Lần đầu tiên trong lịch sử, nợ công của Mỹ đã lên sát mức trần 14.290 tỷUSD và nguyên nhân dẫn tới tình trạng này được coi là do Chính phủ Mỹthời gian qua đã tiến hành các chương trình cắt giảm thuế và chi mạnhtay cho các gói hỗ trợ, nhằm cố đưa nền kinh tế nhanh chóng thoát khỏikhủng hoảng tài chính toàn cầu.
Bộ Tài chính Mỹ cảnh báo nếu không đạtđược thỏa thuận nâng mức trần nợ công trước ngày 2/8 tới, ngân sách củachính phủ liên bang sẽ "cạn" và điều này sẽ tác động rất nghiêm trọngđến nền kinh tế Mỹ và các thị trường tài chính toàn cầu.
Tối 19/7vừa qua, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật về cắt giảm chi tiêu 6.000 tỷUSD trong ngân sách liên bang để đổi lấy việc nâng mức trần vay nợ củachính phủ thêm 2.400 tỷ USD.
Với tỷ lệ 234 phiếu thuận và 190 phiếuchống, dự luật có tên gọi "Cắt giảm, Giới hạn và Cân bằng" đề xuất cắtgiảm 111 tỷ USD trong ngân sách tài khóa 2011-2012, đồng thời định ragiới hạn chi tiêu của chính phủ liên bang ở mức khoảng 20% Tổng sản phẩmquốc nội (GDP) và sẽ áp dụng những hạn chế nghiêm ngặt đối với chi tiêucủa chính phủ trong tương lai.
Dự luật cũng đòi hỏi cả Hạ viện lẫnThượng viện chấp thuận một điều khoản sửa đổi hiến pháp để buộc chínhphủ cân bằng ngân sách, nghĩa là không được phép chi nhiều hơn nguồnthu.
Phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ BarackObama cho rằng thách thức nợ công của Mỹ nên được giải quyết, song cầnđược xử lý theo hướng "tiếp cận cân bằng". Mặc dù khẳng định "có một sốtiến bộ" trong các cuộc thương lượng về vấn đề nợ công với các nhà lãnhđạo của đảng Cộng hòa, song ông cũng cảnh báo "không còn nhiều thờigian" để ngăn chặn một thảm họa vỡ nợ cho nước Mỹ khi thời hạn chót đểgiải quyết vấn đề trần nợ công của Mỹ đang đến gần.
Ông Obama cảnh báonguy cơ xảy ra "phản ứng tiêu cực trên các thị trường tài chính" trongngắn hạn nếu tranh cãi chính trị hiện nay không được nhanh chóng giảiquyết, đồng thời kêu gọi Quốc hội đang bị chia rẽ "sớm tìm kiếm một thỏathuận" nhằm tránh để Mỹ rơi vào tình trạng vỡ nợ vào đầu tháng 8/2011.
Nếu tới ngày 2/8 tới, Quốc hội Mỹ không nâng mức nợ trần, Bộ Tài chínhMỹ sẽ không còn quyền tổ chức các cuộc đấu giá trái phiếu hay nói cáchkhác, không còn được phép đi vay. Lúc này, Chính phủ Mỹ phải khắc phụcbằng cách cắt giảm chi tiêu để nợ không phình to thêm (như đảng Cộng hoàmong muốn). Đến một lúc nào đó, khi không có nguồn thu để hoạt động vàđể trả lãi số nợ cũ thì phải "tuyên bố phá sản."
Trước đó, ôngObama và các thành viên đảng Dân chủ cuối tuần qua đã họp bàn với đảngCộng hoà về việc nâng trần nợ công, mở đường cho chính phủ được "vay"thêm từ việc phát hành trái phiếu. Tuy vậy, đảng Cộng hoà chỉ tríchChính phủ Mỹ là "vung tay quá trán" và nhất quyết không thông qua trầnnợ mới nếu Nhà Trắng vẫn tăng thuế. Đảng Cộng hoà nói rằng chính phủphải giảm chi tiêu mạnh tay thì mới thông qua trần nợ, trong khi Dân chủnói việc giảm chi tiêu sẽ làm ảnh hưởng đến người dân.
