Mục tiêu số 1 là ngăn sông Đà
“Mục tiêu số 1 hiện nay là tập trung vào các hạng mục chuẩn bị ngăn sông Đà dự án thủy điện Lai Châu vào cuối quý I/2012,” ông Nguyễn Hồng Hà, Trưởng Ban Quản lý dự án thủy điện Sơn La đã khẳng định như vậy.
Theo Ban Chỉ đạo Nhà nước, tại dự án thủy điện Lai Châu, các đơn vị thi công đang đào hố móng vai phải, vai trái và bóc phủ mỏ đá; đồng thời triển khai các giải pháp làm khô hố móng kênh, cống dẫn dòng và bắt đầu đổ bêtông cống dẫn dòng trở lại…
Các hạng mục thi công đều thực hiện đúng tiến độ và bám theo mục tiêu ngăn sông vào cuối tháng 3/2012 theo sơ đồ tối thiểu. Công tác lập và phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, thỏa thuận biện pháp thi công đáp ứng yêu cầu.
Công tác giải phóng mặt bằng công trường cũng đáp ứng tiến độ. Năm 2012, ngoài nhiệm vụ ngăn sông, công trình còn có nhiệm vụ chống lũ năm 2012 an toàn và đổ bêtông đập vào tháng 10/2012; đồng thời khẩn trương hoàn thành bộ định mức-đơn giá công trình, hồ sơ mời thầu cung cấp thiết bị cơ điện, cung cấp bản vẽ thi công và dự toán đáp ứng tiến độ thi công.
Dự án thủy điện Sơn La đã chạy không tải tổ máy 4 để kịp phát điện vào ngày 21/12 tới; tích nước hồ chứa đến mực nước dâng bình thường là 215m; các thiết bị siêu trường siêu trọng phục vụ cho lắp đặt tổ máy 5 và 6 đã được chuyển về công trường; đồng thời cơ bản hoàn thành phần xây dựng các hạng mục công trình chính. Nhiệm vụ của dự án trong năm 2012 là phát điện 2 tổ máy còn lại trong tháng 4 và tháng 8/2012, nghiệm thu hoàn thành toàn bộ nhà máy cuối năm 2012.
Nhưng khó khăn nhất hiện nay vẫn là công tác giải ngân giá trị khối lượng hoàn thành đã đủ hồ sơ thanh toán của dự án xây dựng công trình thủy điện Sơn La không đáp ứng yêu cầu, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các ngân hàng thương mại chậm thống nhất về lãi suất vay. Do vậy, ở dự án này đã 4 tháng nay chưa có vốn giải ngân và quyết toán.
Công trình thủy điện Lai Châu cũng không khá hơn khi việc thu xếp vốn bị kéo dài, gây khó khăn về công tác xử lý thấm đê quây, nên tiến độ thực hiện công việc đến khi ngăn sông rất căng thẳng. Trong khi đó, công tác giải phóng mặt bằng đường dây 500kV Sơn La-Hiệp Hòa bị chậm do chưa hoàn thành xây dựng các khu tái định cư tại tỉnh Vĩnh Phúc, làm ảnh hưởng đến việc hoàn thành đường dây này trong tháng 3/2012 đồng bộ truyền tải công suất tổ máy 5 và 6 thủy điện Sơn La.
Nỗ lực bằng các giải pháp
Để hoàn thành các mục tiêu đã đề ra, theo đề nghị của Ban Chỉ đạo Nhà nước, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng khẳng định tại cuộc giao ban, trong thời gian tới sẽ đôn đốc chỉ đạo EVN phối hợp với Tập đoàn Sông Đà khẩn trương xây dựng bộ định mức-đơn giá xây dựng công trình thủy điện Lai Châu. Sau đó, tổ chức thẩm định và phê duyệt Tổng Dự án xây dựng công trình thủy điện Lai Châu trong quý 2/2012.
Về việc thu xếp đủ vốn cho hai dự án với vai trò là chủ đầu tư, Tổng Giám đốc EVN Phạm Lê Thanh cho rằng, hiện nay nguồn vốn đã có và EVN cũng vừa thống nhất lãi suất với các ngân hàng thương mại để giải ngân 3 tháng/lần. Bên cạnh đó, EVN đang tập trung đôn đốc nhà thầu lắp máy cung cấp kịp thời thiết bị vật tư và Bản vẽ thi công cho dự án thủy điện Sơn La; đã chuẩn bị xong hồ sơ mời thầu cung cấp thiết bị cơ điện dự án Thủy điện Lai Châu. Định mức đơn giá cho thủy điện Lai Châu tạm thời áp dụng như thủy điện Sơn La. Về đường dây 500kV Sơn La-Hiệp Hòa, EVN đang tính đến phương án tạm cư.
Tại cuộc họp, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Công nghiệp Xây dựng Việt Nam Dương Khánh Toàn cam kết bố trí đủ cán bộ và công nhân lành nghề, vật tư, thiết bị, quyết tâm triển khai các hạng mục thi công đúng tiến độ, đảm bảo mục tiêu ngăn sông Đà dự án thủy điện Lai Châu; đồng thời sớm ký hợp đồng Tổng thầu xây dựng dự án này.
