Thu hoạch cá sặc rằn. (Ảnh: Lê Huy Hải/TTXVN) Khô cá sặc rằn U Minh Thượng (Kiên Giang) đã chính thức được công nhận nhãn hiệu tập thể từ năm 2011 và sản phẩm này đã có mặt khắp nơi trong cả nước.
Tuy nhiên, thời gian qua, do lợi nhuận nuôi cá không cao hơn so với các loại cá khác nên người nuôi đang dần rời xa loại cá đặc sản này, khiến thương hiệu khô cá sặc rằn đang đứng trước nguy cơ mai một.
Ông Nguyễn Văn Hiền, Chủ tịch Hội Nông dân huyện U Minh Thượng, cho biết hiện nay trên địa bàn huyện chỉ còn 29 hộ nuôi cá sặc rằn, tương đương với 29ha mặt nước, chủ yếu ở hai xã nằm trong vùng đệm là An Minh Bắc và Minh Thuận.
Trong khi đó, toàn huyện có đến 4.020ha mặt nước được người dân thả nuôi các loại cá nước ngọt khác như cá trê, rô, lóc vì đây là những loài cá đặc sản dễ bán, dễ tiêu thụ. Do vậy, nguồn nguyên liệu làm khô cá sặc rằn U Minh Thượng đang dần mất đi.
Trước tình hình trên, năm 2012, Trạm Khuyến nông U Minh Thượng kết hợp với Hội Nông dân huyện triển khai nuôi cá sặc rằn tại một nông hộ thử nghiệm tại ấp Minh Dũng, xã Minh Thuận. Sau khi đưa 70kg cá giống thả nuôi (loại cá non), Trạm Khuyến nông huyện còn hỗ trợ thức ăn, cử kỹ sư xuống theo dõi.
Ông Nguyễn Thanh Sử - người được chọn thả nuôi thử nghiệm cá sặc rằn cho biết sau khi thả nuôi cá bắt đầu thích nghi với nguồn nước. Thế nhưng, loại cá sặc rằn con rất dễ thất thoát do các loài cá khác cùng ao ăn. Đó là chưa kể đến việc bị trộm cắp, nên khi thu hoạch chẳng còn bao nhiêu.
Đến tháng 12/2013 (hơn 1 năm thả nuôi), ông Sử bắt đầu thu hoạch và chỉ thu được khoảng 70kg cá sặc rằn loại từ 10-12 con/kg.
Theo ông Sử, nếu tính con giống, thức ăn, công chăm sóc và thời gian kéo dài hơn một năm mới thu hoạch thì hiệu quả kinh tế thua các loại cá nước ngọt khác ở vùng này. Bởi vì nuôi thời gian kéo dài, khi thu hoạch bán ra thì giá cả bấp bênh, chỉ từ 80.000-120.000 đồng/kg tùy theo loại lớn nhỏ.
Trong khi đó, những người chuyên sản xuất khô cá sặc rằn cũng lo ngại không kém. Hiện nay, nguồn cá nguyên liệu ngày một giảm, lợi nhuận không nhiều.
Hiện đang có khoảng 10 hộ chuyên làm nghề này ở U Minh Thượng cũng bắt đầu tính chuyện bỏ nghề bởi muốn làm ra 1kg khô cá thành phẩm phải mất từ 2,8-3kg cá tươi.
Sau khi trừ đi các khoản chi phí thì người làm khô cá còn lãi khoảng 10.000 đồng/kg, có khi thấp hơn, nhưng không được thường xuyên mà mỗi năm chỉ có một vụ.
Theo ông Nguyễn Văn Hiền, hiện Hội Nông dân huyện đang nghiên cứu đề tài khoa học về mô hình nuôi cá đồng. Ngoài các loài cá đặc trưng trước đây như cá lóc, trê, rô, thác lác, địa phương cũng phải tính đến chuyện nuôi cá sặc rằn để bảo hộ thương hiệu loài khô ở vùng này. Trước mắt, huyện sẽ thành lập các tổ hợp tác nuôi cá sặc rằn ở một số nông hộ trong vùng đệm.
Để tính đến hiệu quả bền vững và khôi phục nguồn lợi cá đồng ở U Minh Thượng, năm 2014, Quỹ hỗ trợ Nông dân tỉnh đã đồng ý hỗ trợ Hội Nông dân huyện U Minh Thượng 500 triệu đồng để phát triển nuôi cá đồng, trong đó 50% số tiền để nuôi cá sặc rằn nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu làm nên thương hiệu khô cá sặc rằn nổi tiếng của U Minh Thượng./.
