Đoàn kiểm tra công tác cấp điện và chuẩn bị lấy nước phục vụ sản xuất vụ Xuân 2012 tại các địa phương đồng bằng trung du Bắc Bộ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), diễn ra trong hai ngày 4-5/1 đã ghi nhận, ở hầu hết các trạm bơm đầu mối, các công ty thủy lợi đều cam kết bằng mọi nỗ lực, phấn đấu sử dụng hiệu quả nguồn nước xả phục vụ đổ ải cho vụ Xuân này - mùa vụ được đánh giá lớn nhất trong năm.
Chỉ thực hiện 2 đợt xả
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, vụ Đông Xuân 2011-2012 vẫn là năm thiếu nước và khô hạn. Mực nước trên sông Hồng tại trạm đo Hà Nội trong tháng 12/2011 đã xuống đến mức +1,0 đến 1,1m. Hiện nay đã bước vào đầu mùa khô nhưng mực nước tại các hồ thủy điện đều chưa đạt mực nước thiết kế. Vì vậy, việc xả nước của các hồ chứa là Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang phục vụ chống hạn cho vụ Xuân này là rất hạn chế.
Vụ Xuân 2012, tại 12 tỉnh đồng bằng và trung du Bắc bộ có kế hoạch gieo cấy 670.000 ha, chiếm trên 1/5 diện tích vụ Đông Xuân cả nước và chiếm từ 60-70% sản lượng lương thực cả năm của toàn vùng; trong đó, diện tích tưới gần 667.600 ha. Để chủ động cấp nước phục vụ sản xuất cho vụ Xuân này, phù hợp với nông lịch, dựa vào tập quán của từng nơi, diễn biến thời tiết và đảm bảo cung cấp đủ lượng nước đổ ải và tưới dưỡng cho lúa, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thống nhất với EVN chỉ thực hiện hai đợt xả nước tập trung; trong đó, đợt 1 lấy nước từ 5 giờ ngày 18/1 đến 18 giờ ngày 22/1/2012 và đợt 2 lấy nước từ 5 giờ ngày 1/2 đến 18 giờ ngày 9/2/2012.
Để đảm bảo thời gian lấy nước đã thống nhất, các hồ thủy điện sẽ tiến hành xả nước trước hai ngày so với thời gian bắt đầu lấy nước mỗi đợt. Theo tính toán của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, với tổng lượng nước xả trong hai đợt từ 3 hồ khoảng 2,8 tỷ m3, sẽ thường xuyên duy trì mực nước hạ du sông Hồng tại trạm Hà Nội thường xuyên ở mức 2,2m. Sau khi xả, dự kiến mức nước hồ thủy điện Sơn La giảm 3,02m, Hòa Bình giảm 2,82m, Tuyên Quang giảm 6,88m và Thác Bà giảm 2,32m; trong đó mức nước hồ Hòa Bình có thể thay đổi tuỳ thuộc vào huy động sản lượng từ nhà máy thủy điện Sơn La.
Tuy vậy, số liệu này có thể thay đổi tuỳ thuộc vào khả năng nhận nước của hệ thống thủy lợi, diễn biến của các đợt triều cường, mực nước hạ du trước và trong các đợt lấy nước, diễn biến thời tiết ở miền Bắc cũng như thủy văn đối với mỗi hồ thủy điện và nhu cầu phụ tải của hệ thống điện. Lưu lượng xả của các hồ thủy điện từng ngày sẽ được Điều độ quốc gia thông báo cho các bên liên quan trước 16 giờ ngày trước đó.
Các chuyên gia ngành điện cho rằng, nếu không có những giải pháp căn cơ để sử dụng hiệu quả 2,8 tỷ m3 nước trên, tương đương khoảng 700 triệu kWh sẽ được coi là “có tội” với đất nước khi để nguồn tài nguyên "vàng trắng" này lãng phí chảy ra biển.
Sẵn sàng các phương án chuẩn bị
Trước tình hình khó khăn về nguồn nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các tỉnh, thành phố triển khai lắp đặt các trạm bơm dã chiến và chủ động bơm tưới, trữ nước vào ao, đầm, vũng trũng thấp và các kênh dẫn; đồng thời nạo vét cửa cống, bể hút trạm bơm, kênh mương và thủy lợi nội đồng, đảm bảo điều kiện để lấy nước và dẫn nước vào ruộng, ngay cả trong trường hợp lưu lượng dòng chảy suy giảm và mực nước bị hạ thấp.