Về tiến độ kiên cố hóa và sửa chữa các điểm sạt lở tuyến Quốc lộ 12, đoạn km 83-84 qua thị xã Mường Lay đang bị sụt trượt ta-luy dương, trước mắt Bộ Giao thông Vận tải đã xử lý xong, tuy nhiên về lâu dài theo bộ này phải thực hiện phương án khắc phục nhằm đảm bảo an toàn cho nhân dân tái định cư và an toàn giao thông trong mùa mưa lũ.
Đại diện Bộ Tài chính cho rằng, đến nay bộ đã chỉ đạo Ngân hàng Phát triển Việt Nam đảm bảo đủ nguồn vốn cho các dự án. Bộ đã phối hợp với các bộ, ngành và Ủy ban Nhân dân các tỉnh có liên quan, kiểm tra đánh giá việc tuân thủ các quy định trong thực hiện chính sách bồi thường di dân tái định cư và thanh toán vốn đầu tư.
Về tổng số tiền di dân tái định cư là 13.490 tỷ đồng, hiện đã đạt được khoảng 65% khối lượng, giải ngân được 60% tổng mức đầu tư và 90% kế hoạch giao; còn 7.400 tỷ đồng nữa sẽ giải ngân đến năm 2013. Bộ Tài chính cũng có nhiều động thái tích cực trong bổ sung các văn bản chính sách, thông tư hướng dẫn về quyết toán di dân tái định cư cho các tỉnh; đồng thời đôn đốc các địa phương gắn việc cấp vốn đầu tư với việc quyết toán công trình hoàn thành.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết đang rà soát danh mục vốn di dân tái định cư năm 2012 để trình Thủ tướng Chính phủ phân bổ kịp thời cho các địa phương.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết đã tổ chức họp với EVN và các ngân hàng để thống nhất mức lãi suất cho dự án thủy điện Sơn La. Hiện nay, các ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam, Công Thương Việt Nam đang triển khai theo thỏa thuận với EVN bằng việc đăng ký mức đầu tư cho dự án và cơ bản đủ mức 14.500-17.000 tỷ đồng, chưa có nguồn từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Cùng với việc chỉ đạo Tổng thầu và các nhà thầu thành viên thực hiện các mục tiêu nhiệm vụ năm 2012 của cả hai dự án, Bộ Xây dựng đang chỉ đạo Hội đồng nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng nghiệm thu ngăn sông đợt 1 và chống lũ năm 2012 dự án thủy điện Lai Châu; nghiệm thu hoàn thành toàn bộ nhà máy thủy điện Sơn La trong năm 2012.
Ý kiến của Bộ Tài Nguyên và Môi trường tại cuộc giao ban tập trung vào việc xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa thủy điện Sơn La-Hòa Bình-Thác Bà-Tuyên Quang để cấp nước cho khu vực đồng bằng sông Hồng trong các tháng mùa khô để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2012. Bên cạnh đó, sớm nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ cơ chế quản lý vùng bán ngập dự án thủy điện Sơn La được sử dụng cho sản xuất nông nghiệp của các địa phương.
Tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước dự án thủy điện Sơn La-Lai Châu cho rằng, những mục tiêu các dự án Sơn La và Lai Châu đạt được trong năm 2011 là những cố gắng lớn của chủ đầu tư và các nhà thầu, mặc dù hiện nay các dự án trọng điểm quốc gia đều gặp khó khăn. Đặc biệt kiên quyết không để thủy điện Lai Châu lùi tiến độ.
Phó Thủ tướng đánh giá cao trách nhiệm của tất cả thành viên Ban Chỉ đạo, đều hoàn thành các nội dung Chính phủ và Ban Chỉ đạo Nhà nước đã giao trong kỳ họp trước và có những giải pháp để triển khai tiếp. Các tỉnh Sơn La, Lai Châu và Điện Biên cũng làm tốt công tác quyết toán các dự án di dân tái định cư; tiếp tục giao đất sản xuất, ổn định công tác di dân tái định cư và đề xuất các tồn tại để các bộ, ngành giải đáp và có biện pháp khắc phục kịp thời.
“Thành công của dự án chính là chế độ trách nhiệm các bộ, ngành, địa phương được làm rõ. Bên cạnh đó, các chính sách phục vụ cho công trình được ban hành kịp thời làm căn cứ triển khai thực hiện,” Phó Thủ tướng nói.
Đối với những nhiệm vụ còn chưa làm được mà Ban Chỉ đạo Nhà nước đã chỉ ra tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh cần quan tâm đến việc giao đất sản xuất cho các hộ dân tái định cư để đồng bào đến nơi ở mới ổn định cuộc sống; đồng thời tìm ra mô hình sản xuất thích hợp để bà con yên tâm phát triển sản xuất. Các dự án thành phần về di dân tái định cư triển khai chậm, Phó Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo các tỉnh cần giám sát, chỉ đạo và có giải pháp tháo gỡ kịp thời.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng yêu cầu các ngân hàng triển khai nhanh việc thu xếp vốn để các nhà thầu triển khai tiếp khối lượng thi công và trả lương cho công nhân ăn Tết; đồng thời nhắc nhở các thành viên trong Ban Chỉ đạo đôn đốc chỉ đạo các bộ, ngành cố gắng hoàn thành công tác quyết toán công trình thủy điện Sơn La trong tháng 6/2013./.
