Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến tín dụng đối với bất động sản và phát triển nhà ở xã hội ngày 13/11, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết thị trường bất động sản có mối quan hệ với nhiều ngành kinh tế khác. Do đó nếu thị trường bất động sản hoạt động an toàn, bền vững sẽ tạo động lực cho các ngành kinh tế khác phát triển. Vì vậy, trong thời gian qua, khi thị trường này gặp khó khăn, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt các biện pháp, thành lập tổ tháo gỡ khó khăn và đã có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, thị trường bất động sản vẫn còn nhiều vướng mắc cần sự phối hợp giải quyết.
Gỡ pháp lý và tín dụng
Tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp cho rằng hiện nay, thị trường bất động sản vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức; trong đó có nhiều tồn tại, vướng mắc đã kéo dài liên quan tới hệ thống thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai, quy hoạch, đầu tư xây dựng.
Liên quan tới tín dụng, các doanh nghiệp vẫn mong được tiếp cận vốn rẻ hơn, thủ tục thông thoáng hơn, tài sản đảm bảo được định giá tốt hơn…
Tín dụng kinh doanh bất động sản tăng 21,86% sau 9 tháng
Tính đến cuối tháng 9, tổng dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản của các tổ chức tín dụng đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 6,04% so với 31/12/2022, chiếm 21,46% tổng dư nợ đối với nền kinh tế.
Chia sẻ tại hội nghị, ông Dennis Ng Teck Yow -Tổng giám đốc Tập đoàn Novaland cho biết khó khăn về pháp lý chiếm tới 80% các khó khăn hiện tại của doanh nghiệp bất động sản và gây ra rất nhiều hệ lụy xấu. Nếu không được giải quyết kịp thời, con số doanh nghiệp giải thể, phá sản trong những tháng tiếp theo sẽ tăng cao.
"Kính đề nghị Chính phủ, ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố hoàn chỉnh quy hoạch tổng thể, tạo điều kiện cho doanh nghiệp bất động sản phát triển dự án đồng bộ đúng với chỉ tiêu được giao. Chính phủ và Quốc hội cân nhắc xem xét, kiện toàn Luật Đầu tư để quy trình đầu tư - giao đất - quy hoạch - cấp phép được diễn ra nhanh chóng, minh bạch, tiết kiệm nguồn vốn cho xã hội.
Theo Novaland, thị trường bất động sản đã qua thời điểm khó khăn nhất, riêng Novaland đã hoàn thành 80% việc tái cấu trúc hoạt động. Tuy nhiên, để doanh nghiệp tiếp tục vượt qua khó khăn cần sự tiếp sức đồng hành của các cơ quan chức năng.
Ngoài sự hỗ trợ của chính sách tiền tệ, Novaland mong muốn chính sách tài khóa chung tay hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách giãn thuế năm nay và nửa đầu năm tới.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Cường - Phó Chủ tịch Tập đoàn Hưng Thịnh đề xuất Ngân hàng Nhà nước có chính sách nới room tín dụng cho những ngân hàng tham gia tái cơ cấu thị trường bất động sản, thực hiện tốt chủ trương chỉ đạo của Đảng và Nhà nước.
Ông Thịnh kiến nghị thêm, trong điều kiện pháp lý các dự án bất động sản đang triển khai kéo dài như thời gian qua, đề nghị các ngân hàng tối giản hóa các điều kiện cho vay các dự án bất động sản đồng thời kéo dài thời gian cho vay với doanh nghiệp lĩnh vực cung cấp vật liệu xây dựng, doanh nghiệp thi công để các doanh nghiệp này giảm áp lực. Thời gian qua, các nhà thầu, đơn vị cung cấp vật liệu xây dựng chỉ được vay trong thời hạn từ 6-12 tháng, vô hình chung tạo áp lực trở lại với chủ đầu tư.
Thừa nhận lãi suất cho vay đã được giảm khá nhiều nhưng vẫn ở mức cao so với tình hình khó khăn hiện nay, một số doanh nghiệp kiến nghị các tổ chức tín dụng nên tiếp tục giảm thêm lãi suất cho vay. Ngoài ra, các ngân hàng cũng nên kéo dài thời gian cơ cấu nợ, chấp nhận các tài sản bảo đảm khác ngoài bất động sản như cổ phiếu…
Niềm tin vay mua nhà giảm
Liên quan tới kiến nghị của các doanh nghiệp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú chỉ đạo với các điều kiện đã được quy định trong Luật, ngân hàng không thể nới. Tuy nhiên, với các điều kiện thuộc thẩm quyền của ngân hàng thương mại thì các ngân hàng căn cứ từng trường hợp cụ thể để tháo gỡ cho doanh nghiệp.