Vụ Xuân năm nay, Hà Nội có kế hoạch gieo cấy 126.965 ha; trong đó, diện tích lúa là 99.400 ha, còn lại là các loại cây trồng khác. Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho thấy ngoài việc xây dựng kế hoạch sản xuất hợp lý với diện tích và cơ cấu, thời vụ gieo trồng phù hợp với năng lực nguồn nước hiện tại, đảm bảo cấy lúa vụ Xuân 2012 xong trước tháng 3/2012, Sở kiên quyết chỉ đạo các địa phương chuyển sang cây trồng cạn sử dụng ít nước đối với những diện tích trồng lúa nước không đảm bảo đủ nước tưới suốt vụ.
Các cửa khẩu lấy nước chính như Ấp Bắc, Thanh Điềm, Liên Mạc, Hồng Vân, Đan Hoài, Xuân Phú và Sơn Đà đã cơ bản hoàn thành việc nạo vét, khơi thông dòng chảy. Một số huyện, quận, thị xã đã cơ bản hoàn thành công tác nạo vét kênh nội đồng. Bên cạnh đó, đã lắp đặt xong và vận hành các trạm bơm dã chiến Ấp Bắc, Thanh Điềm, Bá Giang để bơm trữ nước vào các đầm, hồ ao, trục kênh, vùng trũng và khu vực trữ được nước để đổ ải.
Các công ty thủy lợi trên địa bàn cũng tiến hành sớm việc bơm tiếp nước từ sông Đà vào sông Tích, sông Đáy, sông Nhuệ, bơm trữ nước vào kênh tiêu Thạnh Phú, Tam Báo, vào các tuyến kênh tiêu, ao hồ đầm ruộng trũng và các khu vực không trồng cây vụ đông để sớm lấy nước làm đất vụ Xuân.
Không thể thiếu ngành điện
Để các công ty thủy lợi phát huy hiệu quả việc lấy nước phục vụ đổ ải và tưới dưỡng cho vụ Xuân, thì việc phối hợp chặt chẽ của các công ty điện lực là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo đủ điện, với chất lượng ổn định cho các trạm bơm vận hành. Ngay từ giữa tháng 12 vừa qua, EVN đã chỉ đạo Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, các Tổng Công ty Điện lực miền Bắc và thành phố Hà Nội đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục phục vụ các công tác nạo vét kênh mương, bơm nước trước và trong các đợt xả tập trung từ các hồ thủy điện.
Cùng với việc phải chủ động kiểm tra, sửa chữa lưới điện cấp cho các trạm bơm nước, bám sát lịch làm việc của các trạm bơm để cung ứng điện 24/24 giờ và đảm bảo chất lượng, các công ty điện lực còn tăng cường chế độ trực vận hành, chuẩn bị đầy đủ vật tư và thiết bị dự phòng để xử lý nhanh trong tình huống khi xảy ra sự cố lưới điện.
Phó Giám đốc Công ty Điện lực Hà Đông Quách Thanh Sơn cho biết, hiện công ty đã hoàn thành việc sửa chữa, bảo dưỡng 3 đường dây cấp cho trạm bơm La Khê. Từng cụm bơm đều có cán bộ kỹ thuật trực tiếp bám hiện trường để kịp thời xử lý khi có sự cố.
Giám đốc Công ty Điện lực Sơn Tây Lương Văn Quý cũng cho biết ngay từ tháng 11/2011, công ty đã kiểm tra tuyến đường dây cấp cho các trạm bơm. Nay công tác đảm bảo điện cho các trạm bơm đã sẵn sàng. Trong suốt thời gian bơm nước, ngoài số điện thoại trực, công ty còn có số điện thoại nóng để kịp thời giải quyết nhanh các sự cố tại các đường dây, trạm biến áp.
Như vậy, để đảm bảo sản xuất vụ Xuân và đáp ứng nhu cầu điện mùa khô năm 2012, công tác chuẩn bị đã sẵn sàng cho hai đợt lấy nước, việc còn lại là các địa phương cần thông báo rộng rãi đến bà con nông dân lịch lấy nước và vận động nông dân sử dụng các phương tiện, công cụ đưa nước lên ruộng theo đúng kế hoạch phân phối nước. Ngoài thời gian lấy nước, các hệ thống thủy lợi cũng phải tranh thủ khi nguồn nước dồi dào tổ chức lấy và trữ nước vào kênh dẫn các cấp, ao, đầm vùng trũng thấp để có đủ nguồn nước phục vụ gieo cấy, kiên quyết không để phát sinh thêm nhu cầu xả nước ngoài hai đợt xả này./.
