mạnh" ởkhu vực mà bà Ngoại trưởng Hillary Clinton không ít lần thừa nhận "gắn liền vớitương lai và sự thịnh vượng của nước Mỹ trong thế kỷ 21."
Nước Mỹ coi trọng châu Á-Thái Bình Dương không phải vì một phần lãnh thổcủa họ thuộc nơi đây. Nó trước hết bởi lẽ tự thân khu vực này có sức hấp dẫn vànhững xu hướng phát triển không thể bỏ qua.
Châu Á, theo Giáo sư Ðại học Havard Joseph Nye, từng là Trợ lý Bộ trưởngQuốc phòng Mỹ và là tác giả cuốn sách "Tương lai quyền lực" (The Future ofPower): "Ngay từ năm 1750, châu lục này đã chiếm 3/5 dân số thế giới và 3/5 GDPtoàn cầu và đến năm 2050 châu lục này sẽ lại trở về với địa vị vốn có của nócách đây 300 năm."
Giám đốc Chương trình Đông Nam Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lượcQuốc tế (CSIS) Ernest Bower cho rằng lý do Mỹ can dự sâu rộng hơn với châu Á làvì Tổng thống Obama xác định "nước Mỹ muốn thoát ra khỏi tình trạng ì ạch hoặcsuy thoái thì châu Á là một phần của câu trả lời."
Châu Á-Thái Bình Dương hiện chiếm gần một nửa kim ngạch thương mại toàncầu và chiếm tới 60% tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ. Hơn thế, châu Á trong vàithập kỷ qua còn được nhắc tới như một khu vực phát triển năng động nhất của thếgiới với sự xuất hiện của các cường quốc tiềm tàng như Trung Quốc và Ấn Độ,thách thức vị thế siêu cường của nước Mỹ.
Một châu Á hòa bình và ổn định (với 4 tỷ người sinh sống ở 48 quốc gia) lànằm trong lợi ích của Mỹ, cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống, anninh kinh tế và an ninh hàng hải. Đó là lý do vì sao cả Nhà Trắng, Bộ Ngoạigiao, Thượng viện và Hạ viện Mỹ trong năm 2011 ít nhiều đều đã lên tiếng trongvấn đề Biển Đông, hoan nghênh nỗ lực của ASEAN cùng Trung Quốc bắt đầu thảo luậnvề Bộ quy tắc ứng xử giữa các bên tại Biển Đông (COC) thay cho Tuyên bố về cáchứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Biển Đông và eo biển Malacca được Mỹ vàthế giới nhìn nhận là hai trong những tuyến đường vận tải biển quan trọng nhấttrên thế giới.
Nói tới sự tỏa sáng của châu Á không thể không liệt kê các tổ chức đangphát huy hiệu quả hoặc đang định hình mà Mỹ là một thành viên hoặc một đối táctích cực như Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Hiệp hộicác nước Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao ĐôngÁ (EAS),... Các kết quả đạt được tại hội nghị thượng đỉnh APEC ở Hawaii và cáchội nghị quan trọng của ASEAN tại Indonesia trong tháng 11 vừa qua càng làm nổibật vai trò của châu Á trong bối cảnh kinh tế Mỹ và kinh tế "lục địa già" châuÂu đang gặp không ít khó khăn.
ASEAN được Mỹ thừa nhận là "một trụ cột, một điểm tựa cho những phát triểnquan trọng nhất ở châu Á." Không đâu khác, sự trở lại châu Á của Mỹ được phảnánh rất rõ nét tại khu vực Đông Nam Á, cụ thể với ASEAN.
Nước Mỹ, như lời Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Á-Thái BìnhDương Kurt Campbell nói: "Năm 2010, tại Hà Nội, chúng tôi cảm thấy rất vinh dựkhi được mời tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á."
Bước ngoặt đánh dấu sự coi trọng của Mỹ với ASEAN là sự kiện tháng 7/2009khi Ngoại trưởng Hillary Clinton ký tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác(TAC) với lời khẳng định: “Tôi muốn gửi thông điệp rõ ràng rằng nước Mỹ trở lại.Chúng tôi sẽ tham gia đầy đủ và tận tâm với các mối quan hệ tại Đông Nam Á."
Với thông cáo chung khẳng định "sự phồn vinh của Mỹ và ASEAN ngày càng đanxen với nhau," Tổng thống Obama, đồng chủ trì cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-ASEAN lầnthứ hai tại New York tháng 9/2010, đã tự coi mình là "Tổng thống Thái Bình Dươngđầu tiên của Mỹ."
ASEAN, với hơn 600 triệu dân và tổng GDP khoảng 1.300 tỷ USD, là thịtrường xuất khẩu lớn thứ 4 của Mỹ, sau Khu vực tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA),Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản. Trao đổi thương mại hai chiều năm 2010 giữaMỹ và ASEAN đạt 146 tỷ USD. Hiện Mỹ đã đầu tư 153 tỷ USD vào ASEAN, gấp ba lầnmức 45 tỷ USD đầu tư vào Trung Quốc và gần 10 lần so với mức 16 tỷ USD đầu tưvào Ấn Độ. Nếu cộng cả các khoản đầu tư vào lĩnh vực dầu khí, khối lượng vốn đầutư của Mỹ vào ASEAN có thể gấp đôi.
Viễn cảnh về sự hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015 càng trởnên hấp dẫn không chỉ với Mỹ. Đó là chưa kể tới việc ba thành viên ASEAN gồmSingapore, Brunei và Việt Nam hiện là tám nước sáng lập viên đang trong quátrình đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP), một hiệpđịnh mà Mỹ nói là "sẽ trở thành mẫu mực" cho các hiệp định thương mại toàn cầutrong tương lai.
Sang năm 2012, theo dự báo của các chuyên gia, nước Mỹ có bầu cử nhưngchắc chắn sẽ không quên việc triển khai những bước đi cụ thể để thực thi sự điềuchuyển chiến lược mang tính thế kỷ, nhất là khi cường quốc này, về lý thuyết"đang kết thúc" cuộc chiến hao người tốn của tại Iraq và sẽ dần rút quân ra khỏivũng lầy Afghanistan./.
Thái Hùng (TTXVN/Vietnam+)
