Cứ mỗi độ Xuân về, khi những cánh hoa đào, hoa mận nở khắp núi rừng Tây Bắc, khắp các bản làng rộn rã tiếng khèn thì cũng là lúc đồng bào H'Mông tưng bừng đón Tết cổ truyền.
Từ thành phố Hòa Bình, đi dọc Quốc lộ 6 về hướng Sơn La, rồi rẽ phải đi Hang Kia-Pà Cò sẽ thấy những mái nhà của đồng bào H'Mông thấp thoáng trên những triền đồi, sườn núi, thung lũng đẹp như tranh.
Chúng tôi đến xóm Pà Cò Con, xã Pà Cò, huyện Mai Châu (Hòa Bình) đúng vào dịp Tết cổ truyền, tiếng giã gạo làm bánh dày vang khắp xóm, chị em người H'Mông náo nức mặc những bộ váy mới đi chúc Tết.
Khác với Tết Nguyên đán của người Kinh, Tết của người H'Mông diễn ra một tháng trước Tết của người Kinh và các dân tộc khác và kéo dài trong vòng một tháng.
Vui vẻ đón tiếp khách, ông Hàng A Páo, xóm Pà Cò Con, xã Pà Cò chia sẻ: "Tết truyền thống của người H'Mông chúng tôi bắt đầu từ mùng 1 tháng 12 âm lịch và kéo dài đến hết tháng.
Người H'Mông chuẩn bị Tết từ ngày 30, dọn dẹp nhà cửa, giã bánh dày, thịt gà, thịt lợn cúng tổ tiên.
Đặc biệt trong ba ngày Tết chính là mùng 1, mùng 2, mùng 3, người H'Mông chỉ ăn các món bánh và thịt, tuyệt đối không ăn rau. Vì theo quan niệm của người H'Mông, không ăn rau để tránh trong năm mới đi làm nương, làm rẫy cỏ mọc nhiều, mùa màng thất thu, chăn nuôi trâu bò không được thuận."
Ẩm thực trong ngày Tết của người H'Mông chủ yếu là bánh dày, thịt gà, thịt lợn. Trong ba ngày Tết chính, gia đình nào cũng đốt củi, giữ bếp đỏ lửa liên tục, vừa giữ ấm, vừa xua đuổi tà ma và cầu mong bình an, may mắn. Các đồ vật trong nhà cũng được “mặc áo mới” để đón Tết.
Ông Hàng A Páo giải thích, "áo mới" cúa các đồ vật là giấy bạc của người H'Mông được làm từ cây giang. Bình thường, loại giấy này được sử dụng trong đám cúng, đám ma hoặc sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên vào Năm mới, giấy được cắt hình con chim, con phượng dán lên các đồ vật và các vị trí trong nhà để xua đuổi tà ma và cầu mong sự may mắn, tốt lành.
Bàn thờ chính của người H'Mông được đặt ở gian chính giữa của nhà, ngoài ra còn hai bàn thờ phụ đặt ở hai bên cửa chính. Bên cạnh bàn thờ chính được bày biện các công vụ lao động như cuốc, thuống, dao, rựa…. đã được mặc áo mới.
Mâm cỗ cúng của người H'Mông thường bày một chiếc bánh dày to. Bánh dày được làm bằng gạo nếp nương. Sau khi đồ chín, xôi vẫn còn nóng được đưa vào máng gỗ rồi dùng chày giã nhuyễn, sau đó lấy lòng đỏ trứng gà quết lên bề mặt.
Theo quan niệm của người H'Mông, bánh dày tròn tượng trưng cho Mặt trăng, Mặt trời, đây cũng là món ăn chính trong suốt tháng Tết của người H'Mông.
Những năm gần đây, được sự quan tâm của các cấp chính quyền, kinh tế-xã hội của xã Pà Cò đã có bước khởi sắc. Bà con tập trung trồng ngô, trồng chè, nuôi lợn, gà phát triển sản xuất, đời sống nhân dân ngày càng ấm no, sung túc.
Hằng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức ngày hội Tết H'Mông, tổ chức sân chơi quy mô cho đồng bào thi các môn thể thao, giao lưu văn hóa văn nghệ. Dịp Tết năm nay, các cơ quan, đơn vị, nhiều đơn vị đã tổ chức lên thăm và tặng quà cho đồng bào dân tộc H'Mông, đồng bào rất phấn khởi.
Trong những ngày Tết, bên cạnh nghi lễ tín ngưỡng, các chàng trai, cô gái H'Mông còn náo nức tham gia nhiều trò chơi dân gian quen thuộc như chơi Tulu, ném pao, bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy, múa khèn…Tiếng cười nói rộn ràng khắp cả bản.
Ông Hàng A Phứ, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Pà Cò, cho biết: "Cũng như các dân tộc khác, Tết là dịp để các thành viên trong gia đình đồng bào người H'Mông sum họp. Dịp này, bà con tổ chức thi các trò chơi truyền thống như bắn nỏ, kéo co, đẩy gậy, tu lu, đá bóng…, nhờ đó góp phần giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của người H'Mông."
Ông Bùi Ngọc Lâm, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình cho biết những trò chơi trong dịp Tết cổ truyền của người H'Mông là truyền thống của đồng bào, họ tự tổ chức và tham gia rất sôi nổi, thoải mái, không có tính ganh đua.
Năm nay, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng các đơn vị đứng ra hướng dẫn, tổ chức thi các trò chơi dân gian, chương trình văn nghệ, ca hát giao lưu với đồng bào người H'Mông.
Không khí lễ hội náo nức khắp núi rừng, bà con người H'Mông xúng xính quần áo đẹp đi dự hội Xuân. Các cô gái e lệ trong bộ váy rực rỡ sắc màu, vòng bạc, lúng liếng xuống hội. Các chàng trai mang theo kèn, trổ tài để chinh phục "người trong mộng" của mình.
Tới Hang Kia-Pà Cò vào dịp Tết của người H'Mông, bạn sẽ thấy một cuộc sống no ấm, đủ đầy của bà con, cảm nhận được sự nồng hậu, chân chất của con người nơi đây để thêm hiểu và trân trọng những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc H'Mông vẫn đang từng ngày được bảo tồn và phát huy./.
![[Factcheck] Khởi tố đối tượng đăng tin giả xúc phạm Giáo hội Phật giáo](https://imagev3.vietnamplus.vn/100x100/Uploaded/2024/tngztn/2024_04_26/avatar-of-video-1614179-9161.png.webp){kind=avatar}