Chỉ thực hiện 2 đợt xả
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, vụ Đông Xuân 2011-2012 vẫn là năm thiếu nước và khô hạn. Mực nước trên sông Hồng tại trạm đo Hà Nội trong tháng 12/2011 đã xuống đến mức +1,0 đến 1,1m. Hiện nay đã bước vào đầu mùa khô nhưng mực nước tại các hồ thủy điện đều chưa đạt mực nước thiết kế. Vì vậy, việc xả nước của các hồ chứa là Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang phục vụ chống hạn cho vụ Xuân này là rất hạn chế.
Vụ Xuân 2012, tại 12 tỉnh đồng bằng và trung du Bắc bộ có kế hoạch gieo cấy 670.000 ha, chiếm trên 1/5 diện tích vụ Đông Xuân cả nước và chiếm từ 60-70% sản lượng lương thực cả năm của toàn vùng; trong đó, diện tích tưới gần 667.600 ha. Để chủ động cấp nước phục vụ sản xuất cho vụ Xuân này, phù hợp với nông lịch, dựa vào tập quán của từng nơi, diễn biến thời tiết và đảm bảo cung cấp đủ lượng nước đổ ải và tưới dưỡng cho lúa, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thống nhất với EVN chỉ thực hiện hai đợt xả nước tập trung; trong đó, đợt 1 lấy nước từ 5 giờ ngày 18/1 đến 18 giờ ngày 22/1/2012 và đợt 2 lấy nước từ 5 giờ ngày 1/2 đến 18 giờ ngày 9/2/2012.
Để đảm bảo thời gian lấy nước đã thống nhất, các hồ thủy điện sẽ tiến hành xả nước trước hai ngày so với thời gian bắt đầu lấy nước mỗi đợt. Theo tính toán của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, với tổng lượng nước xả trong hai đợt từ 3 hồ khoảng 2,8 tỷ m3, sẽ thường xuyên duy trì mực nước hạ du sông Hồng tại trạm Hà Nội thường xuyên ở mức 2,2m. Sau khi xả, dự kiến mức nước hồ thủy điện Sơn La giảm 3,02m, Hòa Bình giảm 2,82m, Tuyên Quang giảm 6,88m và Thác Bà giảm 2,32m; trong đó mức nước hồ Hòa Bình có thể thay đổi tuỳ thuộc vào huy động sản lượng từ nhà máy thủy điện Sơn La.
Tuy vậy, số liệu này có thể thay đổi tuỳ thuộc vào khả năng nhận nước của hệ thống thủy lợi, diễn biến của các đợt triều cường, mực nước hạ du trước và trong các đợt lấy nước, diễn biến thời tiết ở miền Bắc cũng như thủy văn đối với mỗi hồ thủy điện và nhu cầu phụ tải của hệ thống điện. Lưu lượng xả của các hồ thủy điện từng ngày sẽ được Điều độ quốc gia thông báo cho các bên liên quan trước 16 giờ ngày trước đó.
Các chuyên gia ngành điện cho rằng, nếu không có những giải pháp căn cơ để sử dụng hiệu quả 2,8 tỷ m3 nước trên, tương đương khoảng 700 triệu kWh sẽ được coi là “có tội” với đất nước khi để nguồn tài nguyên "vàng trắng" này lãng phí chảy ra biển.
Sẵn sàng các phương án chuẩn bị
Trước tình hình khó khăn về nguồn nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các tỉnh, thành phố triển khai lắp đặt các trạm bơm dã chiến và chủ động bơm tưới, trữ nước vào ao, đầm, vũng trũng thấp và các kênh dẫn; đồng thời nạo vét cửa cống, bể hút trạm bơm, kênh mương và thủy lợi nội đồng, đảm bảo điều kiện để lấy nước và dẫn nước vào ruộng, ngay cả trong trường hợp lưu lượng dòng chảy suy giảm và mực nước bị hạ thấp.
