Sẽ đưa ra những giải pháp vì hòa bình, phát triển

ASEAN sẽ đưa ra giải pháp vì hòa bình, phát triển

Thủ tướng tin tưởng ASEAN 17 và hội nghị liên quan sẽ đưa ra giải pháp thỏa đáng vì mục tiêu chung là hòa bình, ổn định, phát triển.
Chiều 28/10, phát biểu khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 17 và các hội nghị cấp cao liên quan, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch ASEAN 2010 tin tưởng rằng với quyết tâm chính trị mạnh mẽ và tầm nhìn xa cũng như sự tham gia tích cực và đóng góp quý báu của các đại biểu, lãnh đạo các nước đối tác, ASEAN 17 và các hội nghị liên quan sẽ thành công tốt đẹp, đưa ra những giải pháp thỏa đáng vì mục tiêu chung là hòa bình, ổn định, hợp tác phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Thủ tướng nêu rõ, hội nghị lần này diễn ra vào những tháng cuối của năm 2010, một năm quan trọng với ASEAN trong việc thực hiện các mục tiêu hình thành Cộng động và hoạt động trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN.

Với chủ đề bao trùm “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động,” ASEAN trong gần một năm quan đã tiến hành nhiều hoạt động cụ thể và đạt được những thành tựu to lớn trong việc thực hiện mục tiêu và kế hoạch đã đề ra, trong đó có các quyết định của Hội nghị cấp cao ASEA lần thứ 16 tại Hà Nội tháng 4/2010.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nêu bật những thành tựu quan trọng trong triển khai Hiến chương và lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đến 2015. Hiến chương ASEAN đã thực sự đi vào cuộc sống với sự vận hành trôi chảy của tổ chức bộ máy mới cũng như hoàn tất cơ bản các văn kiện pháp lý liên quan, tạo cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và liên kết khu vực sâu rộng hơn.

Các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng trên cả 3 trụ cột đều được triển khai mạnh mẽ theo những ưu tiên và lộ trình đã được xác định và đạt được những kết quả quan trọng.

Những nỗ lực xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN, nhất là trên 14 lĩnh vực ưu tiên đã đạt những tiến triển rất có ý nghĩa. Đối thoại và hợp tác thường xuyên ở các cấp về các vấn đề cùng quan tâm đã nâng cao sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa các nước, góp phần duy trì hoà bình và an ninh khu vực.

Các cơ chế đối thoại và hợp tác về an ninh khu vực được tăng cường và mở rộng, với việc thông qua Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn chung của Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) cũng như việc hình thành Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng với các đối tác (ADMM+), Hội nghị những người đứng đầu Cơ quan an ninh nội địa ASEAN (MACOSA) và Diễn đàn biển ASEAN (AMF).

Các công cụ bảo đảm an ninh khu vực ngày càng phát huy tác dụng quan trọng, đặc biệt là Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước Đông Nam Á không có Vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), Công ước ASEAN về chống khủng bố quốc tế và các Tuyên bố chung giữa ASEAN với các đối tác về vấn đề này.

Cùng với sự phục hồi của các nền kinh tế trong khu vực, tiến trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN cũng đã đạt những kết quả quan trọng với sự hình thành vững chắc của Khu vực thương mại tự do ASEAN về hàng hóa, dịch vụ và đầu tư, việc triển khai một số chương trình hợp tác trọng điểm như Cơ chế hải quan một cửa và Chương trình thuận lợi hóa thương mại.

Đặc biệt, Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN mà các Lãnh đạo sẽ xem xét thông qua dịp này cũng như việc lập Quỹ Cơ sở hạ tầng ASEAN sẽ hỗ trợ đắc lực cho liên kết ASEAN và tạo tiền đề cho liên kết khu vực rộng lớn hơn ở Đông Á.

Hợp tác kinh tế giữa ASEAN với các đối tác cũng có những tiến triển khả quan, nhất là việc hoàn tất các thỏa thuận về Khu vực mậu dịch tự do giữa ASEAN với 6 đối tác ở khu vực Đông Á cũng như Thỏa thuận đa phương hóa Sáng kiến Chiang Mai trong khuôn khổ ASEAN+3. Hiệp hội cũng đã có nhiều nỗ lực hợp tác nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững theo định hướng nêu trong Tuyên bố ASEAN về phục hồi và phát triển bền vững được thông qua tại Cấp cao ASEAN-16.

Tiến trình xây dựng Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN với mục tiêu hình thành một Cộng đồng đùm bọc và chia sẻ, hướng tới người dân cũng đạt được những tiến triển rất đáng kể, nhất là về phát triển con người và xử lý những thách thức toàn cầu. ASEAN đang khẩn trương xây dựng Kế hoạch hành động để triển khai Tuyên bố ASEAN về ứng phó với biến đổi khí hậu được thông qua tại Cấp cao ASEAN-16, đồng thời đóng góp tích cực cho những nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực này.

Hội nghị lần này sẽ xem xét thông qua 2 Tuyên bố quan trọng về Phát triển nguồn nhân lực và các kỹ năng cho phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững, về Tăng cường phúc lợi và phát triển của phụ nữ và trẻ em ASEAN. Dự kiến, Tuyên bố ASEAN về hợp tác tìm kiếm và cứu hộ người và tàu thuyền gặp nạn trên biển cũng sẽ được thông qua vào dịp này.

Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR) và Ủy ban thúc đẩy và bảo vệ các quyền phụ nữ-trẻ em (ACWC) đã đi vào vận hành trên thực tế, góp phần thúc đẩy hợp tác ASEAN về quyền của người dân.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ sự phấn khởi trước sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ giữa ASEAN và các đối tác trong năm qua, thông qua việc tăng cường đối thoại thường xuyên ở các cấp và những kết quả quan trọng trong việc thực hiện các Kế hoạch hành động triển khai các Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược hoặc đối tác toàn diện.

