Hôm 10/12, người dân thị trấn ở phía Bắc Na Uy đã xôn xao khi thấy một quầngsáng kỳ lạ xuất hiện trên bầu trời vùng cực.
Giải mã quầng sáng kỳ lạ
Trong ngày 10/12, các đài truyền hình ở Na Uy đồng loạt đưa tin về một quầngsáng kỳ lạ xuất hiện trên bầu trời. Nhiều đài phát thanh và trạm kiểm soát khônglưu đã nhận được những cuộc gọi của người dân thông báo về luồng sáng xanh xuấthiện từ phía sau một ngọn núi ở phía Bắc.
Các nhân chứng kể rằng luồng sáng đidần lên cao, sau đó dừng ở giữa trời rồi bắt đầu xoay tròn. Trong vòng vài giây,một vòng xoáy trôn ốc khổng lồ xuất hiện. Tiếp đó một luồng ánh sáng lớn màuxanh da trời trộn lẫn xanh lá cây phát ra từ trung tâm vòng xoáy, kéo dài từ 10- 12 phút trước khi biến mất hẳn.
Khi dư luận Na Uy vẫn đang tranh cãi nhau thì chỉ một ngày sau đó, Bộ Quốc phòngNga thừa nhận rằng quầng sáng kỳ lạ đã phát ra từ vụ phóng thử tên lửa đạn đạoxuyên lục địa không thành. Quả tên lửa mang mã Bulava đã được phóng lên từ tàungầm Dmitry Donskoi. Tuy nhiên không lâu sau khi phóng, tên lửa đã bị hỏng ởđộng cơ.
Dù một số người dân tỏ ra ngờ vực trước tuyên bố trên, William Dimpfl,nhà nghiên cứu cao cấp tại Tập đoàn Hàng không - Vũ trụ, Mỹ, đánh giá thông tincủa phía Nga là đáng tin cậy. Dimpfl, người đã tiến hành nhiều nghiên cứu về tênlửa cho không lực và Cơ quan Hàng không - Vũ trụ Mỹ, nói rằng quầng sáng đó đúnglà sản phẩm nhân tạo và không có gì bất ngờ trong chuyện này.
Sau khi xem đoạn video ghi lại hình ảnh về “quầng sáng lạ”, ông nhận định tênlửa đang bay ở độ cao khoảng 100km thì gặp sự cố và bắt đầu xoay vòng trongkhông gian rồi phun khí thải, tạo thành các vòng xoáy trôn ốc.
Vòng xoáy màutrắng được Dimpfl giải thích là khí thải thoát ra khỏi động cơ tên lửa, hìnhthành từ việc đốt cháy nhiên liệu rắn. Vòng xoáy màu xanh là hiện tượng huỳnhquang, xuất hiện từ bột ôxít nhôm được thêm vào nhiên liệu rắn của tên lửa.
Mối lo của người Nga
Trong khi người dân Na Uy vui vẻ vì có dịp chứng kiến “màn pháo hoa” lạ mắt này,người Nga lại có lý do để lo lắng. Vụ phóng thất bại vừa qua là lần thứ 8 trongsố 12 lần bắn thử Bulava. Các thất bại liên tiếp đã đặt một dấu hỏi lớn lên việcnghiên cứu, triển khai các tên lửa này cũng như chiến lược hiện đại hóa hải quâncủa Nga.
Bulava được thiết kế để trở thành tên lửa đạn đạo xuyên lục địa chính trang bịcho hải quân và là một thành phần quan trọng trong chiến lược răn đe hạt nhâncủa Nga. Bulava được thiết kế gồm 3 tầng nhiên liệu rắn, trọng lượng 36,8 tấn,dài 12,1m, đường kính 2m. Nó có tầm bắn tối đa lên tới 8.000km và mang được 10đầu đạn hạt nhân.
Để phục vụ cho Bulava, Nga đã nghiên cứu và chế tạo loại tàungầm nguyên tử mới thuộc lớp Borei (Gió vùng cực). Con tàu đầu tiên thuộc lớpBorei là Yuri Dolgoruky đang trong quá trình thử nghiệm và hai tàu khác đangđược đóng. Mỗi tàu có khả năng bắn 12 tên lửa Bulava.
Matxcơva từng tuyên bố Bulava có khả năng xuyên thủng mọi loại lá chắn tên lửa.Song việc thử nghiệm liên tục gặp thất bại đã khiến người ta đặt dấu hỏi về tínhtin cậy của loại vũ khí này. “Hàng tỷ USD đã bị đổ xuống sông xuống biển” -Alexander Khramchikhin, một chuyên gia tại Viện nghiên cứu Quân sự và Phân tíchchính trị Moskva, nhận xét.