Liên quan đến room tín dụng, Phó Thống đốc cho hay hiện doanh nghiệp chỉ vướng ở room tín dụng mà các ngân hàng thương mại cấp cho từng khách hàng, còn room tín dụng toàn hệ thống thì vẫn đang dư thừa.
Ông Nguyễn Thanh Tùng - Tổng Giám đốc Vietcombank cho hay bất động sản là lĩnh vực đặc biệt quan trọng với Vietcombank. Hiện dư nợ bất động sản đang chiếm gần 25% tổng dư nợ của Vietcombank.
Ông Tùng cũng chỉ ra một số bất cập của thị trường bất động sản hiện nay. Thứ nhất, dự án nhà ở xã hội khan hiếm, một số dự án không bán được, nguyên nhân là do đối tượng mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân được quy định quá chặt chẽ, ít đối tượng, các đối tượng thỏa mãn điều kiện lại khó chứng minh khả năng trả nợ khi vay vốn ngân hàng.
Thứ hai, cơ cấu thị trường bất động sản chưa cân đối, thiếu phân khúc nhà ở có giá cả phù hợp với thu nhập người dân. Từ đầu năm đến nay, lãi vay đã giảm 2,5%/năm nhưng giá nhà không giảm, thậm chí còn tăng.
Thứ ba, hiện cầu tín dụng tiêu dùng bất động sản suy giảm mạnh khi niềm tin khách hàng xuống thấp. Vietcombank đang có tệp khách hàng cá nhân tăng rất tốt. Khách hàng cá nhân gửi tiền rất nhiều, dù ngân hàng liên tục giảm lãi suất, trong khi vay mua nhà lại giảm rất nhiều. Nguyên nhân là do khách hàng mất niềm tin vào thị trường bất động sản và tâm lý chờ đợi giá nhà xuống thấp hơn nữa.
Về ý kiến lãi suất cho vay một số ngân hàng còn cao, ông Tùng cho rằng lãi vay phụ thuộc vào năng lực tài chính của mỗi ngân hàng. Tinh thần chung các ngân hàng đều giảm lãi suất cho vay, song việc giảm đến đâu còn phụ thuộc vào cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng, nếu cơ cấu nguồn vốn giá cao thì phải cho vay lãi suất cao. Bên cạnh đó, các ngân hàng có nợ xấu cao, phải trích lập dự phòng lớn thì giá vốn cũng bị đẩy lên cao, dẫn tới lãi suất cho vay cao.
Ông Tùng khuyến nghị các chủ đầu tư cần nâng cao năng lực tài chính, thực hiện đúng cam kết với người mua nhà, tập trung vào phân khúc nhu cầu thực… thì mới tạo niềm tin được với các ngân hàng.
Tại hội nghị, ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc BIDV cũng nêu thực trạng tín dụng tiêu dùng bất động sản tăng rất chậm. Tính đến hết tháng 10/2023, BIDV tăng trưởng tín dụng 8,1%, mới đạt 60% kế hoạch Ngân hàng Nhà nước giao. Dư nợ bất động sản tăng trưởng khoảng 9%, chiếm khoảng 18% tổng dư nợ, trong đó dư nợ bất động sản tiêu dùng tăng rất chậm chỉ khoảng 4%, trong khi mọi năm mức tăng là khoảng 20%.
“BIDV đã 10 lần giảm lãi suất huy động và cho vay, lãi suất cho vay đã giảm trên 20% so với trước. Các gói nhà ở xã hội rất tích cực tìm kiếm để triển khai cho vay nhưng đến nay mới phê duyệt 385 tỷ đồng, giải ngân hơn 25 tỷ đồng. Ngoài ra, chúng tôi ban hành gói cho vay nhà ở thương mại giá rẻ với lãi suất rất cạnh tranh, nhưng các dự án vướng mắc pháp lý rất nhiều. Từ năm ngoái đến nay, BIDV phê duyệt khoảng 26.000 tỷ đồng và mới giải ngân 8.000 tỷ đồng, còn lại 18.000 đang chờ các thủ tục pháp lý mới giải ngân được,” ông Lâm cho hay.
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện các giải pháp để nâng cao khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và người dân. Tiếp tục triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn.
Thống đốc cho biết thêm sẽ theo dõi, bám sát tình hình triển khai Chương trình 120.000 tỷ đồng để phối hợp với Bộ Xây dựng xem xét, đề xuất các giải pháp đẩy mạnh thực hiện chương trình, góp phần thúc đẩy việc đầu tư, xây dựng cũng như mua nhà ở xã hội của người dân. Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để hoàn thiện các quy định pháp lý nhằm hỗ trợ thị trường bất động sản phát triển bền vững, đồng thời kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng./.