Tóm lại,nếu các nhà hoạch định chính sách Mỹ thất bại trong việc quyết định nângmức nợ trần quốc gia, họ sẽ phải đối mặt với hai lựa chọn khó khăn. Mộtlà cắt giảm chi tiêu hoặc tăng thuế để giúp tăng thu ngân sách vài trămtỷ USD tới cuối tháng 9, thời điểm kết thúc tài khóa của Mỹ. Đây sẽ làmột quyết định khó khăn và dường như là bất khả thi để tiến hành một khixét tới những phản ứng kinh tế nghiêm trọng. Hoặc họ sẽ phải nhận thứcrõ ràng rằng Mỹ sẽ không có khả năng thanh toán hoàn toàn các khoản nợ,và theo đó sẽ rơi vào tình huống vỡ nợ. Khi đó, các khoản nợ quá hạn sẽđược tính lãi suất rất cao và giá trị đồng USD sẽ suy giảm, chưa kể cáctác động tiêu cực khác.
Đảng Cộng hòa cũng lên kế hoạch tập trungsức lực cho kế hoạch cắt giảm, giới hạn và cân bằng ngân sách với mụcđích giảm chi tiêu hơn 100 tỷ USD năm tới, giới hạn tiêu dùng và yêu cầusửa đổi ngân sách phải được Quốc hội thông qua rồi gửi tới chính quyềncác bang phê chuẩn trước khi thống nhất nâng mức trần nợ công.
Đảng Cộnghòa hiện nắm quyền kiểm soát Hạ viện đã bác bỏ đề xuất tăng thuế đốivới người giàu để tăng thu ngân sách. Họ cho rằng làm vậy sẽ kiềm chếđầu tư và giảm tăng trưởng việc làm, đồng thời tuyên bố không tăng nợtrần nếu đảng Dân chủ không cắt giảm chi tiêu.
Các nhà phân tích chohay nếu Mỹ không đạt được thỏa thuận về mức trần nợ công thì kinh tếthế giới sẽ bị tác động bất lợi, trong khi vẫn đang cố sức hồi phục saucuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng năm 2008 và nguy cơ đẩy kinh tế nướcnày suy giảm có thể xảy ra.
Mới đây, hãng xếp hạng tín nhiệm Standardand Poor's đã đặt vấn đề xem xét mức tín nhiệm của Mỹ do nguy cơ vỡ nợtăng cao. Trước đó, một công ty xếp hạng tín nhiệm lớn khác là Moody'scũng cảnh báo sẽ hạ mức tín nhiệm AAA của Mỹ./.
Bộ Tài chính Mỹ cảnh báo nếu không đạtđược thỏa thuận nâng mức trần nợ công trước ngày 2/8 tới, ngân sách củachính phủ liên bang sẽ "cạn" và điều này sẽ tác động rất nghiêm trọngđến nền kinh tế Mỹ và các thị trường tài chính toàn cầu.
Tối 19/7vừa qua, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật về cắt giảm chi tiêu 6.000 tỷUSD trong ngân sách liên bang để đổi lấy việc nâng mức trần vay nợ củachính phủ thêm 2.400 tỷ USD.
Với tỷ lệ 234 phiếu thuận và 190 phiếuchống, dự luật có tên gọi "Cắt giảm, Giới hạn và Cân bằng" đề xuất cắtgiảm 111 tỷ USD trong ngân sách tài khóa 2011-2012, đồng thời định ragiới hạn chi tiêu của chính phủ liên bang ở mức khoảng 20% Tổng sản phẩmquốc nội (GDP) và sẽ áp dụng những hạn chế nghiêm ngặt đối với chi tiêucủa chính phủ trong tương lai.
Dự luật cũng đòi hỏi cả Hạ viện lẫnThượng viện chấp thuận một điều khoản sửa đổi hiến pháp để buộc chínhphủ cân bằng ngân sách, nghĩa là không được phép chi nhiều hơn nguồnthu.
Phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ BarackObama cho rằng thách thức nợ công của Mỹ nên được giải quyết, song cầnđược xử lý theo hướng "tiếp cận cân bằng". Mặc dù khẳng định "có một sốtiến bộ" trong các cuộc thương lượng về vấn đề nợ công với các nhà lãnhđạo của đảng Cộng hòa, song ông cũng cảnh báo "không còn nhiều thờigian" để ngăn chặn một thảm họa vỡ nợ cho nước Mỹ khi thời hạn chót đểgiải quyết vấn đề trần nợ công của Mỹ đang đến gần.