Nhiều nhà bình luận cũng cho rằng việc chế tạoBulava là không cần thiết do các tên lửa phóng từ tàu ngầm nguyên tử mang tênSineva, được sản xuất dưới thời Liên Xô (cũ), vẫn đang hoạt động rất tốt. Sinevacó nhiều đặc điểm tương đương với Bulava. Đây là loại tên lửa 3 tầng dùng nhiênliệu lỏng với chiều dài 14,8m, đường kính 1,9m, nặng 40,3 tấn.
Sineva có tầm bắn lên tới 8.300km và mang theo tối đa được 10 đầu đạn hạt nhân.Nó cũng được đánh giá là có khả năng vượt qua mọi hệ thống phòng thủ tên lửa. Họcũng phê phán quyết định trao dự án nghiên cứu và sản xuất Bulava cho Việnnghiên cứu Công nghệ Nhiệt Moskva, nơi chưa từng chế tạotên lửa phóng từ tàu ngầm hạt nhân. Giám đốc viện này, ông Yuri Solomonov, đãbuộc phải từ chức hồi tháng 7 năm nay sau khi một vụ phóng thử tên lửa gặp thấtbại.
Hiện, nước Nga không có nhiều lựa chọn với Bulava. Việc bỏ rơi dự án tên lửa nàysẽ là một quyết định khó khăn và đắt đỏ do nó có thể khiến Nga cũng phải hủy bỏchương trình sản xuất tàu thuộc lớp Borei. Một số nhà phân tích nói rằng Bộ Quốcphòng Nga đã đặt cược quá nhiều ngân sách vào Bulava, tới mức họ không thể rútchân ra.
Những khó khăn trong việc sản xuất tên lửa này đã cho thấy bước thụtlùi về khả năng công nghệ của Nga kể từ khi Liên Xô (cũ) tan rã.
Tuy nhiên, Thứtrưởng Quốc phòng Nga Vladimir Popovkin nhấn mạnh rằng hoàn toàn không có vấn đềgì với việc thiết kế Bulava và theo ông, những sự cố của loại tên lửa chiến lượcnày liên quan tới việc 650 nhà thầu phụ đã cung cấp các thiết bị với chất lượngquá kém./
Giải mã quầng sáng kỳ lạ
Trong ngày 10/12, các đài truyền hình ở Na Uy đồng loạt đưa tin về một quầngsáng kỳ lạ xuất hiện trên bầu trời. Nhiều đài phát thanh và trạm kiểm soát khônglưu đã nhận được những cuộc gọi của người dân thông báo về luồng sáng xanh xuấthiện từ phía sau một ngọn núi ở phía Bắc.
Các nhân chứng kể rằng luồng sáng đidần lên cao, sau đó dừng ở giữa trời rồi bắt đầu xoay tròn. Trong vòng vài giây,một vòng xoáy trôn ốc khổng lồ xuất hiện. Tiếp đó một luồng ánh sáng lớn màuxanh da trời trộn lẫn xanh lá cây phát ra từ trung tâm vòng xoáy, kéo dài từ 10- 12 phút trước khi biến mất hẳn.
Khi dư luận Na Uy vẫn đang tranh cãi nhau thì chỉ một ngày sau đó, Bộ Quốc phòngNga thừa nhận rằng quầng sáng kỳ lạ đã phát ra từ vụ phóng thử tên lửa đạn đạoxuyên lục địa không thành. Quả tên lửa mang mã Bulava đã được phóng lên từ tàungầm Dmitry Donskoi. Tuy nhiên không lâu sau khi phóng, tên lửa đã bị hỏng ởđộng cơ.
Dù một số người dân tỏ ra ngờ vực trước tuyên bố trên, William Dimpfl,nhà nghiên cứu cao cấp tại Tập đoàn Hàng không - Vũ trụ, Mỹ, đánh giá thông tincủa phía Nga là đáng tin cậy. Dimpfl, người đã tiến hành nhiều nghiên cứu về tênlửa cho không lực và Cơ quan Hàng không - Vũ trụ Mỹ, nói rằng quầng sáng đó đúnglà sản phẩm nhân tạo và không có gì bất ngờ trong chuyện này.
Sau khi xem đoạn video ghi lại hình ảnh về “quầng sáng lạ”, ông nhận định tênlửa đang bay ở độ cao khoảng 100km thì gặp sự cố và bắt đầu xoay vòng trongkhông gian rồi phun khí thải, tạo thành các vòng xoáy trôn ốc.
