Nơi biên cương Tổ quốc, bằng việc làm cụ thể, thiết thực, Bộ đội Biên phòng đã và đang bồi đắp niềm tin, trở thành điểm tựa vững chắc cho nhân dân khu vực biên giới.
Không chỉ đồng hành cùng người dân vượt khó, ổn định cuộc sống, những người lính quân hàm xanh còn chắp cánh ước mơ học tập cho học sinh nghèo, góp phần xây dựng thế trận lòng dân vững chắc, giữ bình yên nơi phên giậu Tổ quốc.
Nhân kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2025), phóng viên TTXVN thực hiện chùm 3 bài viết phản ánh sinh động những việc làm cụ thể, thiết thực và giàu tính nhân văn của Bộ đội Biên phòng ở địa bàn biên giới, biển đảo.
Bài 1: Vững vàng thế trận lòng dân
Bám sát cơ sở, gần dân, hiểu dân và vì dân phục vụ, Bộ đội Biên phòng đã triển khai nhiều mô hình “Dân vận khéo” hiệu quả.
Những việc làm thiết thực, nhân văn không chỉ giúp người dân biên giới, hải đảo ổn định cuộc sống, giảm nghèo bền vững mà còn góp phần củng cố thế trận biên phòng toàn dân, giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia.
"Dân vận khéo" - việc gì cũng thành công
Đồn Biên phòng Ngọc Vừng (Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh) có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh vùng biển, đảo trên địa bàn Ngọc Vừng và Thắng Lợi (đặc khu Vân Đồn) với đoạn biên giới dài 60km.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, Đồn Biên phòng Ngọc Vừng luôn quan tâm phối hợp cùng cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc củng cố, nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, xây dựng địa bàn biên giới biển vững mạnh.
Có thời gian dài gắn bó với địa bàn các xã đảo trong tỉnh Quảng Ninh, Trung tá Nguyễn Mạnh Cường, Chính trị viên phó, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng - Đồn Biên phòng Ngọc Vừng (Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh) khá am hiểu phong tục, tập quán của người dân địa phương.
Đầu năm 2024, ngay khi được phân công tham gia sinh hoạt với Chi bộ thôn Ngọc Nam (Ngọc Vừng), Trung tá Nguyễn Mạnh Cường đã sớm tiếp cận công việc và tích cực tham mưu cho Chi bộ thôn, đưa ra nhiều giải pháp nhằm giúp hoạt động của cấp ủy cơ sở ngày càng đi vào nền nếp; chủ động tham mưu trong công tác quy hoạch, bồi dưỡng, tạo nguồn cán bộ, phát triển đảng viên hằng năm, đảm bảo số lượng và chất lượng.
Bà Đặng Thị Nhạn, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Ngọc Nam (đặc khu Vân Đồn) đánh giá, tham gia sinh hoạt tại Chi bộ, Trung tá Nguyễn Mạnh Cường chủ động tham mưu để củng cố, duy trì nền nếp, chế độ sinh hoạt Đảng theo đúng quy định.
Trong những buổi dự sinh hoạt Chi bộ, Trung tá Nguyễn Mạnh Cường luôn lồng ghép các nội dung tuyên truyền về an ninh và bảo vệ biển, đảo, ngăn ngừa các tệ nạn.
Trung tá Nguyễn Mạnh Cường đã tham mưu Chi bộ ban hành các nghị quyết lãnh đạo sát, đúng với đặc thù địa bàn, giúp nhân dân phát triển kinh tế, ổn định đời sống.
Theo Trung tá Lại Đức Anh, Chính trị viên Đồn Biên phòng Ngọc Vừng, không chỉ có Trung tá Nguyễn Mạnh Cường, thời gian qua, thực hiện phân công đảng viên tham gia sinh hoạt tại 7 Chi bộ thôn biên giới biển trên địa bàn Ngọc Vừng, Thắng Lợi (đặc khu Vân Đồn), các đảng viên của Đồn đã tích cực tham mưu, giúp đỡ Chi bộ các thôn đưa việc sinh hoạt Đảng hằng tháng đi vào nền nếp.
Các đảng viên được phân công thường xuyên dành thời gian đi cơ sở nắm tình hình địa bàn quản lý; trên cơ sở đó tham mưu các Chi bộ đưa ra nghị quyết sát tình hình địa phương, nhất là những nghị quyết về phát triển kinh tế-xã hội gắn với bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Biên phòng quản lý.
