Sáng 2/11, các đại biểu tiếp tục thảo luận tại Hội trường về tình hình thực hiệnkế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2010 và kế hoạch phát triển kinh tế-xãhội năm 2011.
Các ý kiến phát biểu tại phiên thảo luận đều thể hiện sự đồng tình cao với nhữngtổng kết, đánh giá của Chính phủ về tình hình thực hiện kinh tế, xã hội trongnăm 2010 và những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế-xã hội năm2011.
Mặc dù năm 2010 còn gặp nhiều khó khăn, song với quyết tâm cao của cả hệ thốngchính trị, với sự nhanh nhạy trong chỉ đạo, điều hành và quyết liệt trong tổchức thực hiện nên đất nước đã đạt được những thành tựu khá toàn diện, cơ bảnhoàn thành mục tiêu tổng quát và các chỉ tiêu đề ra.
Nhiều ý kiến đánh giá cao sự nhạy bén của Chính phủ trước diễn biến mới của tìnhhình, với những biểu hiện gia tăng bất ổn kinh tế vĩ mô, đã chuyển hướng từ ưutiên tăng trưởng kinh tế sang ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phátngay từ đầu năm 2010; ban hành Nghị quyết số 18/NQ-CP với nhiều giải pháp cụthể, điều hành chính sách tiền tệ cương quyết, nhờ đó đã kiểm soát khá tốt chỉsố giá tiêu dùng...
Với nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã đạt được mục tiêutheo Nghị quyết của Quốc hội là tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô, tốc độ tăngtrưởng kinh tế cao hơn năm 2009.
Trong 21 chỉ tiêu theo Nghị quyết của Quốc hội, có 15 chỉ tiêu đạt và vượt sovới kế hoạch, trong đó có nhiều chỉ tiêu chủ yếu, góp phần quan trọng hoàn thànhcác chỉ tiêu kinh tế-xã hội của kế hoạch 5 năm 2006-2010.
Các ý kiến của đại biểu ghi nhận trong điều kiện kinh tế còn nhiều khó khănnhưng vẫn bảo đảm tốt hơn an sinh xã hội và phúc lợi xã hội; khoa học, công nghệvà bảo vệ môi trường đạt được những kết quả tích cực; cải cách thủ tục hànhchính, phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm được quan tâm chỉ đạo và đạtnhững kết quả thiết thực.
Việc thu hẹp dần khoảng cách giữa miền núi với miền xuôi vẫn chưa đạt được mụctiêu đề ra
Để nâng cao cuộc sống cho người nông dân, đại biểu Lê Thanh Liêm (Long An) đềnghị Chính phủ cần tổng kết, làm rõ hơn tiến độ thực hiện các đề án cụ thể vềviệc thực hiện Nghị quyết 26 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Đại biểu đề nghị Chính phủ cho biết từ khi có Nghị quyết này Chính phủ đã phêduyệt xong bao nhiêu đề án, chương trình; trong đó có bao nhiêu đề án, chươngtrình đã được bố trí ngân sách đi vào thực hiện.
Đại biểu cũng đề nghị việc tăng ngân sách Nhà nước trong năm 2011 cho việc thựchiện Nghị quyết 26 như thế nào, không để kéo dài đến khi hoàn thành mục tiêucông nghiệp hóa mới quay lại tăng đầu tư cho nông nghiệp nông thôn.
"Không thể để nông thôn và đời sống người dân cứ tuần tự tăng tiến mà Chính phủphải có tác động sâu sắc hơn đối với xuất khẩu lúa gạo và các mặt hàng nông sảnkhác. Chính phủ phải làm sao để người nông dân và nhà xuất khẩu cùng cười chungmột nhịp khi được mùa và được giá," đại biểu nhấn mạnh.
Đại biểu cùng đề nghị Nhà nước cần sớm ban hành chính sách bảo hiểm nông nghiệp,trước hết chọn thí điểm cho người trồng lúa và chăn nuôi gia súc.
Cũng về vấn đề này, đại biểu Bế Xuân Trường (Bắc Kạn) nêu hiện nay các tỉnh miềnnúi phía Bắc không phát triển đường thủy, đường sắt và đường hàng không mà chỉcó trục độc đạo là đường bộ. Để tạo điều kiện cho các tỉnh miền núi phát triểnkinh tế theo đại biểu rất cần quan tâm tới việc phát triển và nâng cấp các trụclộ chính và đường vành đai biên giới, tạo tiền đề để các tỉnh bứt phá về kinhtế, nâng cao đời sống nhân dân.