Vòng xoáy màutrắng được Dimpfl giải thích là khí thải thoát ra khỏi động cơ tên lửa, hìnhthành từ việc đốt cháy nhiên liệu rắn. Vòng xoáy màu xanh là hiện tượng huỳnhquang, xuất hiện từ bột ôxít nhôm được thêm vào nhiên liệu rắn của tên lửa.
Mối lo của người Nga
Trong khi người dân Na Uy vui vẻ vì có dịp chứng kiến “màn pháo hoa” lạ mắt này,người Nga lại có lý do để lo lắng. Vụ phóng thất bại vừa qua là lần thứ 8 trongsố 12 lần bắn thử Bulava. Các thất bại liên tiếp đã đặt một dấu hỏi lớn lên việcnghiên cứu, triển khai các tên lửa này cũng như chiến lược hiện đại hóa hải quâncủa Nga.
Bulava được thiết kế để trở thành tên lửa đạn đạo xuyên lục địa chính trang bịcho hải quân và là một thành phần quan trọng trong chiến lược răn đe hạt nhâncủa Nga. Bulava được thiết kế gồm 3 tầng nhiên liệu rắn, trọng lượng 36,8 tấn,dài 12,1m, đường kính 2m. Nó có tầm bắn tối đa lên tới 8.000km và mang được 10đầu đạn hạt nhân.
Để phục vụ cho Bulava, Nga đã nghiên cứu và chế tạo loại tàungầm nguyên tử mới thuộc lớp Borei (Gió vùng cực). Con tàu đầu tiên thuộc lớpBorei là Yuri Dolgoruky đang trong quá trình thử nghiệm và hai tàu khác đangđược đóng. Mỗi tàu có khả năng bắn 12 tên lửa Bulava.
Matxcơva từng tuyên bố Bulava có khả năng xuyên thủng mọi loại lá chắn tên lửa.Song việc thử nghiệm liên tục gặp thất bại đã khiến người ta đặt dấu hỏi về tínhtin cậy của loại vũ khí này. “Hàng tỷ USD đã bị đổ xuống sông xuống biển” -Alexander Khramchikhin, một chuyên gia tại Viện nghiên cứu Quân sự và Phân tíchchính trị Moskva, nhận xét.
Nhiều nhà bình luận cũng cho rằng việc chế tạoBulava là không cần thiết do các tên lửa phóng từ tàu ngầm nguyên tử mang tênSineva, được sản xuất dưới thời Liên Xô (cũ), vẫn đang hoạt động rất tốt. Sinevacó nhiều đặc điểm tương đương với Bulava. Đây là loại tên lửa 3 tầng dùng nhiênliệu lỏng với chiều dài 14,8m, đường kính 1,9m, nặng 40,3 tấn.
Sineva có tầm bắn lên tới 8.300km và mang theo tối đa được 10 đầu đạn hạt nhân.Nó cũng được đánh giá là có khả năng vượt qua mọi hệ thống phòng thủ tên lửa. Họcũng phê phán quyết định trao dự án nghiên cứu và sản xuất Bulava cho Việnnghiên cứu Công nghệ Nhiệt Moskva, nơi chưa từng chế tạotên lửa phóng từ tàu ngầm hạt nhân. Giám đốc viện này, ông Yuri Solomonov, đãbuộc phải từ chức hồi tháng 7 năm nay sau khi một vụ phóng thử tên lửa gặp thấtbại.
Hiện, nước Nga không có nhiều lựa chọn với Bulava. Việc bỏ rơi dự án tên lửa nàysẽ là một quyết định khó khăn và đắt đỏ do nó có thể khiến Nga cũng phải hủy bỏchương trình sản xuất tàu thuộc lớp Borei. Một số nhà phân tích nói rằng Bộ Quốcphòng Nga đã đặt cược quá nhiều ngân sách vào Bulava, tới mức họ không thể rútchân ra.
Những khó khăn trong việc sản xuất tên lửa này đã cho thấy bước thụtlùi về khả năng công nghệ của Nga kể từ khi Liên Xô (cũ) tan rã.
Tuy nhiên, Thứtrưởng Quốc phòng Nga Vladimir Popovkin nhấn mạnh rằng hoàn toàn không có vấn đềgì với việc thiết kế Bulava và theo ông, những sự cố của loại tên lửa chiến lượcnày liên quan tới việc 650 nhà thầu phụ đã cung cấp các thiết bị với chất lượngquá kém./
(TT&VH/Vietnam+)