Ông Obama cảnh báonguy cơ xảy ra "phản ứng tiêu cực trên các thị trường tài chính" trongngắn hạn nếu tranh cãi chính trị hiện nay không được nhanh chóng giảiquyết, đồng thời kêu gọi Quốc hội đang bị chia rẽ "sớm tìm kiếm một thỏathuận" nhằm tránh để Mỹ rơi vào tình trạng vỡ nợ vào đầu tháng 8/2011.
Nếu tới ngày 2/8 tới, Quốc hội Mỹ không nâng mức nợ trần, Bộ Tài chínhMỹ sẽ không còn quyền tổ chức các cuộc đấu giá trái phiếu hay nói cáchkhác, không còn được phép đi vay. Lúc này, Chính phủ Mỹ phải khắc phụcbằng cách cắt giảm chi tiêu để nợ không phình to thêm (như đảng Cộng hoàmong muốn). Đến một lúc nào đó, khi không có nguồn thu để hoạt động vàđể trả lãi số nợ cũ thì phải "tuyên bố phá sản."
Trước đó, ôngObama và các thành viên đảng Dân chủ cuối tuần qua đã họp bàn với đảngCộng hoà về việc nâng trần nợ công, mở đường cho chính phủ được "vay"thêm từ việc phát hành trái phiếu. Tuy vậy, đảng Cộng hoà chỉ tríchChính phủ Mỹ là "vung tay quá trán" và nhất quyết không thông qua trầnnợ mới nếu Nhà Trắng vẫn tăng thuế. Đảng Cộng hoà nói rằng chính phủphải giảm chi tiêu mạnh tay thì mới thông qua trần nợ, trong khi Dân chủnói việc giảm chi tiêu sẽ làm ảnh hưởng đến người dân.
Tóm lại,nếu các nhà hoạch định chính sách Mỹ thất bại trong việc quyết định nângmức nợ trần quốc gia, họ sẽ phải đối mặt với hai lựa chọn khó khăn. Mộtlà cắt giảm chi tiêu hoặc tăng thuế để giúp tăng thu ngân sách vài trămtỷ USD tới cuối tháng 9, thời điểm kết thúc tài khóa của Mỹ. Đây sẽ làmột quyết định khó khăn và dường như là bất khả thi để tiến hành một khixét tới những phản ứng kinh tế nghiêm trọng. Hoặc họ sẽ phải nhận thứcrõ ràng rằng Mỹ sẽ không có khả năng thanh toán hoàn toàn các khoản nợ,và theo đó sẽ rơi vào tình huống vỡ nợ. Khi đó, các khoản nợ quá hạn sẽđược tính lãi suất rất cao và giá trị đồng USD sẽ suy giảm, chưa kể cáctác động tiêu cực khác.
Đảng Cộng hòa cũng lên kế hoạch tập trungsức lực cho kế hoạch cắt giảm, giới hạn và cân bằng ngân sách với mụcđích giảm chi tiêu hơn 100 tỷ USD năm tới, giới hạn tiêu dùng và yêu cầusửa đổi ngân sách phải được Quốc hội thông qua rồi gửi tới chính quyềncác bang phê chuẩn trước khi thống nhất nâng mức trần nợ công.
Đảng Cộnghòa hiện nắm quyền kiểm soát Hạ viện đã bác bỏ đề xuất tăng thuế đốivới người giàu để tăng thu ngân sách. Họ cho rằng làm vậy sẽ kiềm chếđầu tư và giảm tăng trưởng việc làm, đồng thời tuyên bố không tăng nợtrần nếu đảng Dân chủ không cắt giảm chi tiêu.
Các nhà phân tích chohay nếu Mỹ không đạt được thỏa thuận về mức trần nợ công thì kinh tếthế giới sẽ bị tác động bất lợi, trong khi vẫn đang cố sức hồi phục saucuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng năm 2008 và nguy cơ đẩy kinh tế nướcnày suy giảm có thể xảy ra.
Mới đây, hãng xếp hạng tín nhiệm Standardand Poor's đã đặt vấn đề xem xét mức tín nhiệm của Mỹ do nguy cơ vỡ nợtăng cao. Trước đó, một công ty xếp hạng tín nhiệm lớn khác là Moody'scũng cảnh báo sẽ hạ mức tín nhiệm AAA của Mỹ./.
Anh Quân (TTXVN/Vietnam+)