Trong ý kiến phát biểu của mình, đại biểu Lò Văn Muôn (Điện Biên) khẳng địnhhiện các vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã và đang được hưởng nhiều chính sáchưu tiên đầu tư phát triển của Nhà nước. Tuy nhiên, thực tế việc thu hẹp dầnkhoảng cách giữa miền núi với miền xuôi vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra.
Đại biểu cho rằng đã đến lúc cần xem lại cách thức và mức độ quy mô đầu tư củaNhà nước cho các vùng này.
Đại biểu phân tích thời gian qua số lượng chương trình dự án đầu tư cho vùng dântộc thiểu số rất nhiều nhưng tổng mức đầu tư cho từng dự án cũng như việc đápứng vốn cho công trình không đáp ứng yêu cầu và không kịp thời dẫn đến hạn chếhiệu quả.
Dẫn chứng tại Điện Biên về việc sắp xếp dân di cư tự do tại huyện Mường Nhé giaiđoạn 2008-2012 hiện vẫn chưa được bố trí vốn để thực hiện, đại biểu đề nghị sốchương trình, dự án đầu tư cho vùng dân tộc thiểu số trong thời gian tới có thểgiảm đi nhưng mỗi dự án, chương trình sau khi đã nghiên cứu đầy đủ cần đầu tưthỏa đáng, suất đầu tư phải phù hợp với từng vùng, miền.
"Khi chương trình dự án đã được phê duyệt thì cần bố trí nguồn vốn kịp thờitránh phê duyệt xong để đấy gây mất lòng tin của người dân," đại biểu nhấn mạnh.
Theo đại biểu Y Ngọc (Kon Tum), việc xóa đói giảm nghèo vùng khó khăn hiện cònmanh mún, thiếu đồng bộ, nhiều đầu mối chủ trì... dẫn đến trùng lặp về nội dungđầu tư, chưa phát huy được hiệu quả; nguồn lực tài chính thực hiện an sinh xãhội, giảm nghèo còn hạn chế so với nhu cầu, chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước,hệ thống bộ máy triển khai thực hiện còn yếu và thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất.
Đại biểu kiến nghị trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình mụctiêu cần có sự thống nhất giữa các bộ, ngành Trung ương. Chính phủ cần rà soátvà lồng ghép toàn bộ các chương trình giảm nghèo hiện nay thành một chương trìnhtổng thể để có sự hỗ trợ đầu tư có hiệu quả.
Cùng với kiến nghị tiếp tục đầu tư chương trình 135 giai đoạn 2011-2015 để gópphần xóa đói giảm nghèo cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn, đại biểu đề nghịChính phủ xem xét, hỗ trợ kinh phí để địa phương tiếp tục triển khai thực hiệnmột số nội dung còn chưa hoàn thành đối với dự án chương trình trồng mới 5 triệuha rừng.
Phân cấp và giao quyền phải phù hợp với năng lực và trình độ quản lý
Báo cáo thêm một số nội dung liên quan đến vấn đề quản lý, giám sát hoạt độngcủa các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, trong đó có Vinashin, Bộ trưởngBộ Tài chính Vũ Văn Ninh nêu rõ chủ trương và các quy định của Đảng và Nhà nướcđã khẳng định phân biệt rõ chức năng của cơ quan đại diện quyền chủ sở hữu củaNhà nước với chức năng điều hành sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, kiênquyết chấm dứt tình trạng cơ quan hành chính nhà nước can thiệp trực tiếp, cụthể vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Hội đồng quản trị doanh nghiệp được giao quyền trực tiếp đại diện chủ sở hữu gắn liềnvới quyền tự chủ trong kinh doanh. Hội đồng quản trị là cơ quan đại diện trựctiếp của chủ sở hữu tại tổng công ty nhận và chịu trách nhiệm bảo toàn vốn vàtài sản Nhà nước giao.
Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2003 cũng đã quy định Bộ trưởng, thủ trưởng cơquan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan trực thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dâncấp tỉnh có trách nhiệm bảo đảm quyền tự chủ kinh doanh, tự chịu trách nhiệm củatổng công ty, không can thiệp vào các công việc thuộc thẩm quyền của Hội đồngQuản trị, Tổng Giám đốc, Giám đốc và bộ máy của tổng công ty.
Nghị định 132 của Chính phủ phân công, phân cấp về quyền đại diện chủ sở hữucũng quy định cơ quan thực hiện quyền chủ sở hữu của Nhà nước không can thiệptrái pháp luật vào công việc của Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc, Giám đốc cáctổng công ty nhà nước.
Về thanh tra, giám sát, đối với các tổng công ty nhà nước nói chung, Bộ trưởngVũ Văn Ninh cho biết từ năm 2007-2009, Bộ Tài chính có báo cáo tổng hợp hoạtđộng của các Tổng công ty Nhà nước và các tập đoàn, báo cáo với các cấp có thẩmquyền.
Trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính và các bộ, ngành, Thủ tướng Chính phủ vàChính phủ đã có rất nhiều văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện việc củng cố hoạtđộng của các tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước. Tiêu biểu là việc sửa đổi Nghịđịnh 199 về quản lý tài chính với công ty nhà nước và phần vốn nhà nước đầu tưvào các doanh nghiệp khác; trong đó có một số sửa đổi quan trọng.
Về công tác giám sát, Vinashin hoạt động theo mô hình tập đoàn từ giữa năm 2006,đến đầu năm 2007, Bộ Tài chính đã tổ chức một cuộc thanh tra, mỗi năm tiếp theotừ đó đến nay đều có các cuộc kiểm tra về quản lý vốn và tài sản.
Căn cứ vào kiến nghị của Bộ Tài chính và các bộ, ngành, ngay từ năm 2008, Thườngtrực Chính phủ đã có nhiều cuộc họp, ra nhiều văn bản chỉ đạo rà soát các hạngmục đầu tư, tập trung vào các ngành, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh chính; sắpxếp, cắt giảm các dự án chưa thực sự cần thiết, chưa sát với mục tiêu đề ra; tậptrung vào các dự án trọng điểm, có chiến lược phát triển và đóng tàu phục vụ dầukhí, đánh bắt xa bờ, tàu sông...
Theo Bộ trưởng Vũ Văn Ninh, chủ trương tách bạch quản lý nhà nước và chức năngkinh doanh của doanh nghiệp, giao quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm, không canthiệp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là nhất quán và đúngđắn, đã được khẳng định trong thiết chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủnghĩa.
Tuy nhiên, cũng cần phải rút ra bài học là khi phân cấp, phân công và giao quyềnthì phải phù hợp với năng lực và trình độ quản lý của cán bộ doanh nghiệp, đềcao trách nhiệm của doanh nghiệp. Đại diện các chủ sở hữu cần làm rõ khi có vấnđề phát hiện ra.
Trong thực tế có những vấn đề chỉ phát hiện ra qua thanh tra, kiểm tra, mà nhưvậy thì thường phát hiện ra sau (ví dụ việc mua tàu, xây dựng hệ thống cảnhbáo...).
Bộ trưởng đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý và phân định rõ hơnchức năng và trách nhiệm của từng cấp trong việc quản lý doanh nghiệp; tăngcường hơn nữa công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và có chế tài đồng bộ, đủmạnh để các doanh nghiệp phải chấp hành và thực hiện nghiêm các kiến nghị của cơquan thanh tra, kiểm tra.
Bộ trưởng cũng cho biết thêm, theo số liệu nắm được từ Hội đồng Quản trịVinashin, đến 30/6/2010, số nợ của Vinashin là 86.031 tỷ nhưng tài sản trên sổsách là 103.774 tỷ. Như vậy, số tiền vay này đang nằm trong các tài sản, dự án.Hiện Chính phủ đang yêu cầu các cơ quan kiểm toán đánh giá lại các tài sản này.
Đảm bảo độ an toàn cao nhất cho dự án bauxite Tây Nguyên
Liên quan đến vấn đề môi trường khu vực khai thác bauxite ở Tây Nguyên, nhất làsau sự cố hồ bùn đỏ ở Hungary và dư luận từ cử tri và một số nhà khoa học, Bộtrưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Phạm Khôi Nguyên báo cáo làm rõ thêm một sốvấn đề trước Quốc hội.