Vụ Xuân năm nay, Hà Nội có kế hoạch gieo cấy 126.965 ha; trong đó, diện tích lúa là 99.400 ha, còn lại là các loại cây trồng khác. Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho thấy ngoài việc xây dựng kế hoạch sản xuất hợp lý với diện tích và cơ cấu, thời vụ gieo trồng phù hợp với năng lực nguồn nước hiện tại, đảm bảo cấy lúa vụ Xuân 2012 xong trước tháng 3/2012, Sở kiên quyết chỉ đạo các địa phương chuyển sang cây trồng cạn sử dụng ít nước đối với những diện tích trồng lúa nước không đảm bảo đủ nước tưới suốt vụ.
Các cửa khẩu lấy nước chính như Ấp Bắc, Thanh Điềm, Liên Mạc, Hồng Vân, Đan Hoài, Xuân Phú và Sơn Đà đã cơ bản hoàn thành việc nạo vét, khơi thông dòng chảy. Một số huyện, quận, thị xã đã cơ bản hoàn thành công tác nạo vét kênh nội đồng. Bên cạnh đó, đã lắp đặt xong và vận hành các trạm bơm dã chiến Ấp Bắc, Thanh Điềm, Bá Giang để bơm trữ nước vào các đầm, hồ ao, trục kênh, vùng trũng và khu vực trữ được nước để đổ ải.
Các công ty thủy lợi trên địa bàn cũng tiến hành sớm việc bơm tiếp nước từ sông Đà vào sông Tích, sông Đáy, sông Nhuệ, bơm trữ nước vào kênh tiêu Thạnh Phú, Tam Báo, vào các tuyến kênh tiêu, ao hồ đầm ruộng trũng và các khu vực không trồng cây vụ đông để sớm lấy nước làm đất vụ Xuân.
Không thể thiếu ngành điện
Để các công ty thủy lợi phát huy hiệu quả việc lấy nước phục vụ đổ ải và tưới dưỡng cho vụ Xuân, thì việc phối hợp chặt chẽ của các công ty điện lực là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo đủ điện, với chất lượng ổn định cho các trạm bơm vận hành. Ngay từ giữa tháng 12 vừa qua, EVN đã chỉ đạo Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, các Tổng Công ty Điện lực miền Bắc và thành phố Hà Nội đảm bảo cung cấp điện an toàn, liên tục phục vụ các công tác nạo vét kênh mương, bơm nước trước và trong các đợt xả tập trung từ các hồ thủy điện.
Cùng với việc phải chủ động kiểm tra, sửa chữa lưới điện cấp cho các trạm bơm nước, bám sát lịch làm việc của các trạm bơm để cung ứng điện 24/24 giờ và đảm bảo chất lượng, các công ty điện lực còn tăng cường chế độ trực vận hành, chuẩn bị đầy đủ vật tư và thiết bị dự phòng để xử lý nhanh trong tình huống khi xảy ra sự cố lưới điện.
Phó Giám đốc Công ty Điện lực Hà Đông Quách Thanh Sơn cho biết, hiện công ty đã hoàn thành việc sửa chữa, bảo dưỡng 3 đường dây cấp cho trạm bơm La Khê. Từng cụm bơm đều có cán bộ kỹ thuật trực tiếp bám hiện trường để kịp thời xử lý khi có sự cố.
Giám đốc Công ty Điện lực Sơn Tây Lương Văn Quý cũng cho biết ngay từ tháng 11/2011, công ty đã kiểm tra tuyến đường dây cấp cho các trạm bơm. Nay công tác đảm bảo điện cho các trạm bơm đã sẵn sàng. Trong suốt thời gian bơm nước, ngoài số điện thoại trực, công ty còn có số điện thoại nóng để kịp thời giải quyết nhanh các sự cố tại các đường dây, trạm biến áp.
Như vậy, để đảm bảo sản xuất vụ Xuân và đáp ứng nhu cầu điện mùa khô năm 2012, công tác chuẩn bị đã sẵn sàng cho hai đợt lấy nước, việc còn lại là các địa phương cần thông báo rộng rãi đến bà con nông dân lịch lấy nước và vận động nông dân sử dụng các phương tiện, công cụ đưa nước lên ruộng theo đúng kế hoạch phân phối nước. Ngoài thời gian lấy nước, các hệ thống thủy lợi cũng phải tranh thủ khi nguồn nước dồi dào tổ chức lấy và trữ nước vào kênh dẫn các cấp, ao, đầm vùng trũng thấp để có đủ nguồn nước phục vụ gieo cấy, kiên quyết không để phát sinh thêm nhu cầu xả nước ngoài hai đợt xả này./.
Mai Phương (TTXVN/Vietnam+)