Nhờ sự tham mưu đúng, trúng, hiệu quả của Bội đội Biên phòng, đến nay ở địa bàn đơn vị phụ trách không còn hộ nghèo.
Xác định tầm quan trọng của công tác dân vận, Đảng ủy, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh đã cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về công tác dân vận, gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Phong trào thi đua “Dân vận khéo, xây dựng đơn vị dân vận tốt” giai đoạn 2021-2025 được triển khai sâu rộng trong từng cơ quan, đơn vị.
Thực hiện phương châm “3 bám, 4 cùng,” cán bộ, chiến sỹ Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh luôn coi dân vận là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, công việc quan trọng, thường xuyên để xây dựng niềm tin, gắn kết với đồng bào các dân tộc nơi biên cương vùng Đông Bắc Tổ quốc.
Từ thực tiễn địa bàn, cán bộ, chiến sỹ Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng, nhân rộng nhiều mô hình "Dân vận khéo" hiệu quả. Điển hình như các chương trình “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương,” “Câu lạc bộ phụ nữ hướng về biên giới, biển đảo,” “Nâng bước em đến trường - Con nuôi Đồn Biên phòng;” các mô hình “Vườn mẫu” giúp người dân phát triển kinh tế, “Khéo tuyên truyền, vận động nhân dân phát triển kinh tế-xã hội” của Đồn Biên phòng Thanh Lân, mô hình “Khéo tuyên truyền nâng cao nhận thức cho giáo viên, học sinh về chủ quyền lãnh thổ và biên giới” của Đồn Biên phòng Trà Cổ...
Các mô hình trên góp phần thay đổi tư duy làm kinh tế vườn của các hộ nông dân ở khu vực biên giới theo hướng sản xuất hàng hóa; tạo cảnh quan môi trường nông thôn mới xanh, sạch, đẹp; tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm cho thầy cô giáo, học sinh về chủ quyền biên giới quốc gia, khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, xây dựng nền “Biên phòng toàn dân” tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.
Vai trò công tác dân vận của Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh được thể hiện rõ qua việc tổ chức hiệu quả “Ngày hội Biên phòng toàn dân” gắn với xây dựng nông thôn mới ở khu vực biên giới.
Từ năm 2021 đến nay, các đơn vị Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh đã chủ trì vận động, ủng hộ gần 10 tỷ đồng và đóng góp hơn 3.000 ngày công của cán bộ, chiến sỹ tham gia xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ công tác giảm nghèo ở khu vực biên giới, biển đảo.
Bộ đội Biên phòng đã phối hợp xây 65 nhà "Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới" cho gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn biên giới, hải đảo với tổng số tiền trị giá gần 3,2 tỷ đồng và gần 2.000 ngày công của cán bộ, chiến sỹ; hỗ trợ sửa chữa, xây dựng mới 7 căn nhà cho các hộ dân ở khu vực biên giới có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, tổng kinh phí hỗ trợ xây dựng khoảng hơn 630 triệu đồng và trên 500 ngày công.
Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh cũng triển khai hiệu quả Chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi Đồn Biên phòng" và Dự án “Cán bộ, chiến sỹ Quân đội nâng bước em tới trường.”
Toàn tỉnh hiện có 159 lượt học sinh được hỗ trợ với số tiền 500.000 đồng/cháu/tháng.
Lực lượng Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh còn tổ chức khám, chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho nhân dân biên giới, biển đảo với trên 1.350 lượt người/170 triệu đồng tiền thuốc; tặng 21.900 cờ Tổ quốc, 3.405 ảnh Bác Hồ cho người dân; giúp đỡ 6 hộ xây dựng “Vườn kiểu mẫu”...
Thực hiện phong trào thi đua “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh,” năm 2025, các đơn vị trong Bộ đội Biên phòng tỉnh đã đóng góp trên 350 ngày công tham gia sửa chữa và xây mới nhà cho các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, tổng trị giá tiền hỗ trợ trên 998,5 triệu đồng; bàn giao 1 “Nhà đồng đội” trị giá 80 triệu đồng, 1 nhà “Đại đoàn kết” trị giá 50 triệu đồng...
Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh cho biết các mô hình hoạt động do Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp triển khai thời gian qua là cơ sở để nâng cao ý thức trách nhiệm, huy động sức mạnh của các tổ chức, lực lượng cùng tham gia xây dựng thế trận “Biên phòng toàn dân,” góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia.