Tại hội nghị lần này, ngoài Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ, sẽ diễn ra Cấp cao ASEAN với các đối tác Australia, New Zealand, Nga và Liên hợp quốc. ASEAN cũng đã họp Cấp cao lần hai với Hoa Kỳ, thỏa thuận sẽ nâng quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ lên tầm cao mới.

Cùng với quan hệ đối tác chiến lược đã có với Trung Quốc và Nhật Bản, dịp này ASEAN và Hàn Quốc sẽ xem xét và quyết định nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược.

Triển khai quyết định của Cấp cao ASEAN-16, Hội nghị sẽ tiếp tục bàn phương hướng và biện pháp bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình, nhất là nâng cao hiệu quả hoạt động của các diễn đàn khu vực hiện có do ASEAN giữ vai trò chủ đạo, kể cả việc mở rộng Cấp cao Đông Á để Nga và Hoa Kỳ tham gia nhưng vẫn bảo đảm các mục tiêu, nguyên tắc, thể thức và ưu tiên của diễn đàn này.

Vai trò và vị thế quốc tế của ASEAN ngày càng được nâng cao không chỉ do vai trò trung tâm của Hiệp hội ở khu vực mà còn do những đóng góp quan trọng của ASEAN trên nhiều diễn đàn quốc tế lớn, kể cả G-20.

Hội nghị lần này là dịp để đánh giá kết quả thực hiện các thỏa thuận và đề ra các giải pháp phù hợp để tiếp tục đẩy nhanh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, tăng cường quan hệ đối ngoại, nâng cao vai trò, vị thế quốc tế của Hiệp hội, nhất là trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như ứng phó có hiệu quả với những thách thức toàn cầu.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các đại biểu dự Hội nghị tập trung vào một số vấn đề quan trọng như hiệp hội cần tiếp tục đề ra và tiến hành các giải pháp đồng bộ để đẩy nhanh việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt là các giải pháp để tạo ra sự chuyển biến thực sự về “văn hóa thực thi," tăng cường cơ chế giám sát và đánh giá việc thực hiện các thỏa thuận.

Hội nghị cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đầy đủ, phù hợp với Hiến chương ASEAN, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy và phương thức hoạt động ASEAN, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan thực thi, đẩy mạnh việc huy động nguồn lực, lồng ghép các thỏa thuận khu vực vào các chương trình, kế hoạch phát triển quốc gia.

Mối quan hệ đối ngoại của ASEAN cần tiếp tục được đẩy mạnh thông qua các kế hoạch và biện pháp cụ thể để hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN. Theo đó, cần chủ động thúc đẩy quan hệ với các đối tác thông qua khôn khổ ASEAN +1 lên tầm cao mới, theo hướng toàn diện, thực chất và hiệu quả hơn.

Điều quan trọng là cần tăng cường đối thoại thường xuyên ở các cấp, nhất là ở Cấp cao, cũng như đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả các thỏa thuận giữa ASEAN với các đối tác, nhất là về hợp tác kinh tế-thương mại, đối phó với những thách thức toàn cầu.

Các đại biểu cần tích cực đề xuất và tiến hành các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt đọng của các khuôn khổ hợp tác khu vực rộng lớn hơn do ASEAN giữ vai trò chủ đạo như ASEAN +3, Cấp cao Đông Á, Diễn đàn khu vực ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng với các đối tác.

Hiệp hội cần tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình trên cơ sở các quyết định của Cấp cao ASEAN-16.

ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy và tạo điều kiện để các đối tác tham gia sâu rộng và đóng góp xây dựng hơn vào việc xử lý các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực trên cơ sở bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN và hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Hiệp hội cần tiếp tục phát huy thế mạnh của mình như một hạt nhân gắn kết và điều hòa các nhóm lợi ích đan xen trong khu vực, là trung tâm kết nối các cơ chế và khuôn khổ hợp tác hiện có và thúc đẩy sự hình thành một cấu trúc khu vực dựa trên nhiều cơ chế đan xen, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau.

ASEAN cần tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò là nhân tố quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á và châu Á-Thái Bình Dương. Hiệp hội cần có những nỗ lực lớn hơn, nhất là tăng cường đối thoại và hợp tác về các vấn đề chính trị- an ninh để nâng cao hiểu biết và tin cậy giữa các quốc gia; đẩy mạnh việc xây dựng các chuẩn mực và quy tắc ứng xử chung trong quan hệ giữa các nước; tiếp tục phát huy tác dụng và thúc đẩy thực thi có hiệu quả các công cụ và cơ chế hiện có để đảm bảo hòa bình và an ninh khu vực.

Hiệp hội đẩy mạnh hợp tác rộng rãi nhằm đối phó với những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, nhất là khủng bố quốc tế, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh an toàn trên biển.

ASEAN cần thể hiện vai trò là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế trong việc ứng phó với những thách thức toàn cầu hiện nay, nhất là khủng hoảng tài chính, kinh tế, biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh. Theo đó, ASEAN cần tiến hành những biện pháp cụ thể nhằm gia tăng hợp tác nội khối, đồng thời thúc đẩy hợp tác với khuôn khổ khu vực rộng lớn hơn và đóng góp tích cực cho nỗ lực chung của cộng động quốc tế, kể cả các hoạt động liên quan của Liên hợp quốc.

Ngay sau phiên khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các trưởng đoàn các nước ASEAN đã tiến hành phiên họp kín./.

Xin mời xem nguyên văn bài phát biểu của Thủ tướng tại đây.

Thiện Thuật (TTXVN/Vietnam+)

Tin cùng chuyên mục