Bộ trưởng khẳng định báo cáo đánh giá tác động môi trường do Tập đoànThan-Khoáng sản Việt Nam (TKV) lập, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì tổ chứchội đồng thẩm định đã được làm rất cụ thể, bảo đảm độ an toàn về môi trường haikhu vực này.
Việc đánh giá tác động môi trường được tiến hành ở cả 4 khu: Khu khai thác mỏ,khu tuyển quặng, hoạt động của nhà máy và khu chất thải theo các tiêu chuẩn hiệnđại của thế giới và với các chỉ tiêu về môi trường nghiêm ngặt nhất, cụ thể nhấtcủa Việt Nam.
Có thể nói, Báo cáo đã được thẩm định và phê duyệt với chất lượng cao nhất.
Bộ trưởng cho biết Bộ đã thành lập Hội đồng thẩm định gồm 21 người, nhiều hơncác hội đồng thẩm định khác 3 lần. Quan trọng hơn, hội đồng này bao gồm 18 nhàkhoa học là các giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ, chủ yếu là các Viện trưởng, việnphó, giám đốc các trung tâm khoa học, hiệu trưởng, hiệu phó các trường đại học.Đằng sau họ là hệ thống các viện nghiên cứu, các trường đại học, bao gồm tất cảcác lĩnh vực khoa học liên quan đến công tác bảo vệ môi trường của hai nhà máynày.
Bộ đã tổ chức đoàn công tác của hội đồng tại Australia (nơi có công nghệ xử lýhiện đại), Brazil (có địa hình, đặc tính mỏ giống Việt Nam) và Trung Quốc (nướcchuyển giao công nghệ cho Việt Nam) để học tập kinh nghiệm; chuyển giao các chỉtiêu, tiêu chuẩn, tiêu chí từ khâu khai thác, chế biến, xử lý bùn đỏ để áp dụngtrong thẩm định báo cáo.
Một tổ tư vấn khoa học cũng đã được thành lập, gồm những tiến sỹ, các nhà khoahọc.
Trước những quan ngại về độ an toàn, nhất là khả năng phá rừng Tây Nguyên, theoBộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, theo Luật khoáng sản, toàn bộ rừng đặc dụng, rừngđầu nguồn, rừng phòng hộ, các khu di tích lịch sử, khu văn hóa dân tộc nhấtthiết không được cấp phép khai thác mỏ.
Ở giai đoạn thí điểm này, chỉ cho khai thác những nơi chủ yếu là dưới mặt đất50-70cm, không có cây mọc được, hoặc chỉ có cây bụi gai và cây lùn.
Bộ trưởng nhấn mạnh trong mục tiêu đặt ra có kết hợp khai thác với trồng rừng,tức là mục tiêu kép, có tính đến quy trình trồng rừng, quy trình phục hồi, cáctrung tâm gây giống...
Bộ trưởng cho biết trữ lượng bauxite Tây Nguyên theo đánh giá khoảng 11 tỷ tấn,nhưng lần này chỉ được khai thác vài chục triệu tấn.
Xung quanh vấn đề bùn đỏ, trong Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã nghiêmcấm để nước xung quanh chảy vào hồ bùn đỏ. Để giải quyết điều này thì một hệthống mương sẽ được làm để hứng toàn bộ nước. Lưu lượng nước ở đây cũng đã đượclường trước yếu tố biến đổi khí hậu. Bùn đỏ là khu xử lý chất thải công nghiệpđộc hại, độ thấm đã được tính đến mức an toàn nhất.
Viện Vật lý Địa cầu cũng đã vào đo từ nhiều năm nay và xác định độ động đất ởđây tối đa là đến cấp 5, yêu cầu trong thiết kế là đến cấp 7, cao hơn 2 cấp, đãlà tiêu chuẩn của thế giới, không thể cao hơn.
Viện Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cũng đã khẳng định khu vực hồ bùn đỏ nàykhông có đứt gẫy.
Trong báo cáo đánh giá tác động cũng đã đề cập đến khả năng vỡ hồ và có phươngán xử lý là chia thành 8 hồ nhỏ, trồng cây trên bùn đỏ theo mô hình của Brazil.Đến hồ cuối cùng nếu xảy ra vỡ đã có diện tích khoảng 50ha để chứa.