“Mỗi tuần giúp một hộ nghèo”
Khởi đầu từ mô hình “Mỗi tuần giúp một hộ nghèo ở khu vực biên giới” do Bộ đội Biên phòng tỉnh Bình Định (cũ) phát động từ tháng 4/2023 trên tuyến biên giới biển, sau khi hai tỉnh Bình Định (cũ) và Gia Lai (cũ) sáp nhập vào tháng 7/2025, Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã kế thừa, phát triển và mở rộng mô hình ra toàn tuyến biên giới đất liền của tỉnh Gia Lai (cũ).
Từ một sáng kiến mang tính nhân văn sâu sắc, mô hình nhanh chóng được lan tỏa, góp phần thắt chặt tình quân dân, giúp hàng trăm hộ nghèo vươn lên ổn định cuộc sống, xây dựng “phên giậu” vững bền nơi biên cương Tổ quốc.
Nếu như ở tuyến biên giới biển Bình Định (cũ), mô hình được triển khai gắn với hoạt động dân vận vùng ven biển, hướng đến hỗ trợ ngư dân nghèo và gia đình chính sách, khi mở rộng lên tuyến biên giới đất liền Gia Lai (cũ), nội dung, cách làm được điều chỉnh linh hoạt hơn, phù hợp điều kiện địa hình, đời sống, phong tục của đồng bào các dân tộc thiểu số.
Những việc làm cụ thể, thiết thực đã giúp mô hình không chỉ duy trì tính hiệu quả ban đầu mà còn tạo được sức lan tỏa mạnh mẽ trên vùng đất mới, nơi biên giới Tây Nguyên đầy nắng gió.
Thực hiện phương châm “mỗi tuần một việc làm thiết thực vì nhân dân”, các đơn vị Biên phòng lựa chọn những hộ nghèo, hộ chính sách, người neo đơn, khuyết tật, trẻ mồ côi để hỗ trợ tùy theo điều kiện từng địa bàn.
Mỗi tuần, cán bộ, chiến sỹ trực tiếp xuống từng nhà dân dọn vệ sinh, sửa chữa nhà, hướng dẫn sản xuất; tặng cây, con giống, gạo, nhu yếu phẩm hoặc vận động nguồn lực giúp hộ khó khăn xây nhà mới.
Sau gần 3 năm triển khai liên tục trên cả hai giai đoạn - ở tuyến biển Bình Định (cũ) và tuyến đất liền Gia Lai (cũ), mô hình đã giúp hơn 700 hộ nghèo, cận nghèo với tổng giá trị hỗ trợ vật chất và ngày công trên 800 triệu đồng.
Ở xã biên giới Ia Mơ, việc những chiến sỹ Đồn Biên phòng Ia Mơ đều đặn đến giúp gia đình bà Rơ Lan Blê (hộ nghèo có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn dọn dẹp vườn tược, sửa lại công trình vệ sinh, thay bóng đèn, hỗ trợ gạo và các nhu yếu phẩm thiết yếu) đã trở thành hình ảnh quen thuộc.
Bà Blê bị tai biến, chồng già yếu, con gái mới 13 tuổi... Cảm động trước tình cảm của bộ đội, bà chia sẻ: “Nhờ các chú Bộ đội Biên phòng mà nhà tôi sạch sẽ, có gạo ăn, có người hỏi han, động viên. Tôi thấy cuộc sống vẫn còn nhiều điều tốt đẹp.”
Tại xã Ia Chía, mô hình tiếp tục mang lại hiệu quả rõ nét. Khi căn nhà tạm của chị Rơ Lan H’Líu bị sập gần như hoàn toàn trong trận mưa cuối tháng 9/2025, Đồn Biên phòng Ia Chía đã đề xuất đưa gia đình chị vào danh sách hỗ trợ. Chỉ trong ít ngày phát động, đơn vị đã vận động được 70 triệu đồng để xây nhà mới tặng gia đình.
Trung tá Đinh Ơ Ring, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Ia Chía cho biết, mô hình này gắn liền với các phong trào như: Bộ đội Biên phòng chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau, Hũ gạo nghĩa tình, Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng..., qua đó tình quân dân nơi biên giới ngày càng gắn bó.
Theo Đại tá Đoàn Ngọc Báu, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai, mô hình “Mỗi tuần giúp một hộ nghèo” là điểm sáng trong công tác dân vận, thể hiện sinh động việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Những việc làm tưởng nhỏ nhưng chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và Quân đội; đồng thời huy động được sức mạnh cộng đồng để cùng xây dựng vùng biên giới vững mạnh, ấm no, hạnh phúc”./.
Bài 2: Nâng bước học trò nghèo chinh phục tri thức
