Những robot sát thủ tưởng như chỉ có trong phim kinh dị hay khoa học viễn tưởng, tuy nhiên tiến bộ công nghệ ngày nay đồng nghĩa với việc sẽ có lúc loại vũ khí tự hành này trở thành sự thật, làm thay đổi cách con người tổ chức chiến tranh.
Các vũ khí tự hành sử dụng trí tuệ nhân tạo để lựa chọn mục tiêu hiện đang được phát triển, hướng tới việc giảm chi phí và rủi ro cho binh lính con người - đồng thời tăng tốc độ và hiệu quả hoạt động.
Không giống máy bay không người lái vẫn chịu sự điều khiển của con người, robot sát thủ sẽ có một vài khả năng tự ra quyết định và hành động. Tương lai xa, các vũ khí tự hành toàn phần sẽ có khả năng hành động mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào của con người.
Chúng đang được mô tả như cuộc cách mạng thứ ba trong chiến tranh, sau thuốc súng và vũ khí hạt nhân.
Một số nhà khoa học nổi tiếng nhất thế giới tin rằng vũ khí tự hành toàn phần là một mối đe dọa không thể chấp nhận với nhân loại, có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang trí tuệ nhân tạo.
Vào tháng 4/2013, một nhóm các tổ chức phi chính phủ đã khởi động Chiến dịch ngăn chặn robot sát thủ, một liên minh hoạt động vì mục đích cấm vũ khí tự hành toàn phần.
Trong khi đó, Ủy ban quốc tế kiểm soát vũ khí robot đang phát động chiến dịch sử dụng khoa học robot cho mục đích hòa bình, cũng như việc triển khai các quy định quản lý vũ khí robot.
Hiểm họa khó lường từ "chiếc hộp Pandora"
Chuyên gia về trí tuệ nhân tạo (AI) Toby Walsh thuộc Đại học New South Wales nhận định cuộc chạy đua vũ trang đã và đang diễn ra, và đây sẽ là việc phát triển các lại vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Trước đó, tại Hội nghị quốc tế về AI diễn ra tại thành phố Melbourne của Australia hồi tháng 8/2017, giới doanh nhân và khoa học công nghệ trên khắp thế giới kêu gọi con người cần hành động hơn nữa nhằm ngăn chặn phát triển các loại vũ khí sát thương tự động.
Tỷ phú Elon Musk và doanh nhân Mustafa Suleyman cùng với 114 chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực AI và robot đã cùng ký vào một bức thư trình lên Liên hợp quốc.
Trong thư, họ cảnh báo việc chạy đua phát triển các loại vũ khí sử dụng AI có nguy cơ dẫn đến cuộc cách mạng thứ ba trong phát triển vũ khí, sau chất nổ và hạt nhân.
['Không chỉ là người, hacker còn là hệ thống máy có trí tuệ nhân tạo']
Các chuyên gia nhấn mạnh khi được phát triển, vũ khí sát thương tự động sẽ khiến xung đột vũ trang diễn ra ở quy mô lớn chưa từng thấy với tốc độ nhanh hơn mức con người có thể tưởng tượng.
Ngoài ra, quân khủng bố có thể lợi dụng công nghệ này để biến AI thành vũ khí sát hại dân thường.
Giới chuyên gia kêu gọi thế giới hành động khẩn cấp ngăn chặn các nguy cơ này vì “một khi được mở ra, chiếc hộp Pandora (chuyên gieo rắc tai ương cho nhân loại - theo thần thoại Hy Lạp) sẽ rất khó bị đóng lại”.
Robot sát thủ tự hành. (Nguồn: nationalgeographic.com.au) Cảnh báo của các chuyên gia gần như là một phản ứng với tuyên bố từ Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng "trí tuệ nhân tạo là tương lai, không chỉ đối với Nga, mà còn cho toàn thể nhân loại ... Nó có những cơ hội to lớn, nhưng cũng là những mối đe dọa khó dự đoán. Ai trở thành nhà lãnh đạo trong lĩnh vực này sẽ trở thành người cai trị thế giới. "
Tổng thống Putin tiên đoán rằng các cuộc chiến tranh trong tương lai sẽ được chiến đấu bởi các máy bay không người lái, và "khi máy bay không người lái của một bên bị phá hủy bởi máy bay của không người lái của một bên khác, thì sẽ không còn cách nào khác ngoài đầu hàng."
Mỹ lên kế hoạch thay thế binh lính bằng robot
Khi trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng, các nhà lãnh đạo thế giới ngày càng cảm thấy áp lực phải đưa quốc gia của mình dẫn đầu phát triển công nghệ này.
Từ năm 2013, quân đội Mỹ đã nghiên cứu, phát triển robot sát thủ WildCat. Các chuyên viên kỹ thuật tại Cơ quan nghiên cứu các đề án quốc phòng triển vọng của Mỹ (DARPA) đã giới thiệu băng video đầu tiên ghi hình sáng chế kỹ thuật quân sự mới này
Đài tiếng nói nước Nga cho biết WildCat có kết cấu máy tự động trên bốn chân có thể phi nước đại, xoay chuyển một cách tự do và tăng tốc.
Nhà sáng chế cho biết, robot này được thiết kế để đuổi bắt và tiêu diệt đối phương. WildCat có khả năng di chuyển đạt tới tốc độ khoảng 25 km/giờ.
Theo lời đại diện DARPA, mẫu robot này hiện vẫn trong giai đoạn hoàn thiện nhưng tính năng chính của nó là vận chuyển đạn dược tại các điểm nóng, còn trong khu vực hòa bình thì làm nhiệm vụ cứu nạn, chữa cháy, vận tải phục vụ nông nghiệp.
Đặc biệt, điểm đáng chú ý nhất là Wild Cat có thể đuổi bắt và vô hiệu hóa kẻ thù đang tẩu thoát.
Để thích ứng với kế hoạch cắt giảm ngân sách quốc phòng ngày càng sâu rộng, Lầu Năm Góc có kế hoạch sử dụng robot thay thế hàng nghìn binh lính sẽ cắt giảm từ nay đến năm 2020, bất chấp sự phản đối của các tổ chức nhân quyền.
Kế hoạch trên của Lầu Năm Góc là một phần trong chủ trương của Bộ Quốc phòng Mỹ đến năm 2020 sẽ cắt giảm biên chế quân chủng lục quân từ 540.000 người hiện nay xuống còn 450.000 người.
Có một số công ty tham gia dự án chế tạo robot thay thế binh lính Mỹ, trong đó có công ty Boston Dynamics sản xuất robot AlphaDog dùng để chở các thiết bị và hàng hóa nặng cho binh lính.
Năm 2013, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đã chi 7 triệu USD cho chương trình Avatar với mục đích sẽ tạo ra những robot thông minh hơn.
Dự kiến Mỹ sẽ triển khai kế hoạch dùng robot thay thế binh lính trên chiến trường sẽ trong khoảng thời gian từ năm 2030-2040.
Với kế hoạch này, robot và máy bay không người lái có thể sẽ chính thức trở thành một thành phần không thể thiếu trong các cuộc chiến của Mỹ trong tương lai./.