TKV đang nghiên cứu giải pháp về điều kiện kỹ thuật của diện tích này, đảm bảoan toàn tuyệt đối, không thể để bùn đỏ tràn.
Để đảm bảo TKV có thực hiện đúng, Bộ đã thành lập 1 tổ giám sát, đến khi nghiệmthu xong tất cả các công trình đảm bảo môi trường thì mới cho vào hoạt động.
Theo Bộ trưởng, chưa có một công trình nào Bộ giám sát với điều kiện nghiêm ngặtnhư thế. Bộ cũng đang chuẩn bị 1 đoàn đi Hungary để xem xét, sau đó, cùng với ýkiến của các nhà khoa học và nhân dân, tiếp tục rà soát Báo cáo đánh giá tácđộng môi trường với tinh thần đảm bảo độ an toàn cao nhất dự án bauxite TâyNguyên.
Cũng về vấn đề bảo vệ môi trường, đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang) đánh giá ônhiễm môi trường hiện vẫn đang là vấn đề bức xúc, hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhànước trong lĩnh vực này còn thấp.
Đại biểu nêu những dẫn chứng cụ thể về ô nhiễm nguồn nước, đất đai, không khítại các địa phương. Nhiều địa phương tình trạng nước thải sinh hoạt trong thànhphố, đô thị và các khu công nghiệp xả trực tiếp ra các khu kênh mương sông hồ.
Trong Báo cáo của Chính phủ cũng nêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệthống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn vệ sinh môi trường vẫn là 50%. Việc lạmdụng sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp đã làm cho đất nước ô nhiễm ảnhhưởng nghiêm trọng tới đời sống người dân; vấn đề ô nhiễm không khí diễn ra ởkhắp các đô thị trong cả nước, đặc biệt là các nút giao thông, công trường xâydựng, khu sản xuất công nghiệp, các làng nghề...
Đại biểu cho rằng nguyên nhân của tình trạng này do ý thức bảo vệ môi trườngtrong xã hội chưa cao; yêu cầu bảo vệ môi trường chưa được tuân thủ nghiêm ngặttrong quá trình phê duyệt và kiểm tra một số công trình dự án đầu tư; nhiều địaphương chưa quán triệt chủ trương phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môitrường; chưa quan tâm tới việc phải kiên quyết xử lý những vi phạm trong việcbảo vệ môi trường; đầu tư cho bảo vệ môi trường chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệtchưa có cơ chế để thu hút các nguồn lực cùng tham gia việc bảo vệ môi trường...
Để đảm bảo các chỉ tiêu bảo vệ môi trường trong những năm tiếp theo, đại biểu đềnghị Chính phủ cần có biện pháp hữu hiệu để thực hiện từng chỉ tiêu cụ thể vàtập trung nguồn lực để thực hiện; tăng cường công tác tuyên truyền giáo dụcdoanh nghiệp và người dân trong việc bảo vệ môi trường, xem đây là nhiệm vụ quantrọng và thường xuyên để phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống.Xây dựng cơ chế thu hút các nguồn lực để đầu tư xử lý các chất thải rắn; xử lýtriệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường; kiên quyết đình chỉ hoạt động đối vóicác cơ sở gây ô nhiễm môi trường; kiểm soát chặt chẽ việc đánh giá tác động môitrường và giải pháp ngăn ngừa ở các dự án đầu tư.
Đại biểu đề nghị kiên quyết không cấp phép cho các dự án mới nếu không đáp ứngyêu cầu bảo vệ môi trường; rà soát lại cơ chế quản lý Nhà nước của các cấp, cácngành và tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ sở doanh nghiệp sảnxuất nhằm chấn chỉnh kịp thời các sai phạm; cần có những quy định về bồi thườngthiệt hại về môi trường đối với chủ doanh nghiệp cơ sở sản xuất; trong trườnghợp cố tình gây ô nhiễm thì phải xử lý hình sự.
Đại biểu đề nghị năm 2011, Quốc hội cần có Nghị quyết giám sát sát về môi trườngtrong khu kinh tế và làng nghề./.
Quỳnh Hoa-Thanh Hòa (TTXVN/Vietnam+)